REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.
Porada Infor.pl

Kiedy nabywana nieruchomość może być obciążona prawem pierwokupu?

Nabywana nieruchomość.
Nabywana nieruchomość.

REKLAMA

REKLAMA

Przed podjęciem decyzji o zakupie nieruchomości ważne jest dokładne zbadanie jej stanu prawnego. Jednym z aspektów, które powinny zostać wzięte pod uwagę przez kupującego, jest ustalenie, czy nabywana nieruchomość nie jest obciążona prawem pierwokupu.

Czym jest prawo pierwokupu?

Prawo pierwokupu jest uprawnieniem, które daje możliwość uprawnionemu do nabycia rzeczy (udziału w rzeczy, prawa użytkowania wieczystego) w przypadku gdy dotychczasowy właściciel zdecyduje się na jej sprzedaż. W takim przypadku, uprawniony ma pierwszeństwo przed potencjalnym nabywcą, w nabyciu rzeczy za cenę, co do zasady, odpowiadającej cenie uzgodnionej pomiędzy sprzedawcą a nabywcą. Źródłem prawa pierwokupu może być przepis prawa (ustawowe prawo pierwokupu) lub umowa (umowne prawo pierwokupu).

REKLAMA

Kiedy może wystąpić ustawowe prawo pierwokupu?

REKLAMA

Z ustawowym prawem pierwokupu możemy mieć najczęściej do czynienia przy sprzedaży nieruchomości, która została uprzednio nabyta od Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego (gminy, powiatu, województwa) lub też przy sprzedaży prawa użytkowania wieczystego niezabudowanej nieruchomości. Innymi sytuacjami, w których Skarbowi Państwa lub samorządom może przysługiwać prawo pierwokupu jest sprzedaż nieruchomości przeznaczonej na cele publiczne lub też nieruchomości wpisanej do rejestru zabytków. W dwóch ostatnich przypadkach prawo pierwokupu powinno zostać ujawnione w księdze wieczystej prowadzonej dla nieruchomości.

Od powyższych zasad przewidziane zostały pewne wyjątki. Z pośród nich należy wskazać, że prawo pierwokupu nie będzie miało zastosowania przy sprzedaży nieruchomości pomiędzy osobami bliskimi lub gdy sprzedawca uzyskał tytuł prawny do nieruchomości w wyniku zamiany lub jako odszkodowanie za utraconą nieruchomość. Wspomniane powyżej przepisy nie dotyczą nieruchomości rolnych.

Innym rodzajem ustawowego pierwokupu z którym możemy się zetknąć przy sprzedaży nieruchomości rolnych, jest prawo pierwokupu przysługujące dzierżawcy lub Agencji Nieruchomości Rolnych Skarbu Państwa. Trzeba przy tym wskazać, iż od obciążenia prawem pierwokupu wyłączone są sytuacje, w których sprzedaż odbywa się na rzecz spółdzielni produkcji rolnej lub osoby bliskiej sprzedającego.

REKLAMA

Zgodnie z ustawą o kształtowaniu ustroju rolnego wyróżnić należy dwa rodzaje prawa pierwokupu. Pierwsze przysługuje dzierżawcy gospodarstwa rolnego, o ile spełni on następujące warunki (1) zawarł umowę dzierżawy w formie pisemnej z datą pewną, (2) umowa była wykonywana przez co najmniej 3 lata od zaopatrzenia umowy w datę pewną oraz (3) nieruchomość jest dzierżawiona przez spółdzielnie produkcji rolnej lub wchodzi w skład gospodarstwa rodzinnego dzierżawcy.

Jeżeli zbywana nieruchomość nie jest obciążona prawem pierwokupu na rzecz dzierżawcy, wówczas podmiotem któremu przysługuje to prawo jest Agencja Nieruchomości Rolnych. Jednakże prawo pierwokupu nie przysługuje Agencji przy nabyciu nieruchomości przez osobę mieszkającą w gminie, w której położona jest nieruchomość lub nieruchomość sąsiednia, a zakup ma na celu powiększenie gospodarstwa rodzinnego.

Innym przypadkiem, w którym może wystąpić prawo pierwokupu przy sprzedaży transakcjach związanych z nieruchomościami rolnymi jest sprzedaż udziału w nieruchomości rolnej przez jej współwłaściciela. W takim przypadku pozostałym współwłaścicielom nieruchomości rolnej będzie przysługiwało prawo pierwokupu, o ile prowadzą oni gospodarstwo rolne na gruncie będącym współwłasnością. Uprawnienie pozostałych współwłaścicieli nie wystąpi jeżeli sprzedający oprócz samego udziału w nieruchomości zbywa całe prowadzone przez siebie gospodarstwo rolne lub gdy stroną kupującą jest inny współwłaściciel albo osoba uprawniona do dziedziczenia gospodarstwa po sprzedającym.

Należy zaznaczyć, iż wymienione powyżej sytuacje, nie są kompletnym wyliczeniem wszystkich przypadków, w których występuje ustawowe prawo pierwokupu, lecz jedynie wskazaniem najczęściej w praktyce występujących.

Kiedy może wystąpić umowne prawo pierwokupu?

Z umownym prawem pierwokupu będziemy mieli zastosowanie w przypadku, gdy zbywca nieruchomości jest jednocześnie stroną stosunku prawnego, na mocy którego zobowiązał się on sprzedać zbywaną nieruchomość w pierwszej kolejności określonej osobie.

Zobacz również serwis: Umowy

W jaki sposób nabyć nieruchomość obciążoną prawem pierwokupu?

Jeżeli uzyskaliśmy informację, że nieruchomość, którą zamierzamy nabyć obciążona jest prawem pierwokupu, wówczas sprzedaż powinna odbyć się w dwóch etapach. W pierwszej kolejności nabywca i zbywca powinni zawrzeć warunkową umowę sprzedaży. Taka umowa jest zawierana pod warunkiem, iż uprawniona osoba lub instytucja nie skorzysta z prawa pierwokupu. Następnie o zawarciu umowy warunkowej umowy zbywca powinien powiadomić zainteresowanych (najczęściej dostarczając wypis z aktu notarialnego), stwarzając tym samym uprawnionym możliwość złożenie oświadczenia o wykonaniu prawa pierwokupu. W niektórych przypadkach o zawarciu umowy zobowiązany jest powiadomić uprawnione podmioty notariusz.

Po upływie wynikającego z ustawy lub umowy terminu na wykonanie prawa pierwokupu (najczęściej jednego miesiąca), strony umowy warunkowej mogą zawrzeć umowę o skutku rozporządzającym, która przeniesie własność nieruchomości na nabywcę.

Zobacz również serwis: Najem

Jakie są skutki sprzedaży nieruchomości z naruszeniem uprawnień z prawa pierwokupu?

Konsekwencje naruszenia uprawnień wynikających z prawa pierwokupu zależą od podmiotu, którego prawa zostały naruszone oraz rodzaju prawa pierwokupu. Konsekwencją naruszenia prawa pierwokupu jest nieważność bezwarunkowej umowy sprzedaży, jeżeli ustawowe prawo pierwokupu przysługiwało Skarbowi Państwa, jednostce samorządu terytorialnego, współwłaścicielowi lub dzierżawcy. W pozostałych natomiast przypadkach, konsekwencją naruszenia prawa pierwokupu jest odpowiedzialność odszkodowawcza sprzedającego.

Jeszcze dalej idące konsekwencje przewiduje ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego, w myśl której naruszenie przewidzianego tą ustawą pierwokupu powoduje nieważność czynności prawnej.

Innym skutkiem jaki może wystąpić w przypadku sprzedaży nieruchomości obciążonej prawem pierwokupu w drodze umowy bezwarunkowej jest groźba uznania jej za bezskuteczną. Powyższe ryzyko odnosi się do sytuacji w której strony transakcji wiedziały lub powinny wiedzieć o istnieniu prawa pierwokupu.

Zobacz również serwis: Nieruchomości

W jaki sposób ustalić czy nieruchomość jest obciążona prawem pierwokupu?

Całkowite i wyczerpujące ustalenie czy nieruchomość jaką zamierzamy nabyć jest obciążona prawem pierwokupu będzie nierzadko utrudnione i niekiedy może wymagać zasięgnięcia fachowej pomocy adwokata lub radcy prawnego. Jednakże w każdym przypadku powinniśmy zapoznać się z odpisem pełnym księgi wieczystej, co pomoże nam ustalić, czy nieruchomość była uprzednio zbyta przez Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego. W treści księgi wieczystej możemy również znaleźć informacje o prawach pierwokupu, o ile zostały one ujawnione w dziale III tej księgi. Ponadto powinniśmy uzyskać zaświadczenie o przeznaczeniu nieruchomości w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub wypis z rejestru gruntu, co pozwoli nam uzyskać informację, czy nieruchomość w sensie prawnym stanowi grunt rolny. Konieczne będzie uzyskanie pisemnego oświadczenia sprzedającego, że nieruchomość nie jest obciążona prawem pierwokupu. Warto również rozważyć analizę dokumentów, które zostały złożone do akt księgi wieczystej oraz ewentualnych umów najmu/dzierżawy, którymi taka nieruchomość może być obciążona.

Zadaj pytanie: Forum prawników

Podstawa prawna:

Art. 166 §1 k.c., art. 596-602 k.c.; art. 109-111 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2004 r. Nr 261 poz. 2603 j.t. z późn. zm); art. 3, 5, i 9 ustawy z dnia 23 kwietnia 2003 roku o kształtowaniu ustroju rolnego (Dz. U. z 2003 r. Nr 64 poz. 592 z późn. zm.)

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Nieruchomości
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Frankowicze znów triumfują. Co oznacza wyrok TSUE?

    Frankowicze znów mają powody do radości. TUSE w czwartek orzekł, że sądy krajowe mają obowiązek zbadać z urzędu, czy postanowienia umowy mają nieuczciwy charakter i, dokonawszy takiego badania, mają obowiązek wyłączyć stosowanie nieuczciwych warunków umownych tak, aby nie wywierały one skutków wobec konsumenta.

    Bezpieczny Kredyt 2% - czy w 2024 roku nadal będzie można skorzystać z dopłat do kredytu?

    Już od początku lipca 2023 r. osoby zainteresowane zakupem nieruchomości mogą być beneficjentami rządowego programu Bezpieczny Kredyt 2%. Kilka dni temu Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zwiększeniu środków na Bezpieczny Kredyt 2% o blisko 4,8 mld zł. To wstępne ustalenia, które muszą jeszcze przejść ścieżkę legislacyjną. Jeśli projekt zostanie zatwierdzony, w 2024 roku z programu będzie mogło skorzystać kolejne 35 tys. osób.

    Jaki metraż mają największe mieszkania deweloperskie i ile kosztują?

    Jak duże mieszkania można znaleźć u deweloperów? W których inwestycjach? Ile kosztują? Sprawdzamy!

    Frankowicze nie odpuszczają. Przyszły rok będzie podobny? [KOMENTARZ]

    Według najnowszych statystyk, od początku br. do końca trzeciego kwartału do sądów okręgowych w całym kraju wpłynęło o jedną trzecią więcej spraw frankowych niż rok wcześniej. Skala tak dużego wzrostu jest zrozumiała. Wielu kredytobiorców zachęciła do złożenia pozwu korzystna dla nich decyzja TSUE. Przekonujące były też zwycięskie batalie sądowe innych frankowiczów. Ponadto rosnąca świadomość prawna konsumentów i aktywne działania informacyjne różnych organizacji oraz kancelarii prawnych dały zapalniki do walki w sądach. Skutkiem tego niektóre z nich odnotowały nawet blisko 200-procentowe wzrosty liczby spraw frankowych. A to jeszcze nie koniec dodatnich wyników, choć kolejne skoki mogą być już nieco słabsze. Banki już powinny rozważać bardziej korzystne ugodowe rozwiązania konfliktów.

    REKLAMA

    Wody opadowe to nie problem tylko cenny zasób. Jak zagospodarować je w mieście?

    W obliczu zmian klimatycznych, również Europa staje się coraz bardziej narażona na anomalie pogodowe, takie jak długotrwałe okresy bez opadów lub nawalne deszcze. Te zjawiska wpływają na to jak projektowane są nowe budynki i infrastruktura, a także w jaki sposób modernizowane są istniejące obiekty. Jednym z kluczowych aspektów walki ze zmianami jest odpowiednie zagospodarowanie wód opadowych. Zamiast traktować je jako problem, pora spojrzeć na nie jako na cenny zasób, którego mądre wykorzystanie, uchroni nas przed zagrożeniami wynikającymi ze zmian klimatycznych.

    Dofinansowanie wymiany dachów z azbestu. Nabór wniosków od 15 grudnia 2023 r.

    Od 15 grudnia 2023 r. do 12 stycznia 2024 r. będzie można ubiegać się o wsparcie na wymianę w gospodarstwach rolnych pokryć dachowych wykonanych z materiałów zawierających azbest. Jest to drugi nabór wniosków o taką pomoc finansową realizowany w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności.

    Czy prawo zmusi rynek do większego nacisku na budynki pasywne?

    Potrzeba termomodernizacji budynków jest faktem, a energooszczędność jest jednym z najważniejszych wyzwań na rynku nieruchomości. Regulacje unijne mają w tym swój duży udział. Jaki jest planowany koszt termomodernizacji w Europie, i kto za to zapłaci? 

    Dłużej niż w Belgii, ale krócej niż na Słowacji. Ile pracujemy na zakup mieszkania?

    Ośmiokrotność rocznych zarobków brutto - tyle musi poświęcić przeciętny Kowalski, by kupić własne lokum. Według raportu Deloitte wynik ten plasuje nas pośrodku europejskiej stawki. Ile na mieszkanie pracuje się w innych krajach? Jakie są tam ceny nieruchomości?

    REKLAMA

    Kończą się negocjacje w sprawie dyrektywy UE dot. charakterystyki energetycznej budynków. Polskie szkoły pionierami w dziedzinie efektywności energetycznej ale nadal wiele jest do zrobienia

    Polscy przedstawiciele zbliżają się do finałowego etapu negocjacji odnośnie Dyrektywy UE dotyczącej charakterystyki energetycznej budynków. Ta dyrektywa ma na celu zainicjowanie rozległych prac renowacyjnych zarówno w przypadku budynków publicznych, jak i prywatnych. W Polsce można wskazać kilka przykładów pionierskich projektów, które mogą stanowić inspirację dla fali renowacji. Szkoły w Budzowie i Rogowie przodują w tworzeniu energooszczędnych rozwiązań, które mogą stać się inspiracją dla fali renowacji w Polsce. Jednocześnie wiele innych polskich szkół jest w złym stanie. Polska traci około 75 000 dni szkolnych rocznie z powodu pleśni i wilgoci w budynkach. Organizacje społeczeństwa obywatelskiego wzywają rząd do postawienia sobie jasnych i ambitnych celów w zakresie renowacji szkół i domów w trosce o zdrowie i dobrobyt polskich dzieci.

    Polacy uważają, że deweloperzy powinni więcej budować z ekomateriałów. Co wtedy z cenami nieruchomości?

    Ponad połowa Polaków jest zdania, że powinny obowiązywać przepisy obligujące deweloperów do budowania nowych mieszkań i domów w dużej części z materiałów ekologicznych, w tym pochodzących z recyklingu. Co na to eksperci? Opinie są podzielone. 

    REKLAMA