REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.
Porada Infor.pl

Jak zasiedzieć służebność drogi koniecznej?

Arkadiusz  Zuzmak
Radca prawny, ekspert w dziedzinie prawa cywilnego, handlowego i administracyjnego.
Działka.
Działka.

REKLAMA

REKLAMA

Służebność drogi koniecznej to rodzaj służebności gruntowej. Jest ona ustanawiana w sytuacji, gdy dana nieruchomość nie ma odpowiedniego dostępu do drogi publicznej lub nie ma odpowiedniego dostępu do należących do tej nieruchomości budynków.

Czym jest służebność gruntowa

Służebność gruntowa to ograniczone prawo rzeczowe, które polega na możliwości obciążenia jednej nieruchomości (tzw. nieruchomość obciążona), w celu zwiększenia użyteczności innej nieruchomości (tzw. nieruchomości władnąca). Jego treść może polegać na tym, że właściciel nieruchomości władnącej może korzystać w oznaczonym zakresie z nieruchomości obciążonej bądź na tym, że właściciel nieruchomości obciążonej zostaje ograniczony w możności dokonywania w stosunku do niej określonych działań, bądź na tym, że właścicielowi nieruchomości obciążonej nie wolno wykonywać określonych uprawnień, które mu względem nieruchomości władnącej przysługują na podstawie przepisów o treści i wykonywaniu własności (art. 285 § 1 k.c.)

Zobacz także: Czy należy zgłosić zamiar zmiany sposobu użytkowania?

REKLAMA

Służebność drogi koniecznej może zostać ustanowiona na podstawie umowy lub orzeczenia sądowego. Jej nabycie może również nastąpić poprzez zasiedzenie.

Czym jest zasiedzenie

Zasiedzenie to sposób nabycia określonego prawa przez osobę nieuprawnioną na skutek długotrwałego wykonywania tego prawa. Zasadniczą funkcją zasiedzenia jest usunięcie niezgodności pomiędzy stanem prawnym a stanem posiadania (stanem faktycznym).

Zgodnie z art. 292 k.c. do zasiedzenia służebności drogi koniecznej stosuje się odpowiednio przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie. W przypadku nieruchomości przesłankami zasiedzenia są: nieprzerwane samoistne posiadanie oraz upływ danego okresu czasu. Zgodnie z art. 172 k.c. dla stwierdzenia zasiedzenia nieruchomości wymagane jest samoistne posiadanie przez 20 lat, jeżeli posiadacz jest w dobrej wierze. Jeżeli posiadacz jest w złej wierze nabycie własności może nastąpić po 30 latach. Nieprzerwane posiadanie samoistne to faktyczne władanie rzeczą jak właściciel, wykonywane w sposób ciągły.

Zobacz także: Służebność przesyłu na nieruchomości

Posiadacz samoistny

Zatem posiadaczem samoistnym jest osoba, która może faktycznie korzystać z nieruchomości z wyłączeniem innych osób. Może pobierać pożytki oraz inne przychody z nieruchomości jak również rozporządzać rzeczą. Posiadanie samoistne przejawia się również w tym, że posiadacz ponosi wszelkie ciężary związane z utrzymaniem rzeczy. Wskazać również należy, że istnienie dobrej lub złej wiary nie jest przesłanką zasiedzenia. Stan dobrej lub złej wiary wpływa jedynie na długość okresu czasu, w jakim należy posiadać nieruchomość, aby ją nabyć w drodze zasiedzenia.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zobacz także: Służebność przesyłu – przypadki jej ustanowienia

Dobra wiara a zła wiara

Dobra wiara polega na istnieniu po stronie określonego podmiotu błędnego, lecz usprawiedliwionego przekonania o przysługującym mu prawie. W dobrej wierze jest zatem osoba, która błędnie sądzi, że przysługuje jej pewne prawo, a jej przekonanie usprawiedliwione jest okolicznościami konkretnego stanu faktycznego.

Zła wiara polega na tym, że osoba bądź to wie, że nie przysługuje jej określone prawo, bądź to nie wie o tym, lecz brak jest podstaw do usprawiedliwienia tej niewiedzy, a zatem w złej wierze jest także osoba, która - w świetle okoliczności konkretnego przypadku - powinna wiedzieć o braku swego uprawnienia.

Zobacz także: Przyłącze gazowe do domu jednorodzinnego – kwestie formalnoprawne

Natomiast nabycie służebności drogi koniecznej przez zasiedzenie może nastąpić tylko przy łącznym spełnieniu trzech przesłanek:

  • nieprzerwanego posiadania służebności;
  • upływu czasu;
  • istnienia trwałego i widocznego urządzenia.

W kontekście służebności drogi koniecznej posiadanie będzie polegało na korzystaniu z cudzej rzeczy w taki sposób jakby danej osobie przysługiwało ograniczone prawo rzeczowe w postaci służebności drogi koniecznej. Również w tym przypadku posiadanie musi być wykonywane w sposób ciągły. Jeśli chodzi o drugą przesłankę, tj. upływ czasu, to w przypadku posiadacza w dobrej wierze nabycie służebności drogi koniecznej następuje z upływem 20 lat, natomiast w sytuacji gdy posiadacz jest w złej wierze, zasiedzenie służebności następuje z upływem lat 30.

Zobacz także: Służebność drogi koniecznej – dostęp do drogi publicznej

Podkreślenia wymaga jednakże fakt, że nie każde korzystanie z cudzej nieruchomości, które swoją treścią odpowiada treści służebności drogi koniecznej prowadzi do jej zasiedzenia.

W treści art. 292 k.c. ustawodawca wyraźnie wskazał, iż do zasiedzenia służebności drogi koniecznej prowadzi tylko i wyłącznie posiadanie, które polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Jest to przesłanka, która nie występuje w przypadku zasiedzenia własności nieruchomości.

Trwałe i widoczne urządzenie

Przepisy prawa cywilnego nie zawierają definicji pojęcia: „trwałe i widoczne urządzenie”.

W rozumieniu potocznym „urządzenie” to rodzaj mechanizmu lub zespół elementów służących do wykonywania określonych czynności czy też ułatwiających je. W orzecznictwie Sądu Najwyższego panuje pogląd, że trwałe i widoczne urządzenie, o którym mowa w art. 292 k.c. to obiekt będący wynikiem świadomej i celowej aktywności człowieka. Co do zasady uważa się, iż ma ono być wykonane przez posiadacza służebności (tak Sąd Najwyższy w orzeczeniu z 24 maja 1974 r.; III CRN 94/74; OSNCP 1975 r. nr 6 poz. 94). Nie ulega więc wątpliwości, że za urządzenie nie może być uznana np. droga czy ścieżka, powstała przez stałe przechodzenie czy przejeżdżanie tą samą trasą. Do uznania jej za urządzenie, w rozumieniu art. 292 kodeksu cywilnego, konieczne byłoby np. utwardzenie, budowa mostku, położenie rur, zbudowanie nasypu itp.

Zobacz także: Zniesienie współwłasności gospodarstwa rolnego

Jak zredagować wniosek o stwierdzenie zasiedzenie służebności drogi koniecznej?

Stwierdzenie zasiedzenia służebności drogi koniecznej następuję na podstawie postanowienia Sądu, zatem w celu zasiedzenia niezbędne jest skierowanie do Sądu wniosku o stwierdzenie zasiedzenia służebności.

Właściwym do rozpoznania takiej sprawy będzie Sąd Rejonowy właściwy dla miejsca położenia nieruchomości, na której zlokalizowana jest droga będąca przedmiotem zasiedzenia.

Zobacz także: Czy budowa grilla stacjonarnego wymaga pozwolenia?

Treść wniosku

We wniosku o stwierdzenie zasiedzenia służebności drogi koniecznej należy opisać przebieg szlaku drożnego w sposób, który pozwoliłby go umiejscowić na gruncie. Należy również wskazać wszystkich właścicieli nieruchomości przez, które przebiega służebność będąca przedmiotem zasiedzenia. Niezbędne jest również wskazanie na czym polega trwałe i widoczne urządzenie wykonane na cudzym gruncie i przez jaki okres czasu korzystano z trwałego i widocznego urządzenia. We wniosku powołać należy wszelkie dowody, które potwierdzą istnienie przesłanek uzasadniających stwierdzenie zasiedzenia służebności drogi koniecznej.

Załączniki

Do wniosku należy dołączyć następujące dokumenty:

1) odpis księgi wieczystej, dla nieruchomości przez którą przebiega służebność będąca przedmiotem zasiedzenia lub gdy nieruchomość nie posiada urządzonej księgi wieczystej inny dokument za pomocą, którego można wykazać, iż określonej osobie przysługuje prawo własności nieruchomości

Zobacz także: Podział nieruchomości po połączeniu lub scaleniu

2) odpis księgi wieczystej, dla nieruchomości na rzecz której przebiega służebność będąca przedmiotem zasiedzenia lub gdy nieruchomość nie posiada urządzonej księgi wieczystej inny dokument za pomocą, którego można wykazać, iż określonej osobie przysługuje prawo własności nieruchomości

3) wypis z ewidencji gruntów;

4) wyrys z ewidencji gruntów;

Opłata

Wniosek podlega opłacie stałej w kwocie 200,00 zł. zgodnie z art. 39 ust. 1 pkt. 3 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U. 2005 r. Nr 167 poz. 1398 z późn. zm.).

Zobacz także: Służebność osobista – na czym to polega?

Podatek

Zasiedzenie służebności drogi koniecznej podlega co do zasady opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst. jedn: Dz. U. 2004 r. Nr 142 poz. 1514 z późn. zm.). Obowiązek podatkowy obciąża osobę, na której rzecz zostało stwierdzone zasiedzenie i powstaje z chwilą uprawomocnienia się postanowienia Sądu.

Prawomocność

Prawomocność to stan prawny, odnoszący się między innymi do orzeczeń sądowych. Orzeczenie uznaje się za prawomocne w sytuacji, gdy nie może być ono uchylone lub zmienione za pomocą środka odwoławczego (np. apelacji).

Podstawę opodatkowania stanowi czysta wartość nabytych praw (art. 7 i art. 8 ustawy o podatku od spadków i darowizn.). Czystą wartością służebności drogi koniecznej nabytej przez zasiedzenie będzie wartość rynkowa tego prawa po potrąceniu długów i ciężarów, czyli na przykład kosztów postępowania sądowego. Podstawa opodatkowania winna zostać pomniejszona również wartość nakładów jakie zostały poczynione na prawo będące przedmiotem zasiedzenia przez nabywcę podczas biegu zasiedzenia (art. 7 ust. 4 ustawy o podatku od spadków i darowizn.). Tym samym osoba, na rzecz której zostało stwierdzone zasiedzenie służebności drogi koniecznej może pomniejszyć podstawę opodatkowania o wartość trwałego i widocznego urządzenia, o którym mowa w art. 292 k.c.

W przypadku zasiedzenia służebności drogi koniecznej należny podatek wynosi 7 % podstawy opodatkowania. (art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn).

Autor: Radca Prawny Arkadiusz Zuzmak, wspólnik wKancelarii Radców Prawnych Monika Taradajko- Zuzmak, Arkadiusz Zuzmak s.c.

Zobacz także: Służebność przesyłu - niezbędne informacje

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Nieruchomości
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Kiedy jest równonoc wiosenna 2025

Kiedy jest równonoc wiosenna w 2025 r.? Czy każdego roku jest w tym samym terminie? Czy zmiana czasu na letni jest wcześniej czy później niż równonoc wiosenna?

Nowe mieszkanie od dewelopera za pół aktualnej ceny metra kwadratowego: są i będzie ich coraz więcej – jeden warunek

Kompromis jest łatwy do spełnienia. Zamiast płacić 20 tys. zł za metr kwadratowy na warszawskiej woli, można kupić nowiutkie mieszkanie w Błoniu po 8 tys. zł za metr. Podobnie jest za rogatkami innych metropolii, a deweloperzy zaczynają tam budować nowe osiedla na potęgę.

Gdzie w UE najszybciej rosną ceny mieszkań? W Polsce!

Gdzie w UE najszybciej rosną ceny mieszkań? To właśnie Polska odnotowała jeden z najwyższych wzrostów cen mieszkań w Unii Europejskiej – w III kwartale 2024 roku wyniósł on ponad 14 proc. r./r. Skąd takie ceny?

Co teraz pyli? Marzec 2025

Co teraz pyli? Marzec 2025 r. to początek silnego pylenia trzech pospolitych roślin. Zakład Modelowania Atmosfery i Klimatu w Instytucie Ochrony Środowiska – Państwowym Instytucie Badawczym podaje kalendarz pylenia. Sprawdź, co teraz pyli.

REKLAMA

Ceny materiałów budowlanych 2025 - prognozy

W 2024 ceny materiałów budowlanych zaczęły hamować, ale wszystko wskazuje na to, że w tym roku sektor budowlany czeka ożywienie. Czy można się spodziewać podwyżek cen?

Branża budowlana czeka na lepsze czasy, ale statystyki GUNB nie pozostawiają złudzeń

Rok 2024 przyniósł wzrost liczby pozwoleń na budowę, ale to zasługa głównie firm deweloperskich i inwestorów indywidualnych budujących domy jednorodzinne. W budownictwie innym niż mieszkalne pozwoleń było mniej – wynika z danych Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego (GUNB). Eksperci portalu GetHome.pl zwracają uwagę, że w ręku inwestorów jest wiele niewykorzystanych pozwoleń, które uzyskali w poprzednich latach.

Dwa pokoje od dewelopera - ile trzeba zapłacić?

Ile trzeba mieć na dwa pokoje od dewelopera? Jakie są ceny w największych miastach? Czy dużo wzrosły? Sondę przygotował serwis nieruchomości dompress.pl.

Czy WIBOR jest zgodny z prawem? [POLEMIKA]

Artykuł jest polemiką Związku Banków Polskich do artykułów, które ukazały się na naszych łamach, linki do nich podajemy poniżej.

WIBOR, jako wskaźnik referencyjny, jest zgodny z przepisami prawa, zarówno unijnymi, jak i krajowymi. Jego rzetelność została potwierdzona przez Komisję Nadzoru Finansowego (KNF). Orzecznictwo dotyczące kredytów walutowych nie ma zastosowanie do kredytów w złotych. Bank wypełniał i nadal wypełnia wszystkie obowiązki informacyjne wobec swoich klientów. Nie ma uzasadnienia dla kreowania w orzecznictwie dodatkowych obowiązków informacyjnych, nieistniejących w chwili zawarcia umowy.

REKLAMA

Właściciel czy darmowa siła robocza? Nieodpłatna praca przy najmie mieszkań, o której nikt nie mówi

Właściciele mieszkań na wynajem często mają opinię tych, którzy tylko inkasują czynsz i cieszą się łatwym dochodem. W rzeczywistości jednak najem generuje spore koszty, o których rzadko się mówi. Czy rzeczywiście bycie wynajmującym to taki złoty interes?

Pierwsze klucze – teraz pójdą w górę ceny mniej atrakcyjnych i gorzej sprzedających się mieszkań. Tak uważają eksperci

Poprzedni program rządowy – Kredyt zero procent, wywindował rynkowe ceny nowych mieszkań kupowanych wprost od deweloperów. Nowy – Pierwsze klucze ma wykluczyć popełnienie tego błędu. Tymczasem eksperci wskazują, że teraz do absurdalnych rozmiarów w górę pójdą ceny starych mało atrakcyjnych mieszkań.

REKLAMA