Koszenie trawnika – jak często, czym, kiedy, jak

Czy w ogóle trzeba kosić trawnik?

Na to pytanie można odpowiedzieć: „to zależy”. Przede wszystkim od tego jakie funkcje pełnić trawnik i na czym najbardziej zależy właścicielom. Jeżeli na trawniku chcemy uprawiać jakieś aktywności rekreacyjne (np. gry i zabawy z dziećmi, czy spotkania towarzyskie), to oczywiście lepiej jak trawa jest krótsza – mniej przeszkadza wtedy w poruszaniu się po niej. 
Ale coraz bardziej popularne – jako alternatywa dla trawnika - są np. kwietne łąki, które pełnią funkcję głównie estetyczną ale też sprzyjają bioróżnorodności. Kwietne łąki kosi się raz w roku (gdy posialiśmy rośliny jednoroczne), po przekwitnięciu kwiatów i wysianiu się z nich nasion – albo 2 razy do roku (gdy posialiśmy rośliny wieloletnie).

W tym artykule zajmiemy się koszeniem tradycyjnych trawników.

Co do zasady trzeba przyjąć, że regularne koszenie trawnika jest kluczowe dla utrzymania zdrowego i bujnego trawnika. Trawy dobrze reagują na częste koszenie, pomaga to też zatrzymać rozwój wielu chwastów.

Kiedy trzeba skosić trawnik pierwszy raz po założeniu trawnika?

W przypadku świeżo założonych trawników, co odbywa się z reguły na wiosnę powstaje pytanie kiedy trzeba skosić trawnik pierwszy raz po posianiu trawy. Zależy to m.in. od gatunków i odmian traw posianych na trawniku.  Ale w przypadku posianych standardowych mieszanek traw przyjmuje się co do zasady, że pierwsze koszenie powinno się wykonać, gdy trawa osiągnie 8-12 cm wysokości. W takim przypadku nie powinniśmy kosić zbyt nisko – do ok. 6 cm. Bardzo ważne przy pierwszym koszeniu świeżo posianego trawnika jest to, by kosić dobrze naostrzonymi ostrzami kosiarki, by uniknąć wyrywania źdźbeł z małymi jeszcze korzeniami.

W przypadku pierwszego koszenia trawnika zakładanego z rolek kosi się standardowo, gdy trawa osiągnie 8-10 cm wysokości i można kosić niżej niż 6 cm, bo trawa z rolki ma znacznie silniej rozwinięte korzenie niż trawa na świeżo posianym trawniku.

Kiedy trzeba skosić trawnik pierwszy raz wiosną w warunkach klimatycznych Polski?

W Polsce, optymalny czas na pierwsze skoszenie trawnika po zimie zależy od warunków pogodowych oraz kondycji trawy. Zazwyczaj, pierwsze skoszenie można przeprowadzić, gdy trawa osiągnie wysokość około 8-10 cm, tj. gdy rośliny zaczynają aktywnie rosnąć po okresie zimowej hibernacji.

Kiedy po raz ostatni skosić trawnik jesienią?

Zaleca się wykonać ostatnie koszenie trawnika przed pierwszymi jesiennymi przymrozkami. Oczywiście zależy to od warunków pogodowych, bo po pierwszych przymrozkach może przyjść okres wyższych temperatur i trawa nadal będzie rosnąć.  Czasem w warunkach ciepłej jesieni w Polsce ostatnie koszenie trawy może mieć miejsce nawet w listopadzie.

Jak często kosić trawnik?

Co do zasady eksperci zalecają koszenie trawnika rekreacyjnego w ogrodach co 7-10 dni tak by trawa nie wyrastała wyżej niż 8-10 cm. Są też mieszanki traw wolniej rosnące, które kosi się co 2 tygodnie lub nawet rzadziej. 

Jak nisko kosić trawnik?

Standardowe trawniki rekreacyjne przy domach można kosić na wysokość do ok. 3 cm (nie niżej) – najlepiej ok. 4-5 cm.
Jeżeli trawnik nie był dawno koszony nie jest zalecane przycinanie od razu go bardzo nisko. Lepiej skrócić go najpierw o ok. połowę, a dopiero po kilku dniach skosić na docelową wysokość.

Warto też wiedzieć, że im niżej skoszony trawnik, tym silniej paruje z niego woda. Zatem w przypadku gorących i suchych dni lepiej zostawić nieco wyższą trawę (nawet ok. 6 cm).

W przypadku ostatniego koszenia trawnika w roku zaleca się skoszenie trawy na wysokość 4-5 centymetrów. Jak argumentują eksperci firmy Stiga: Jeśli skrócisz źdźbła poniżej 4 cm, ich korzenie przemarzną. Grozi im to szczególnie podczas bezśnieżnej, a mroźnej zimy. W sytuacji, kiedy pozostawisz trawę na wysokości powyżej 5 cm, trawnik zacznie gnić, przez co wiosną będzie wolno rósł i na pewno wymagał serii intensywnych zabiegów regeneracyjnych. 
Ponadto stanie się  podatny na patogeny chorobotwórcze, przede wszystkim grzyby wywołujące tzw. pleśń śniegową. Niszczenie darni przyspieszą opady śniegu oraz marznącego deszczu (gruba pokrywa śnieżna pokryta z wierzchu lodem, blokuje przepływ tlenu do głębszych warstw podłoża).

Czym kosić trawnik?

Oczywiście najlepszym narzędziem do koszenia trawy na trawniku jest kosiarka. Kosiarki są specjalnie zaprojektowane do skracania trawy na równą wysokość, co sprzyja utrzymaniu zdrowego i estetycznego trawnika. Istnieją różne rodzaje kosiarek, które można wykorzystać w zależności od preferencji i potrzeb.

Kosiarki ręczne, to tradycyjne kosiarki, działające dzięki sile ludzkich mięśni, które wymagają ręcznego popychania. Składają się z wirnika z ostrzami, które tną trawę podczas przesuwania kosiarki. Są ciche, ekologiczne i odpowiednie dla mniejszych trawników. Co ciekawe – jak informują eksperci z firmy Krysiak Sp. z o.o.: czas koszenia trawnika za pomocą ręcznej kosiarki bębnowej jest porównywalny do strzyżenia wykonanego podstawową kosiarką akumulatorową. Praca z nimi wymaga użycia większej siły, ale jest tańsza niż w przypadku kosiarek akumulatorowych lub kosiarek elektrycznych. Są to najtańsze urządzenia ze wszystkich rodzajów kosiarek.

Kosiarki spalinowe są napędzane silnikiem spalinowym. Są bardziej wydajne i mogą obsłużyć większe trawniki. Mają większą moc tnącą, ale są bardziej hałaśliwe i wymagają regularnego konserwowania i dostarczania paliwa. Są co do zasady najdroższe w porównaniu do innych rodzajów kosiarek i najbardziej kłopotliwe w użytkowaniu (trzeba dolewać paliwa, dbać o olej w silniku).

Kosiarki elektryczne mają zasilanie elektryczne i są bardziej przyjazne dla środowiska niż kosiarki spalinowe. Są łatwe w obsłudze, lżejsze i wymagają mniejszego wysiłku fizycznego. Ich mankamentami są ograniczony zasięg zasilania, plączący się pod nogami kabel zasilający i niezalecane koszenie na mokrym trawniku. Kosiarki elektryczne (kablowe) są z reguły tańsze od spalinowych.

Coraz większa jest już oferta rynkowa kosiarek akumulatorowych. Kosiarki akumulatorowe działają na zasilanie baterią. Są ciche, niezależne od kabli, a więc bardziej mobilne niż kosiarki elektryczne. Mają ograniczoną żywotność baterii i zasięg, więc mogą być bardziej odpowiednie do mniejszych i średnich trawników. Ale też można kupić drugą baterię, która się ładuje, gdy pracujemy na tej pierwszej. Cenowo są przeciętnie droższe od elektrycznych (zasilanych kablem).

Wybór najlepszego narzędzia do koszenia trawy zależy od rozmiaru trawnika, preferencji osobistych i dostępności źródeł zasilania. 

W przypadku każdego rodzaju kosiarki jednym z najważniejszych zaleceń eksploatacyjnych jest regularne konserwowanie i ostrzenie ostrzy (noży) kosiarki, aby zapewnić optymalne cięcie trawy. Cięcie stępionymi ostrzami powoduje nieestetyczny wygląd trawnika a postrzępione (zamiast równo uciętych) końce źdźbeł trawy są bardziej podatne na choroby grzybowe.

O jakiej porze dnia najlepiej kosić trawnik?

Zdaniem ekspertów z firmy Karcher: Najlepszą porą na cięcie trawnika jest poranek albo wieczór czy późne popołudnie. W tym czasie rośliny są najbardziej sprężyste i podatne na ścinanie. Szczególnie podczas fali upałów starajmy się skosić trawnik bardzo wcześnie rano, aby ominąć najgorętsze godziny.

Czy można kosić mokrą trawę na trawniku? 

Koszenie mokrego trawnika – np. po deszczu, czy z obfitą poranną rosą - nie jest zalecane z wielu przyczyn.
Jak argumentują eksperci Karchera: ciężkie od wody źdźbła trawy są zwykle nieco pochylone, więc koszenie ich zawsze skończy się uzyskaniem nierównej powierzchni; rośliny będą też ścięte zbyt nisko pomimo właściwych ustawień kosiarki. Ponadto, jak argumentują ci eksperci, mokra trawa ma niższą odporność na działanie szkodliwych mikroorganizmów. Jeżeli skosimy wilgotne rośliny, staną się one bardziej podatne na różne choroby. 

Także z uwagi na zasady użytkowania kosiarek lepiej nie kosić mokrej trawy. Elektryczny kabel kosiarki elektrycznej na mokrym trawniku grozi porażeniem prądem. Poza tym w przypadku każdego niemal rodzaju kosiarki mokra trawa przykleja się do elementów kosiarek, co obniża sprawność koszenia i utrudnia czyszczenie kosiarki.

oprac. Paweł J. Huczko