Kończą się negocjacje w sprawie dyrektywy UE dot. charakterystyki energetycznej budynków. Polskie szkoły pionierami w dziedzinie efektywności energetycznej ale nadal wiele jest do zrobienia
REKLAMA
REKLAMA
- Technologia "domu pasywnego"
- Przykład SP w Budzowie
- Przykład przedszkola w Rogowie
- Większość budynków w Polsce ma niską energooszczędność
- Dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD
- Wpływ budynków na zdrowie
Technologia "domu pasywnego"
W całym kraju można znaleźć przykłady budynków, takich jak szkoły i przedszkola, które są pionierami w zakresie efektywności energetycznej dzięki zastosowaniu rozwiązań domu pasywnego.
Technologia „domu pasywnego” odnosi się do koncepcji budownictwa, kładącej nacisk na efektywność energetyczną i priorytetowo traktującej wysoki poziom izolacji, szczelności i kontrolowanej wentylacji. Takie projekty mają na celu zminimalizowanie zużycia energii do ogrzewania i chłodzenia przy jednoczesnym zapewnieniu komfortowych warunków w pomieszczeniach.
Przykład SP w Budzowie
W 2012 r. Szkoła Podstawowa przy ul. Henryka Pobożnego w Budzowie stała się pierwszą w Polsce działającą szkołą pasywną, kształcącą uczniów z klas od pierwszej do szóstej. Projekt ten był początkowo postrzegany jako eksperyment mający na celu zbadanie, czy tak wysokiej jakości budynki przyniosą oczekiwane korzyści. Jej budowa trwała około roku, a powierzchnia wynosi 800 metrów kwadratowych. Koszt to niespełna 3,5 mln zł, które w większości zainwestował lokalna JST – Gmina Stoszowice.
Biorąc pod uwagę naturalne warunki wiejskie z silnymi wiatrami i dużą ilością światła dziennego, lokalna gmina postanowiła skorzystać z warunków środowiskowych i zainwestowała w projekt technologii pasywnej.
Dokonano tego poprzez wykorzystanie energii słonecznej do zasilania obiektu za pomocą pomp ciepła i fotowoltaiki oraz zmianę projektu budynku w celu zapewnienia wydajnej wentylacji. Dzięki temu szkoła stała się budynkiem o niemal zerowym zużyciu energii.
11 lat po jej otwarciu, dyrektor szkoły Irena Pachnicz podkreśla:
„Zalety projektu domu pasywnego są wyraźnie widoczne – efektywność energetyczna jest pierwszą z nich. Korzyści z budowy szkoły o tak efektywnym zużyciu energii to przede wszystkim oszczędności finansowe, co przy dzisiejszych cenach energii jest sprawą bardzo istotną.
Zauważyliśmy, że w naszej szkole utrzymywana jest równomierna temperatura powietrza dająca poczucie komfortu cieplnego, co prowadzi też do wydajnej wentylacji, która z kolei łagodzi rozwój mikroorganizmów, takich jak pleśń”.
Przykład przedszkola w Rogowie
Szkoła w Budzowie stała się wzorem do naśladowania dla innych. Podobną technologię wdrożyło Gminne Przedszkole w Rogowie, które zostało otwarte w 2019 roku i może pomieścić 150 dzieci. Budowa przedszkola trwała około dwóch lat.
Rozwój i sukces projektu były możliwe dzięki Europejskiemu Funduszowi Społecznemu oraz Grupie Ekoenergia, która była głównym wykonawcą. Koszt budowy wyniósł 6 642 000 zł. Gmina pozyskała dofinansowanie z Funduszy Europejskich w wysokości 4 327 834,53 zł.
Pomimo tego, że szkoła działa zaledwie od kilku lat, odnotowano zmianę jakości powietrza w porównaniu ze starszymi budynkami. Wydajna cyrkulacja powietrza w dużych salach gwarantuje, że w budynku nie powstaje wilgoć, tak jak miało to miejsce w poprzednim, starym budynku.
Iwona Felczak, dyrektor przedszkola, wspomina:
„Odkąd jesteśmy w nowym budynku, wyraźnie widzimy zmianę w jakości powietrza. W budynku takim jak nasz, dzieci z problemami pokroju astmy funkcjonują lepiej. Cyrkulacja powietrza, duże klasy i ekologiczne ogrzewanie z pewnością powodują, że w powietrzu znajduje się mniej czynników alergicznych, które podrażniają oskrzela lub powodują zaostrzenie alergii.”
Większość budynków w Polsce ma niską energooszczędność
Podczas gdy szkoły te są doskonałymi przykładami energooszczędnych i sprzyjających zdrowiu budynków, większość polskich budynków wciąż utrzymuje się na niskim poziomie, jeśli chodzi o izolację i efektywność energetyczną. Tylko 1% wszystkich domów w Polsce jest energooszczędnych. Większość budynków zbudowanych przed 1989 rokiem nadal nie posiada skutecznej izolacji termicznej.
Ponadto badania wykazały, że polskie dzieci tracą około 75 000 dni szkolnych rocznie z powodu narażenia na wilgoć i pleśń w pomieszczeniach. Zapobieganie temu zjawisku może przynieść skumulowane korzyści ekonomiczne w wysokości nieco poniżej 1,5 mld euro do 2060 roku.
Renowacja pod kątem efektywności energetycznej rozwiązałaby wiele z tych problemów. Słaba izolacja termiczna oznacza, że zimą okna w klasach pozostają zamknięte. Nie tylko bezpośrednio obniża to jakość powietrza w pomieszczeniach, ale oznacza także wzrost wilgotności powietrza. Wilgoć, która osadza się na zimnych ścianach może powodować rozwój pleśni, co z kolei zwiększa ryzyko rozwoju chorób układu oddechowego, takich jak astma.
Dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD
Zmiana takiego stanu rzeczy jest możliwa. Kraje UE są na końcowym etapie negocjacji dotyczących Dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD), która określi plan działania na rzecz renowacji budynków w Europie. Podczas gdy wiele postanowień zostało już uzgodnionych, w tym złagodzenie kluczowych wymogów dotyczących renowacji, ogólny poziom wymagań wciąż pozostaje do ustalenia. Kraje, w tym Polska, będą musiały określić całkowity poziom oszczędności energii, który ma zostać osiągnięty do 2030 i 2035 roku.
Dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD) to negocjowany akt prawny UE, który określa plan działania mający na celu renowację europejskich budynków i wdrożenie technologii, takich jak pompy ciepła i panele słoneczne, w celu ograniczenia emisji gazów cieplarnianych do 2050 roku.
W ramach Dyrektywy EPBD polski rząd będzie miał za zadanie opracowanie krajowego planu modernizacji polskich domów, szkół, szpitali i innych budynków. Budynki, które marnują najwięcej energii, będą traktowane priorytetowo, aby chronić ludzi przed wysokimi rachunkami za energię i ubóstwem energetycznym. Dyrektywa EPBD przyczyni się do modernizacji budynków w Polsce, czyniąc je bardziej odpornymi i wydajnymi.
Dyrektywa EPBD została zatwierdzona w marcu w Parlamencie Europejskim. Negocjacje znajdują się obecnie w fazie rozmów trójstronnych. Po trzecim spotkaniu trójstronnym, które odbyło się 12 października, uzgodniono, że ponad połowa wszystkich renowacji będzie dotyczyć budynków o najgorszej charakterystyce energetycznej. Kategoria ta obejmuje około 40 procent budynków. Oczekuje się, że budynki publiczne, w tym szkoły, będą traktowane priorytetowo.
Ogólny poziom wymagań w zakresie oszczędności energii do 2030 i 2035 roku ma zostać określony podczas finału rozmów trójstronnych, który odbędzie się 7 grudnia.
Do grona zwolenników renowacji polskich szkół należy Rodzice dla klimatu, stale rosnąca sieć zrzeszająca rodziców starających się o bezpieczniejszy, sprawiedliwszy świat dla dzieci na całym świecie w świetle zmian klimatycznych. Elżbieta Lemańska-Błażowska z organizacji Rodzice dla klimatu stwierdza:
„Zdrowie i bezpieczeństwo dzieci są najważniejsze dla wszystkich rodziców, a stan techniczny budynków odgrywa tu istotną rolę. Dzieci mają prawo do przebywania w środowisku, które nie wpływa negatywnie na ich zdrowie i wyniki w nauce, a dorośli mają obowiązek im to zapewnić.
Jako rodzice, będziemy naciskać na podjęcie odpowiedzialnych działań w tej kwestii. Rzeczywiste rozwiązania techniczne istnieją i są na wyciągnięcie ręki. Najwyższy czas przeprowadzić renowację szkół i przedszkoli, które tego potrzebują”.
Aleksandra Krugły, specjalistka ds. rzecznictwa w Habitat for Humanity Poland, organizacji pozarządowej zajmującej się problemami mieszkaniowymi, mówi:
„Zbliżające się negocjacje UE stanowią dla Polski ważną okazję do poprawy stanu krajowych zasobów budowlanych. Szkoły w Rogowie i Budzowie są wyraźnym dowodem na to, że inwestowanie w dobrej jakości budynki przynosi korzyści naszym dzieciom.
Mamy nadzieję, że rząd będzie konstruktywny w tej kwestii i wyznaczy sobie wysoką poprzeczkę w negocjacjach z UE. To inwestycja w dobrobyt kolejnego pokolenia Polaków”.
Ostateczne spotkanie trójstronne dotyczące Dyrektywy w sprawie charakterystyki energetycznej budynków odbędzie się 7 grudnia.
Wpływ budynków na zdrowie
Istnieje spójny związek między wilgocią i pleśnią w pomieszczeniach a objawami oddechowymi i astmą. Osoby mieszkające w niezdrowych budynkach są o 40% bardziej narażone na astmę.
Wilgotne warunki życia są silnie powiązane z chorobami wieku dziecięcego. Badanie wykazało, że dzieci, które mieszkały w wilgotnych mieszkaniach przez ostatnie 3-5 lat, były ponad dwukrotnie bardziej narażone na problemy z klatką piersiową, oddychaniem, astmą lub zapaleniem oskrzeli niż dzieci, które nie były narażone na złe warunki mieszkaniowe.
Badania dowodzą też, że zbyt wysokie temperatury w salach lekcyjnych stanowią zagrożenie dla zdrowia i bezpieczeństwa. Nadmierny poziom ciepła w pomieszczeniach może pogorszyć istniejące schorzenia. Wykazano również, że zbyt wysoka temperatura w salach lekcyjnych wpływa na naukę uczniów, a wzrost temperatury o 1°C ponad komfort wiąże się z 2% spadkiem wyników w nauce. Uczniowie bardziej podatni na wahania temperaturowe również trzykrotnie silniej odczuwają skutki nadmiernych temperatur niż inni uczniowie.
Poprawa izolacji istniejących budynków przekłada się na suchsze i cieplejsze warunki w pomieszczeniach, poprawę samopoczucia, redukcję liczby dni nieobecności w szkole lub pracy, redukcję liczby wizyt u lekarza pierwszego kontaktu i mniejszą liczbę przyjęć do szpitala z powodu chorób układu oddechowego. Zmniejsza się również częstość występowania astmy, kataru siennego, zapalenia zatok i nadciśnienia.
Poprawa warunków wewnętrznych w połączeniu z takimi usprawnieniami, jak działania promujące bardziej wydajne i naturalne oświetlenie, mogą również korzystnie wpłynąć na zdrowie psychiczne i produktywność.
REKLAMA
REKLAMA
