Pergola na tarasie, ogród zimowy. Czy trzeba mieć pozwolenie na budowę? Czy konieczne jest zgłoszenie budowy?

Czym jest pergola?

Pergola to jeden z elementów tzw. małej architektury ogrodowej, służący jako podpora dla roślin pnących (np. winorośli, bluszczów, wisterii, róż pnących). Są różne kształty pergoli, mogą być pergole w kształcie łuku a także w formie ażurowego daszku wspartego na solidnych podporach. Pergole dla pnączy nazywa się pergolami ogrodowymi. Natomiast coraz popularniejsze są pergole tarasowe, które służą przede wszystkim jako element zacieniający słoneczne tarasy, a także (jeżeli zostanie zamontowany zasuwany dach) chroniący przed deszczem. Co więcej na takim zadaszonym tarasie można zamontować sobie letnią kuchnię, nie mówiąc o grillu. Pergola tarasowa sprawia, że taras może być w sezonie wiosenno-letnim dodatkowym pomieszczeniem na styku domu i ogrodu, miejscem letnich przyjęć, spotkań i wypoczynku – bez względu na warunki atmosferyczne. 

Budowa pergoli a prawo budowlane – altana, wiata, czy obiekt małej architektury ogrodowej?

Oczywiście żadne niewielkie, standardowe pergole pod rośliny, jako typowe obiekty małej architektury ogrodowej w rozumieniu prawa budowlanego, nie wymagają żadnych zezwoleń ani pozwoleń.

Ażurowe zadaszenie tarasu (nawet z zasuwanym daszkiem), bez zamkniętych ścian bocznych może być uznane (zwłaszcza jeżeli jest porośnięte roślinami) za obiekt małej architektury ogrodowej w rozumieniu art. 3 pkt 4 lit. b Prawa budowlanego. Budowa takiego obiektu (na istniejącym już tarasie przy domu) nie wymaga decyzji o pozwoleniu na budowę ani zgłoszenia (art. 29 ust. 2 pkt 19 Prawa budowlanego).

Oprócz tego nie wymaga decyzji o pozwoleniu na budowę ani zgłoszenia budowa wiat o powierzchni zabudowy do 50 m², sytuowanych na działce, na której znajduje się budynek mieszkalny, lub przeznaczonej pod budownictwo mieszkaniowe, przy czym łączna liczba tych wiat na działce nie może przekraczać dwóch na każde 1000 m² powierzchni działki. 

Pergola na tarasie przydomowym raczej nie zostanie uznana za wiatę. Choć prawdę mówiąc nie jest to wykluczone, bo Prawo budowlane nie definiuje ani pergol ani wiat. Polska Klasyfikacja Obiektów Budowlanych uznaje, że wiata to pomieszczenie naziemne, nie obudowane ścianami ze wszystkich stron lub nawet w ogóle ścian pozbawione. Słownik języka polskiego PWN (sjp.pwn.pl) podaje, że wiata to dach wsparty na słupach. Podobne definicje przyjmują sądy w swoich orzeczeniach.

Pergola na miejscu oddalonym od domu (jeżeli ma 2 lub więcej ażurowe ściany) jest uznawana przez Prawo budowlane za altanę wolnostojącą. W takim przypadku trzeba wiedzieć, że budowa wolno stojących altan również nie wymaga decyzji o pozwoleniu na budowę ani zgłoszenia – ale tylko jeżeli:
- powierzchnia zabudowy nie przekracza 35 m², 
- łączna liczba tych obiektów na działce nie może przekraczać dwóch na każde 500 m² powierzchni działki.

W Prawie budowlanym nie znajdziemy definicji altany wolnostojącej. Ale z orzecznictwa sądów wynika, że jest to niewielka budowla ogrodowa o ażurowych ścianach, służąca do wypoczynku i ochrony przed słońcem i deszczem.

Przy okazji warto też wskazać, że na podstawie art. 29 ust. 2 pkt 31 Prawa budowlanego budowa przydomowych tarasów naziemnych o powierzchni zabudowy do 35 m² również nie wymaga ani pozwolenie na budowę ani zgłoszenia. Budowę większych tarasów trzeba zgłosić w starostwie powiatowym. Dotyczy to tarasów dobudowywanych do istniejącego już budynku, bowiem taras budowany razem z budynkiem objęty jest procedurami budowlanymi łącznie z budową tego budynku.

Czym jest ogród zimowy (oranżeria)? 

Do kompletu zabudowy tarasu dodajmy też ogród zimowy zwany również oranżerią. Jest to pomieszczenie (pokój) wolnostojące albo umieszczone na tarasie przydomowym, przeszklone w przeważające części (okna i dach) mające konstrukcję stalową, aluminiową, drewnianą lub z innych materiałów. Ogród zimowy ma wszystkie ściany zamknięte (najczęściej szklane), jest pomieszczeniem ogrzewanym zimą i służy do uprawy roślin, które nie są mrozoodporne (np. cytrusów).

Ogród zimowy a Prawo budowlane

Przepis art. 29 ust. 1 pkt 15 Prawa budowlanego stanowi, że nie wymaga decyzji o pozwoleniu na budowę, natomiast wymaga zgłoszenia, o którym mowa w art. 30 tej ustawy, budowa przydomowych:
a) ganków,
b) oranżerii (ogrodów zimowych)
– o powierzchni zabudowy do 35 m², przy czym łączna liczba tych obiektów na działce nie może przekraczać dwóch na każde 500 m² powierzchni działki.

Zatem do budowy takiego ogrodu zimowego (do 35 m²) wystarczy dokonać (przed rozpoczęciem robót) stosownego zgłoszenia organowi administracji architektoniczno-budowlanej (czyli staroście powiatowemu). W zgłoszeniu tym należy określić rodzaj, zakres, miejsce i sposób wykonywania robót budowlanych oraz termin ich rozpoczęcia. A do zgłoszenia należy dołączyć:

- oświadczenie – złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej – o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane,

- odpowiednie szkice lub rysunki – w zależności od potrzeb, które określa organ w ewentualnym wezwaniu do usunięcia braków zgłoszenia.

Nie trzeba mieć także zgody sąsiada na budowę oranżerii.