REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

PRL-owskie wywłaszczenia pod bloki nadal tematem w sądach

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
RynekPierwotny.pl
Portal internetowy poświęcony nowym nieruchomościom
PRL-owskie wywłaszczenia pod bloki nadal tematem w sądach
PRL-owskie wywłaszczenia pod bloki nadal tematem w sądach
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Lata 50., 60. i 70. przyniosły wiele wywłaszczeń pod budowane osiedla. Okazuje się, że spory prawne związane z tymi działaniami nadal goszczą na wokandzie.

Wywłaszczenia kojarzą się głównie z pierwszymi latami powojennej historii. W 1958 r. państwo de facto zalegalizowało te wywłaszczenia działek rolnych i leśnych, których dokonywano niezgodnie z przepisami (zobacz: art. 9 ustawy z dnia 12 marca 1958 r. o sprzedaży nieruchomości Państwowego Funduszu Ziemi oraz uporządkowaniu niektórych spraw związanych z przeprowadzeniem reformy rolnej i osadnictwa rolnego). Warto mieć świadomość, że później, czyli w latach 60. i 70. wywłaszczenia też nie były zupełną rzadkością. Realizowano je m.in. na potrzeby planów inwestycyjnych z zakresu budownictwa mieszkaniowego – nie zawsze później wykonywanych. Eksperci portalu RynekPierwotny.pl zwracają uwagę, że spory sądowe dotyczące wspomnianych wywłaszczeń nadal się toczą.

REKLAMA

Ciekawy wyrok zapadł m.in. w 2024 roku

REKLAMA

Przykładem niedawnego orzecznictwa związanego z PRL-owskimi wywłaszczeniami pod osiedla mieszkaniowe jest Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 maja 2024 r. (sygnatura akt: I OSK 1926/20). W tej sprawie NSA oddalił skargę kasacyjną od Wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 18 lutego 2020 r. (sygnatura akt: II SA/Gl 1512/19). Gliwicki WSA oddalił z kolei skargę na decyzję Wojewody Śląskiego w przedmiocie odmowy zwrotu wywłaszczonej nieruchomości. Zarzewiem sporu prawnego było wywłaszczenie w 1956 r. nieruchomości rolnej, składającej się z kilku działek, o łącznej powierzchni aż 18,55 ha.

Spadkobiercy byłego właściciela próbowali między innymi argumentować, że cel wywłaszczenia (budowa osiedla mieszkaniowego) nie został zrealizowany na jednej z wywłaszczonych działek, więc nieruchomość ta powinna być zwrócona w związku z upływem terminów określonych w art. 137 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Gliwicki sąd zwrócił uwagę, że konieczne jest ustalenie celu wywłaszczenia oraz faktycznego celu wykorzystania nieruchomości. WSA potwierdził ustalenia organów administracji publicznej wskazujące, że działki zostały wykorzystane jako infrastruktura pomocnicza dla osiedla mieszkaniowego (m.in. na tereny sportowo-rekreacyjne) i nadal spełniają taką funkcję.

NSA podtrzymał niekorzystne dla powodów stanowisko, zwracając uwagę, że ogólne określenie celu wywłaszczenia w czasach PRL-u nie stanowiło rzadkości. Naczelny Sąd Administracyjny odwołał się również do swojego wcześniejszego wyroku z dnia 17 kwietnia 2023 r. (I OSK 3378/19). To orzeczenie akcentuje natomiast fakt, że gdy pierwotny cel wywłaszczenia został zrealizowany, to „późniejsza zmiana sposobu wykorzystywania nieruchomości nie oznacza, że istnieją podstawy do zwrotu nieruchomości jako zbędnej na cel wywłaszczenia”.

Polecamy: Szkolenie: Opodatkowanie najmu i innych transakcji na nieruchomościach

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zdarzały się przejęcia bez odszkodowania

REKLAMA

Warto dodać, że w opisywanej powyżej sprawie odszkodowanie za wywłaszczenie (wynoszące 34 872 ówczesne złote) zostało jednak wypłacone. W czasach PRL-u zdarzały się jednak przypadki, w których z różnych przyczyn nie doszło do przekazania byłemu właścicielowi rekompensaty pieniężnej. Przykładem niech będzie sprawa, której dotyczył Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 17 lutego 2022 r. (sygnatura akt: II SA/Bk 948/21) oraz późniejszy Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 maja 2023 r. (sygnatura akt: I OSK 885/22).

Obydwa wymienione sądy badały sprawę wywłaszczenia działki, które miało miejsce w latach 60. Określenie dokładnej daty okazało się problematyczne ze względu na braki w dokumentacji. Zachowało się m.in. zawiadomienie o wywłaszczeniu z propozycją dobrowolnego odkupu, a także pismo skierowane do prezydium powiatowej rady narodowej, w którym wywłaszczony właściciel domagał się zapłaty odszkodowania. Wyrok WSA w Białymstoku jest korzystny dla krewnych byłego właściciela, gdyż sąd uchylił decyzje wojewody i starosty w przedmiocie umorzenia postępowania dotyczącego ustalenia odszkodowania za nieruchomość. NSA oddalił natomiast późniejszą skargę kasacyjną.

Jak stwierdził białostocki WSA, w świetle art. 129 ust. 5 pkt 3 ustawy o gospodarce nieruchomościami do ustalenia, iż nastąpiło pozbawienie praw do nieruchomości nie jest konieczny dowód w postaci decyzji wywłaszczeniowej (lub innego aktu zrównanego w skutkach z taką decyzją), o ile wątpliwości nie budzi fakt, że nastąpiło faktyczne przejęcie nieruchomości przez Państwo i zrealizowanie inwestycji celu publicznego, a dokumentacja wywłaszczeniowa nie jest kompletna.

Po latach problemem są kwestie dowodowe

Opisywane wyżej wyroki oczywiście nie wyczerpują skomplikowanej tematyki związanej ze skutkami prawnymi PRL-owskich wywłaszczeń pod osiedla lub inne inwestycje. Te orzeczenia potwierdzają jednak, że niektórzy spadkobiercy wywłaszczonych mimo trudności nie zrezygnowali z dochodzenia roszczeń. Analizując powyższe oraz podobne wyroki widzimy również problemy wynikające z niekompletnej dokumentacji. Czasem konieczne okazuje się sięganie do dokumentów zgromadzonych nawet w … muzeum (zobacz: Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 18 lutego 2020 r. - II SA/Gl 1512/19).

Autor: Andrzej Prajsnar, ekspert portalu RynekPierwotny.pl

Zapisz się na newsletter
Szukasz mieszkania, budujesz dom, remontujesz? Chcesz wiedzieć jak pielęgnować ogród albo jak oszczędnie ogrzewać swoją nieruchomość? Zapisz się na nasz newsletter i zyskaj dostęp do praktycznych wskazówek oraz najnowszych ofert na rynku!
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: RynekPierwotny.pl

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Nieruchomości
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Jak program Pierwsze klucze wpłynie na rynek mieszkaniowy?

Jak program Pierwsze klucze wpłynie na rynek mieszkaniowy? Jaką skalę mogą mieć realizowane inwestycje? Sondę opracował serwis nieruchomości dompress.pl.

Bloki z wielkiej płyty: tak powstawały nowe mieszkania w drugiej połowie dwudziestego wieku w Polsce

Budownictwo wielkopłytowe jest powszechnie kojarzone z gierkowską dekadą. Trzeba jednak pamiętać, że bloki z wielkiej płyty powstawały już wcześniej. Nie Gierek, lecz Gomułka był ojcem wielkiej płyty?

Teraz sprzedają się tylko tanie mieszkania: prawda czy stereotyp

Czy rzeczywiście tańsze mieszkania wyprzedają się “na pniu”? Analiza rynku nieruchomości pokazuje, że tak, choć nie zawsze – we Wrocławiu np. najszybciej znikają lokale ze średniej półki cenowej. Na pewno jednak niższa cena jest okolicznością ułatwiającą sprzedaż.

Polacy kupują mieszkania w Hiszpanii: dla siebie i w celach inwestycyjnych

Polacy nie rezygnują z hiszpańskiego słońca ani z potencjalnych zysków. Mimo zmiennych warunków gospodarczych, inwestycje w apartamenty na Półwyspie Iberyjskim nadal cieszą się dużą popularnością. Mieszkanie w Hiszpanii to dobre rozwiązanie na drugi dom lub opłacalną inwestycję.

REKLAMA

Tańsze mieszkania znikają z rynku szybciej niż droższe. Ale nie zawsze

Czy tańsze mieszkania to te, które schodzą najszybciej? Teoretycznie tak, ale analiza rynku pokazuje, że np. we Wrocławiu w pierwszej kolejności sprzedają się mieszkania ze średniej półki cenowej. Co wpływa na temp sprzedaży i od czego zależą odstępstwa od reguły?

Nowość na rynku nowych mieszkań. Teraz deweloper sam dołoży się do odsetek od kredytu hipotecznego, ile?

Deweloper obniży oprocentowanie kredytu hipotecznego o 2%. Trust Investment ruszył z własnym programem mieszkaniowym. Nowa propozycja na rynku nowych mieszkań. Czy inne firmy deweloperskie pójdą tym śladem?

Rynek używanych mieszkań: ceny ofertowe w końcu niższe niż przed rokiem

W Warszawie średnia cena metra kwadratowego mieszkań na rynku wtórnym jest już o 4% niższa niż przed rokiem, a w Krakowie – o 3%. Nie tylko w stolicy i Krakowie, ale też we Wrocławiu, Trójmieście i Poznaniu kwiecień był kolejnym miesiącem, który upłynął pod znakiem stabilizacji lub spadku średniej ceny metra kwadratowego.

Teraz drugi dom nie na Mazurach, ale w Hiszpanii. Polacy aktywni na iberyjskich rynkach nieruchomości

Półwysep Iberyjski to drugi, a coraz częściej pierwszy dom dla naszych rodaków. Hiszpański rekord: Polacy kupili niemal 12,5 tys. nieruchomości. Prze dekady marzeniem była dacza a jeszcze lepiej - całoroczny dom na Mazurach. Teraz trend wyznacza kierunek na południe Europy.

REKLAMA

Co trzeba zrobić, aby usprawnić budowę mieszkań? [SONDA]

Które obszary prawa warto uprościć, by przyspieszyć budowę mieszkań? Jakie zmiany przepisów mogłyby pobudzić inwestycje w sektorze mieszkaniowym? Odpowiadają deweloperzy. Sondę przygotował serwis nieruchomości dompress.pl.

Mieszkanie w Hiszpanii na kredyt. Co proponują hiszpańskie banki?

Hiszpańskie banki proponują obcokrajowcom, w tym Polakom, kredyty hipoteczne na konkurencyjnych warunkach. Finansowanie jest możliwe do 70 proc. wartości nieruchomości dla nierezydentów, czyli osób, które nie mieszkają na stałe w Hiszpanii. – Obecnie kredyty są też niższej oprocentowane niż w Polsce, co przekłada się na mniejsze miesięczne raty – mówi Robert Reiski, współwłaściciel agencji nieruchomości By-Bright.

REKLAMA