Maliny w ogrodzie – uprawa, odmiany

Maliny

Malina właściwa (Rubus idaeus) to krzew rosnący nawet do 2 m wysokości należący do rodziny różowatych. Maliny rodzą wszystkim znane i niemal przez wszystkich lubiane soczyste owoce o charakterystycznym smaku. Dzielą się na dwie główne grupy: maliny letnie (tzw. tradycyjne), które owocują raz w roku, zwykle od połowy czerwca nawet do początku sierpnia), oraz maliny jesienne (tzw. powtarzające), które owocują dwa razy: latem na zeszłorocznych pędach i jesienią na tegorocznych. Maliny są rośliną wieloletnią, a ich krzewy mogą owocować nawet ponad 20 lat w tym samym miejscu - oczywiście jeżeli są odpowiednio pielęgnowane i nawożone.

Gdzie sadzić maliny? Jaka gleba i jakie stanowisko są najkorzystniejsze?

Maliny preferują stanowiska słoneczne lub półcieniste, choć w pełnym słońcu mogą wydawać większe plony. Najlepiej rosną na glebie żyznej, przepuszczalnej, o odczynie lekko kwasowym do obojętnego (pH 6-7). Najważniejsze, aby gleba była dobrze zdrenowana, gdyż maliny nie tolerują nadmiernej wilgoci i zastoisk wodnych.

Kiedy sadzić maliny?

Maliny sadzi się najczęściej wczesną wiosną lub późną jesienią. Wiosną maliny sadzimy od marca do kwietnia, natomiast jesienią od końca października do połowy listopada. Pamiętaj, aby rośliny miały wystarczająco dużo czasu na ukorzenienie się przed nadejściem ekstremalnych temperatur. Sadzonki malin w doniczkach można sadzić przez cały rok (oprócz zimy).

Jak pielęgnować maliny?

Maliny wymagają regularnego podlewania, szczególnie w okresie owocowania, ale należy unikać przelania. Ważne jest również regularne nawożenie. Wczesną wiosną zaleca się zastosowanie nawozu wieloskładnikowego ze sporym udziałem azotu. Dobrymi nawozami wiosennymi są na pewno obornik i kompost. Natomiast jesienią trzeba dostarczyć malinom nawozów bez azotu a z dużym udziałem fosforu i potasu.

Maliny wymagają również cięcia: letnie odmiany malin przycinamy wiosną, usuwając zeszłoroczne pędy, na których pojawiały się owoce, natomiast maliny jesienne – na wiosnę, skracając wszystkie pędy niemal do samej ziemi.

Kiedy owocują maliny?

Maliny letnie zaczynają owocować od lipca do sierpnia, a maliny jesienne – od końca sierpnia do pierwszych przymrozków. W zależności od odmiany, plony mogą być obfite i trwające przez kilka tygodni.

Jakie wartości odżywcze mają maliny?

Maliny są źródłem wielu witamin, w tym C, E, K, oraz grupy B. Są bogate w minerały takie jak magnez, potas, wapń i żelazo. Zawierają także błonnik oraz przeciwutleniacze, w tym antocyjany, które nadają im charakterystyczny kolor. Owoce malin stosuje się zarówno świeże, jak i przetworzone na dżemy, soki, czy desery. Mają także korzystne znaczenie dla zdrowia, zwłaszcza w formie solu z malin, czy herbatki z liści malin, która jest stosowana jako środek przeciwgorączkowy i przeciwzapalny.

Wybrane odmiany malin

Wybór odpowiedniej odmiany malin jest kluczowy dla zapewnienia obfitych plonów i smacznych owoców. Oto niektóre z najpopularniejszych odmian dostępnych w Polsce:

Glen Ample – ta odmiana malin letnich jest znana ze swoich jasnoczerwonych, dużych i bardzo smacznych owoców. Jest dość odporna na choroby grzybowe. Owocuje od początku lipca, a ich plony są zwykle obfite.

Heritage – jest to odmiana malin jesiennych, która owocuje dwa razy w roku – w lecie na zeszłorocznych pędach i jesienią na bieżącorocznych. Owoce są ciemnoczerwone, średniej wielkości, ale niezwykle aromatyczne. Heritage jest również odporna na większość chorób i szkodników.

Polana – polska odmiana, krzyżówka odmian Heritage i Zeva. odporna na choroby i szkodniki. Owocuje od początku sierpnia, aż do wystąpienia pierwszych przymrozków. Ma duże, aromatyczne, smaczne, mocno czerwone owoce. Może owocować na dwuletnich pędach ale wtedy owoców jest niewiele – zaleca się zatem co roku jesienią ścinanie wszystkich pędów, tak by owocowała tylko na pędach tegorocznych. 

Polka – to jedna z najpopularniejszych polskich odmian malin jesiennych, powtarzających owocowanie, jej owoce zaczynają dojrzewać na przełomie lipca i sierpnia i owocują do pierwszych przymrozków. Charakteryzuje się dużymi, ciemnoczerwonymi owocami, które są niezwykle smaczne i soczyste. Ta odmiana jest również znana z wysokiej odporności na choroby i szkodniki, a jej plony są zwykle obfite.

Golden Queen – ta amerykańska odmiana malin wyróżnia się jasnożółtymi, słodkimi owocami. Owocuje od lipca do września. Odporna na większość chorób, szkodników i polskie zimy. Polecana do upraw amatorskich. 

Przehyba - nowa polska odmiana o bardzo dużych, długich (nawet do 5 cm) owocach, które mają bardzo dobry smak. To odmiana letnia, bardzo plenna, odporna na choroby i mróz. Owocuje na pędach dwuletnich od końca czerwca do sierpnia.

Fallgold – ta jesienno-letnia odmiana oferuje wyjątkowe, delikatne żółte owoce o słodkim smaku. Owocuje na zeszłorocznych pędach w lecie i na bieżącorocznych pędach od sierpnia do października.

Tulameen – kanadyjska odmiana letnia, która jest ceniona za bardzo duże, jasnoczerwone owoce o intensywnym smaku i aromacie. Owocuje na dwuletnich pędach w lipcu i sierpniu.

Willamette – ta odmiana letnia jest ceniona za obfite plony i smaczne, średniej wielkości, ciemnoczerwone owoce. Owocuje od czerwca do sierpnia. Bardzo odporna na choroby.

Warto sięgać po polskie odmiany malin np. z Sadowniczego Zakładu Doświadczalnego Brzezna, z którego pochodzą odmiany:
- owocujące na pędach dwuletnich (wczesnoletnie): Przehyba, Radziejowa, Sokolica, Benefis, Laszka, Litacz (Czarnoowocowa), Beskid;
- powtarzające owocowanie (letnio-jesienne): Poemat, Polonez, Pokusa, Polana, Polesie, Polka, Poranna Rosa (żółtoowocowa).