Filodendron: pielęgnacja, nawożenie, gatunki i odmiany

• Filodendron - co to za roślina
• Uprawa filodendrona w domu
• Wybrane gatunki i odmiany filodendronów

Filodendron - co to za roślina

Filodendron (łacińska botaniczna nazwa: philodendron schott), to cały rodzaj roślin z rodziny obrazkowatych (Araceae). Filodendronów jest kilkaset gatunków, które w stanie naturalnym rosną w lasach tropikalnych Ameryki Południowej i Środkowej. Większość filodendronów to rośliny pnące lub epifityczne, co oznacza, że rosną na innych roślinach, korzystając z nich jako wsparcia, ale nie pobierając od nich składników odżywczych. 

W sprzedaży jest ponad sto gatunków oraz tysiące odmian i mieszańców przeznaczonych do uprawy w doniczkach.

Filodendrony są niezwykle popularnymi roślinami doniczkowymi przede wszystkim z powodu bardzo dekoracyjnych kształtów i kolorów liści oraz dość łatwą pielęgnację w warunkach domowych. Wiele gatunków filodendronów ma duże, często cięte lub perforowane liście. Filodendrony uprawiane w doniczkach niezwykle rzadko kwitną – kwiaty mogą mieć jedynie bardzo stare egzemplarze w idealnych warunkach hodowlanych.

Najczęściej w Polsce są uprawiane dwa (zasadniczo różniące się od siebie) gatunki filodendronów, których liczne odmiany są dostępne w kwiaciarniach i sklepach z roślinami:

- Philodendron hederaceum (znany też jako Philodendron scandens) – są to filodendrony pnące o sercowatych liściach – w doniczkach wymagają pionowej podpory jaką najczęściej jest najczęściej owinięty mchem pionowy palik (słupek), czy kijek bambusowy. 

- Philodendron bipinnatifidum (czasem nazywany filodendronem drzewiastym) – te filodendrony nie są pnące - mają pokrój wzniesiony i duże, głęboko wcięte liście – mogą dorastać nawet do 1 metra wysokości.

Poniżej omówimy zbiorczo najważniejsze zasady uprawy tych roślin w warunkach domowych. Ta uprawa (odnośnie gleby, nawożenia i podlewania) jest co do zasady podobna dla większości filodendronów. Nieco odmienne są natomiast zasady pielęgnacji filodendronów pnących i filodendronów bipinnatifidum.

Uprawa filodendrona w domu

Doniczka

Warto wybrać doniczkę o nieco większym rozmiarze niż ma bryła korzeniowa rośliny. W przypadku filodendronów pnących trzeba pamiętać o umieszczeniu w doniczce pionowej podpory po której będą się wić pędy. Inną opcją w przypadku filodendronów pnących jest umieszczenie doniczki na półce, czy podwieszonej, z której pędy będą się zwieszały w dół.

Koniecznie trzeba zadbać, by doniczka miała dziury w dnie, by woda mogła spływać na podstawkę, a także o warstwę drenażową na spodzie doniczki. Bowiem filodendrony nie lubią nadmiernie wilgotnej gleby i jej nadmiar powinien móc łatwo opuścić doniczkę i bryłę korzeniową.

Światło (stanowisko)

Filodendrony lubią jasne, rozproszone światło, natomiast nie jest dobrym pomysłem ustawianie ich na południowym parapecie wystawionych na palące słońce. Te rośliny bardzo dobrze rosną też w półcieniu, dlatego są idealne do uprawy wewnątrz domu. Jeśli liście filodendrona drobnieją a wydłużają im się ogonki, to znak, że roślina potrzebuje więcej światła.

Warto też unikać wystawiania tych roślin na bardzo różne warunki oświetleniowe (np. przenoszenia filodendronów z ciemnego kąta mieszkania na pełne słońce i na odwrót).

Natomiast dobrym zwyczajem jest obracanie doniczki co jakiś czas (co kilka dni albo i częściej), aby roślina otrzymywała równomiernie naświetlenie z każdej strony.

Temperatura

Optymalna temperatura otoczenia dla filodendronów w domu to od 13 do 19 stopni Celsjusza. Latem może być nieco wyższa. Jeżeli latem temperatura przekracza 23-24 stopnie Celsjusza, to trzeba tym roślinom zapewnić wysoką wilgotność powietrza.

Gleba

Dla filodendronów wystarczająca jest gleba przeciętnie żyzna, przepuszczalna, ze sporą zawartością torfu (może być zwykła ziemia w workach przeznaczona dla roślin doniczkowych). Warto dodać trochę perlitu lub innych podobnych substancji, by drenaż był skuteczny.

Podlewanie

Jak już wspomniano filodendrony nie lubią zbyt wilgotnej gleby, dlatego trzeba podlewać je regularnie, ale dopiero gdy górna warstwa gleby wyschnie. Unikajmy przelewania, bo wtedy – zwłaszcza przy złym, lub zamulonym drenażu - korzenie filodendrona mogą gnić w zbyt mokrej glebie. Zimą trzeba ograniczyć podlewanie – najwyżej raz na tydzień. Latem można podlewać dwa razy w tygodniu.

Nawożenie

Podczas aktywnego wzrostu (wiosna-lato) warto nawozić roślinę co 2-4 tygodnie nawozem do roślin doniczkowych. Zimą nawożenie można ograniczyć (np. podawać nawóz raz na 7 tygodni) lub nawet całkowicie go zaniechać.

Pielęgnacja

Filodendrony warto regularnie zraszać wodą – idealnie byłoby to robić 2 razy w tygodniu ale taka przyzwoita norma to raz w tygodniu. Dobrym zwyczajem jest też delikatne wycieranie liści co jakiś czas mokrą szmatką lub nawilżonym wodą ręcznikiem papierowym. Nie ma natomiast specjalnej potrzeby używania środków nabłyszczających liście – można to robić ale nie częściej niż co 2-3 miesiące. 
Trzeba wycinać i usuwać suche i uszkodzone liście.

Przesadzanie

Co 2-3 lata warto przesadzić roślinę do nieco większej doniczki – chyba, że wcześniej już wyraźnie widać, że roślina „wylewa” się z doniczki. Najlepszy czas na przesadzanie to wiosna. Jeżeli nie widzimy potrzeby przesadzania, można raz do roku wymienić (ostrożnie, by nie uszkodzić korzeni) wierzchnią warstwę gleby w doniczce i dosypać świeżej ziemi.

Wybrane gatunki i odmiany filodendronów

Jak już wspomniano jest cała mnogość odmian i różnych mieszańców filodendronów. Nie sposób nawet pokusić się w artykule o ich przybliżoną systematykę. Warto więc wiedzieć, że ich uprawa jest bardzo podobna a największa różnica jest taka, że jedne filodendrony są pnące a inne nie (mają tzw. pokrój wzniesiony).

Filodendron Green Princess – karłowata odmiana, dorasta do 50 cm liście ma ciemnozielone błyszczące, owalne, lancetowato zakończone, bez plam i przebarwień.

Filodendron Pink Princess  - ma duże ciemnozielone liście z nieregularnymi różowo- brązowo-zielonymi wybarwieniami - każdy wygląda inaczej. Liście mogą dorastać nawet do 18-20 cm długości i ok. 10 cm szerokości.

Filodendron Congo Rojo – ma bardzo dekoracyjne szerokie, grube, mięsiste, błyszczące ciemnozielone liście z czerwonymi ogonkami liściowymi. Co więcej, liście w trakcie rozwoju zmieniają kolor  - na początku młode listki są bordowo-brązowe a potem przebarwiają się z czasem na głęboki ciemnozielony kolor.

Filodendron Mamei – ma wyjątkowo duże (nawet ok. 50 cm długości), zielono-srebrzyste, wzorzyste liście  w kształcie serca. Jest rośliną płożącą.

Filodendron brodawkowaty (Philodendron verrucosum) – to jeden z najbardziej ozdobnych gatunków filodendrona. Może osiągnąć nawet 100-110 cm wysokości. Ma niezwykle dekoracyjne liście, ciemnozielone z jasnozielonymi paskami. Co więcej spodnia część liścia ma ciemno-czerwone plamki. Liście  zmieniają swój kolor w trakcie swojego rozwoju – od jasnozielonego do bardziej ciemnych odcieni zieleni.

Filodendron White Princess -  ma ciemnozielone liście pokryte nieregularnymi białymi plamkami i odbarwieniami. Liście mogą mieć nawet 20-25 cm długości, a cała roślina prowadzona przy podporze może urosnąć do ok 100 cm wysokości. 

oprac. Paweł J. Huczko