REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.
Porada Infor.pl

Kiedy nabywana nieruchomość może być obciążona prawem pierwokupu?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Nabywana nieruchomość.
Nabywana nieruchomość.

REKLAMA

REKLAMA

Przed podjęciem decyzji o zakupie nieruchomości ważne jest dokładne zbadanie jej stanu prawnego. Jednym z aspektów, które powinny zostać wzięte pod uwagę przez kupującego, jest ustalenie, czy nabywana nieruchomość nie jest obciążona prawem pierwokupu.

Czym jest prawo pierwokupu?

Prawo pierwokupu jest uprawnieniem, które daje możliwość uprawnionemu do nabycia rzeczy (udziału w rzeczy, prawa użytkowania wieczystego) w przypadku gdy dotychczasowy właściciel zdecyduje się na jej sprzedaż. W takim przypadku, uprawniony ma pierwszeństwo przed potencjalnym nabywcą, w nabyciu rzeczy za cenę, co do zasady, odpowiadającej cenie uzgodnionej pomiędzy sprzedawcą a nabywcą. Źródłem prawa pierwokupu może być przepis prawa (ustawowe prawo pierwokupu) lub umowa (umowne prawo pierwokupu).

REKLAMA

Kiedy może wystąpić ustawowe prawo pierwokupu?

REKLAMA

Z ustawowym prawem pierwokupu możemy mieć najczęściej do czynienia przy sprzedaży nieruchomości, która została uprzednio nabyta od Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego (gminy, powiatu, województwa) lub też przy sprzedaży prawa użytkowania wieczystego niezabudowanej nieruchomości. Innymi sytuacjami, w których Skarbowi Państwa lub samorządom może przysługiwać prawo pierwokupu jest sprzedaż nieruchomości przeznaczonej na cele publiczne lub też nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków. W dwóch ostatnich przypadkach prawo pierwokupu powinno zostać ujawnione w księdze wieczystej prowadzonej dla nieruchomości.

Od powyższych zasad przewidziane zostały pewne wyjątki. Z pośród nich należy wskazać, że prawo pierwokupu nie będzie miało zastosowania przy sprzedaży nieruchomości pomiędzy osobami bliskimi lub gdy sprzedawca uzyskał tytuł prawny do nieruchomości w wyniku zamiany lub jako odszkodowanie za utraconą nieruchomość. Wspomniane powyżej przepisy nie dotyczą nieruchomości rolnych.

Innym rodzajem ustawowego pierwokupu z którym możemy się zetknąć przy sprzedaży nieruchomości rolnych, jest prawo pierwokupu przysługujące dzierżawcy lub Agencji Nieruchomości Rolnych Skarbu Państwa. Trzeba przy tym wskazać, iż od obciążenia prawem pierwokupu wyłączone są sytuacje, w których sprzedaż odbywa się na rzecz spółdzielni produkcji rolnej lub osoby bliskiej sprzedającego.

REKLAMA

Zgodnie z ustawą o kształtowaniu ustroju rolnego wyróżnić należy dwa rodzaje prawa pierwokupu. Pierwsze przysługuje dzierżawcy gospodarstwa rolnego, o ile spełni on następujące warunki (1) zawarł umowę dzierżawy w formie pisemnej z datą pewną, (2) umowa była wykonywana przez co najmniej 3 lata od zaopatrzenia umowy w datę pewną oraz (3) nieruchomość jest dzierżawiona przez spółdzielnie produkcji rolnej lub wchodzi w skład gospodarstwa rodzinnego dzierżawcy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Jeżeli zbywana nieruchomość nie jest obciążona prawem pierwokupu na rzecz dzierżawcy, wówczas podmiotem któremu przysługuje to prawo jest Agencja Nieruchomości Rolnych. Jednakże prawo pierwokupu nie przysługuje Agencji przy nabyciu nieruchomości przez osobę mieszkającą w gminie, w której położona jest nieruchomość lub nieruchomość sąsiednia, a zakup ma na celu powiększenie gospodarstwa rodzinnego.

Innym przypadkiem, w którym może wystąpić prawo pierwokupu przy sprzedaży transakcjach związanych z nieruchomościami rolnymi jest sprzedaż udziału w nieruchomości rolnej przez jej współwłaściciela. W takim przypadku pozostałym współwłaścicielom nieruchomości rolnej będzie przysługiwało prawo pierwokupu, o ile prowadzą oni gospodarstwo rolne na gruncie będącym współwłasnością. Uprawnienie pozostałych współwłaścicieli nie wystąpi jeżeli sprzedający oprócz samego udziału w nieruchomości zbywa całe prowadzone przez siebie gospodarstwo rolne lub gdy stroną kupującą jest inny współwłaściciel albo osoba uprawniona do dziedziczenia gospodarstwa po sprzedającym.

Należy zaznaczyć, iż wymienione powyżej sytuacje, nie są kompletnym wyliczeniem wszystkich przypadków, w których występuje ustawowe prawo pierwokupu, lecz jedynie wskazaniem najczęściej w praktyce występujących.

Kiedy może wystąpić umowne prawo pierwokupu?

Z umownym prawem pierwokupu będziemy mieli zastosowanie w przypadku, gdy zbywca nieruchomości jest jednocześnie stroną stosunku prawnego, na mocy którego zobowiązał się on sprzedać zbywaną nieruchomość w pierwszej kolejności określonej osobie.

Zobacz również serwis: Umowy

W jaki sposób nabyć nieruchomość obciążoną prawem pierwokupu?

Jeżeli uzyskaliśmy informację, że nieruchomość, którą zamierzamy nabyć obciążona jest prawem pierwokupu, wówczas sprzedaż powinna odbyć się w dwóch etapach. W pierwszej kolejności nabywca i zbywca powinni zawrzeć warunkową umowę sprzedaży. Taka umowa jest zawierana pod warunkiem, iż uprawniona osoba lub instytucja nie skorzysta z prawa pierwokupu. Następnie o zawarciu umowy warunkowej umowy zbywca powinien powiadomić zainteresowanych (najczęściej dostarczając wypis z aktu notarialnego), stwarzając tym samym uprawnionym możliwość złożenie oświadczenia o wykonaniu prawa pierwokupu. W niektórych przypadkach o zawarciu umowy zobowiązany jest powiadomić uprawnione podmioty notariusz.

Po upływie wynikającego z ustawy lub umowy terminu na wykonanie prawa pierwokupu (najczęściej jednego miesiąca), strony umowy warunkowej mogą zawrzeć umowę o skutku rozporządzającym, która przeniesie własność nieruchomości na nabywcę.

Zobacz również serwis: Najem

Jakie są skutki sprzedaży nieruchomości z naruszeniem uprawnień z prawa pierwokupu?

Konsekwencje naruszenia uprawnień wynikających z prawa pierwokupu zależą od podmiotu, którego prawa zostały naruszone oraz rodzaju prawa pierwokupu. Konsekwencją naruszenia prawa pierwokupu jest nieważność bezwarunkowej umowy sprzedaży, jeżeli ustawowe prawo pierwokupu przysługiwało Skarbowi Państwa, jednostce samorządu terytorialnego, współwłaścicielowi lub dzierżawcy. W pozostałych natomiast przypadkach, konsekwencją naruszenia prawa pierwokupu jest odpowiedzialność odszkodowawcza sprzedającego.

Jeszcze dalej idące konsekwencje przewiduje ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego, w myśl której naruszenie przewidzianego tą ustawą pierwokupu powoduje nieważność czynności prawnej.

Innym skutkiem jaki może wystąpić w przypadku sprzedaży nieruchomości obciążonej prawem pierwokupu w drodze umowy bezwarunkowej jest groźba uznania jej za bezskuteczną. Powyższe ryzyko odnosi się do sytuacji w której strony transakcji wiedziały lub powinny wiedzieć o istnieniu prawa pierwokupu.

Zobacz również serwis: Nieruchomości

W jaki sposób ustalić czy nieruchomość jest obciążona prawem pierwokupu?

Całkowite i wyczerpujące ustalenie czy nieruchomość jaką zamierzamy nabyć jest obciążona prawem pierwokupu będzie nierzadko utrudnione i niekiedy może wymagać zasięgnięcia fachowej pomocy adwokata lub radcy prawnego. Jednakże w każdym przypadku powinniśmy zapoznać się z odpisem pełnym księgi wieczystej, co pomoże nam ustalić, czy nieruchomość była uprzednio zbyta przez Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego. W treści księgi wieczystej możemy również znaleźć informacje o prawach pierwokupu, o ile zostały one ujawnione w dziale III tej księgi. Ponadto powinniśmy uzyskać zaświadczenie o przeznaczeniu nieruchomości w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub wypis z rejestru gruntu, co pozwoli nam uzyskać informację, czy nieruchomość w sensie prawnym stanowi grunt rolny. Konieczne będzie uzyskanie pisemnego oświadczenia sprzedającego, że nieruchomość nie jest obciążona prawem pierwokupu. Warto również rozważyć analizę dokumentów, które zostały złożone do akt księgi wieczystej oraz ewentualnych umów najmu/dzierżawy, którymi taka nieruchomość może być obciążona.

Zadaj pytanie: Forum prawników

Podstawa prawna:

Art. 166 §1 k.c., art. 596-602 k.c.; art. 109-111 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2004 r. Nr 261 poz. 2603 j.t. z późn. zm); art. 3, 5, i 9 ustawy z dnia 23 kwietnia 2003 roku o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz. U. z 2003 r. Nr 64 poz. 592 z późn. zm.)

Zapisz się na newsletter
Szukasz mieszkania, budujesz dom, remontujesz? Chcesz wiedzieć jak pielęgnować ogród albo jak oszczędnie ogrzewać swoją nieruchomość? Zapisz się na nasz newsletter i zyskaj dostęp do praktycznych wskazówek oraz najnowszych ofert na rynku!
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Nieruchomości
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
W co inwestować w 2025 roku? Mieszkania tracą na atrakcyjności, rośnie popularność lokali usługowych

Mieszkania wciąż dominują w portfelach inwestorów, ale ich rentowność spada. Coraz większym zainteresowaniem cieszą się mikro lokale usługowe – tańsze, łatwiejsze w zarządzaniu i znacznie bardziej dochodowe.

Duże mieszkania na rynku pierwotnym – kto je kupuje i za ile?

Jak wygląda sprzedaż największych, nowych mieszkań i domów? Kto najczęściej decyduje się na ich zakup? Jakie mają metraże? W jakich inwestycjach deweloperskich są dostępne? I w jakich przedziałach cenowych? Sondę przygotował serwis nieruchomości dompress.pl.

Drożej za ochronę, jeszcze drożej bez niej – czy stać Cię na brak polisy mieszkaniowej?

Wzrost liczby pożarów, coraz częstsze gwałtowne zjawiska pogodowe i drożejące usługi remontowe pokazują, że ubezpieczenie nieruchomości staje się dziś koniecznością. Mimo rosnących składek – średnio o 13% rok do roku – eksperci ostrzegają: brak polisy może oznaczać znacznie większe straty finansowe.

Wymeldowanie małżonka przed rozwodem

W okresie poprzedzającym rozwód, często pojawiają się pytania o status prawny wspólnego mieszkania. Jednym z najczęstszych dylematów jest to, możliwe jest wymeldowanie małżonka przed rozwodem. Klienci często mylą administracyjną czynność wymeldowania z prawem do korzystania z mieszkania czy możliwością eksmisji.

REKLAMA

Dzicy lokatorzy w Polsce: nie płacą, niszczą mieszkania, a sprawy w sądach trwają latami. Ekspert: prawo od lat chroni oszustów

Były premier Mateusz Morawiecki kilka dni temu opublikował w social mediach informację o pewnym hiszpańskim hotelu, który zbankrutował, a dzisiaj jest ruiną, bo w okolicy zadomowili się migranci, którzy sprawili, że turyści i goście zniknęli z wyspy. Hotel ma być zamieszkiwany przez „Ocupas” czyli słynnych dzikich lokatorów, którzy zajmują hiszpańskie nieruchomości. – Zirytował mnie ten wpis. Nie trzeba patrzeć na Hiszpanię, by zobaczyć patologiczne sytuacje zajmowania czyjejś własności bez żadnych konsekwencji. Od lat mówię, że w Polsce przestępcy i oszuści, czyli dzicy lokatorzy są lepiej chronieni niż uczciwi obywatele – mówi detektyw i windykator, specjalistka ds. dzikich lokatorów Małgorzata Marczulewska.

Jawność cen mieszkań: przełom czy tylko pozorna zmiana? Rynek nadal kształtują kredyty i koszty budowy

Od maja 2025 roku deweloperzy muszą ujawniać ceny ofertowe mieszkań i ich historię zmian. To ważny krok w stronę większej przejrzystości na rynku pierwotnym, który ma ułatwić kupującym podejmowanie decyzji. Czy jednak sama jawność wystarczy, by realnie wpłynąć na ceny? Eksperci są zgodni – to kredyty, koszty budowy i przepisy grają dziś pierwsze skrzypce.

Rekordowy boom na mieszkania: Polacy rzucili się do zakupów po obniżce stóp procentowych

Po miesiącach wyczekiwania Polacy wrócili na rynek mieszkaniowy z nową siłą. W maju codziennie rezerwowano aż 115 mieszkań na największych rynkach – to najwyższy wynik od roku. Obniżka stóp procentowych, rosnące wynagrodzenia i poprawa dostępności kredytów sprawiły, że kupujący podejmują decyzje szybciej i bardziej zdecydowanie. Czy to początek nowej fali boomu mieszkaniowego?

Czy rynek nowych mieszkań zwalnia?

Liczba wydawanych pozwoleń na budowę oraz rozpoczętych inwestycji mieszkaniowych maleje. Czy deweloperzy modyfikują swoje strategie i przesuwają terminy realizacji nowych projektów? Sondę przygotował serwis nieruchomości dompress.pl.

REKLAMA

Wynajem traci sens? Coraz więcej Polaków wraca do marzenia o własnym M!

Ceny mieszkań się stabilizują, kredyty znów są dostępne, a wynajem coraz droższy. W efekcie Polacy coraz częściej wybierają zakup własnego M zamiast płacenia wysokich czynszów. Czy 2025 to początek wielkiego powrotu do kupowania mieszkań? Sprawdzamy, co się zmieniło i co dziś naprawdę się opłaca.

Obowiązek publikacji cen ofertowych mieszkań - co na to deweloperzy?

Jak wynika z analiz rynku, ceny nie są publikowane aż w 60–80 proc. inwestycji. Jak zatem deweloperzy oceniają zmiany w ustawie, które wprowadzają obowiązek ujawniania cen wszystkich budowanych mieszkań? Jakie mogą być konsekwencje tych przepisów dla rynku nieruchomości? Sondę przygotował serwis nieruchomości dompress.pl.

REKLAMA