Pomoc w spłacie kredytu – kto ją uzyska?

Pakiet pomocowy od sierpnia

Z opisywanej możliwości uzyskania dopłaty do kredytu hipotecznego (co ważne, tylko hipotecznego) będzie można skorzystać od 5 sierpnia br., kiedy to wejdą w życie odpowiednie przepisy. Wnioski składane wcześniej będą pozostawiane bez rozpoznania (choć w urzędach powinniśmy być o tej okoliczności powiadomieni). W założeniu ustawy z pomocy będzie można skorzystać do 31 rudnia 2010 roku. Jest więc prawem tymczasowym (co jednak z czasem może się zmienić, podobnie było z ustawą pozwalającą na uzyskanie zwrotu VAT za materiały budowlane).

Kto będzie mógł liczyć na pomoc?

Pomoc skierowana jest do kredytobiorców kredytów mieszkaniowych zabezpieczonych hipotecznie, którzy z przyczyn od nich niezależnych utracili pracę i zarejestrowali się jako bezrobotni w powiatowym urzędzie pracy i uzyskali prawo do zasiłku. Co ważne, wraz ze znalezieniem innej pracy (nieważne jak płatnej) pomoc będzie wygasała. Jest to pewne niedopracowanie ustawy. Z uwagi na fakt, że znaleziona praca (np. poprzez "pośredniak") może być niewystarczająca na spłacanie kredytu. Bezrobotny nie może odmówić podjęcia pracy, bez utraty prawa do zasiłku, a tym samym (również) utraty pomocy w spłacie kredytu.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę na szerokie potraktowanie problemu utraty pracy i środków utrzymania, w katalogu znajduje się bowiem:

•  utrata zatrudnienia (niezależnie od rodzaju umowy);

Pomoc nie może być przyznana, jeżeli utrata zatrudnienia nastąpiła w wyniku rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem przez uprawnionego lub rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.

• utrata innej pracy zarobkowej – za tą należy uznać również wykonywanie pracy w oparciu o umowę zlecenia czy umowę agencyjną – a więc formy nie objęte co do zasady kodeksem pracy;
• zamknięcie zarejestrowanej działalności gospodarczej.

Ostatnia kategoria dotyczy wyłącznie przedsiębiorców niezatrudniających pracowników, a więc de facto tzw. samozatrudnienia. Można więc domniemywać, że nie dotyczy „klasycznych” przedsiębiorców.

Rozwiązania doczekała się również sytuacja, w której to jeden z małżonków jest kredytobiorcą, a drugi z małżonków traci pracę, spełniając warunki przewidziane powyżej. W takiej sytuacji kredytobiorca może skorzystać z dopłaty.

Co więcej (odnośnie do małżonków), pomoc nie może jednak być przyznana na spłatę tego samego kredytu, jeżeli jeden z małżonków uzyskał pomoc na zasadach określonych w ustawie, chyba że pomoc nie jest już udzielana, a okres udzielonej pomocy nie przekroczył 11 miesięcy. W takim przypadku łączny okres pomocy przyznanej małżonkom nie może przekroczyć 12 miesięcy.

Oznacza to, że małżonkowie będą traktowani jak jeden kredytobiorca.

Jakich kredytów będzie dotyczyła pomoc?

Nie każdy kredyt i nie w każdych okolicznościach będzie mógł być podstawą do uzyskania pomocy (nawet jeśli pracę starci kredytobiorca lub jego małżonek).

Kredyt musi bowiem być zaciągnięty na:

• budowę domu jednorodzinnego, jeżeli przed złożeniem wniosku o pomoc właściwy organ nie zgłosił w terminie sprzeciwu w związku z zawiadomieniem o zakończeniu budowy albo została wydana ostateczna decyzja o pozwoleniu na użytkowanie obiektu budowlanego;
•  nabycie prawa:
  • własności domu jednorodzinnego lub odrębnej własności lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym, spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego,odrębnej własności lokalu mieszkalnego w spółdzielni mieszkaniowej.

Spłata kredytu musi być zabezpieczona hipoteką ustanowioną na przedmiocie kredytowania.

Kredytem mieszkaniowym w rozumieniu ustawy jest również kredyt refinansujący inny kredyt mieszkaniowy – o ile zabezpieczeniem jest hipoteka.

W przypadku kredytów mieszkaniowych zabezpieczonych w inny sposób niż hipotecznie  pomoc nie będzie przysługiwała.

Komu nie będzie przysługiwała pomoc?

W pierwszej kolejności pomoc nie będzie przysługiwać kredytobiorcom, którzy nie spełniają warunków przedstawionych we wcześniejszych akapitach (np. stracili pracę z własnej winy lub prowadzą działalność zatrudniali pracowników).

W dalszej kolejności ustawodawca postawił następujące warunki: pomoc nie będzie przyznana, jeśli kredytobiorca lub jego małżonek:

• jest właścicielem innego lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego;
• posiada inne spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego, prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub prawo do domu jednorodzinnego lub lokalu mieszkalnego budowanych w celu przeniesienia ich własności na rzecz członków;
•  jest najemcą innego lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego.

Pomoc nie będzie mogła być przyznana, jeśli umowa kredytowa zostanie wypowiedziana przez bank.

Ponadto ustawa przewiduje kilka okoliczności, w których pomoc będzie wygasała wcześniej niż po 12 miesiącach. Będzie to miało miejsce w przypadku:

• utraty statusu bezrobotnego, z upływem miesiąca następującego po miesiącu w którym utrata tego statusu nastąpiła;
• zbycia przedmiotu kredytowania, z dniem tego zbycia;
• wypowiedzenia umowy kredytu mieszkaniowego, z dniem upływu okresu wypowiedzenia;
• podjęcia czynności egzekucyjnych z przedmiotu kredytowania, z dniem podjęcia pierwszej czynności egzekucyjnej;
• spłaty kredytu, z dniem dokonania spłaty ostatniej raty.

Jak wysoka będzie pomoc i jakie są zasady jej udzielania?

Pomoc udzielana przez państwo będzie miała charakter comiesięcznych wpłat na rachunek wskazany przez instytucję kredytową, w której uprawniony jest zadłużony (pieniądze nie będą więc przekazywane uprawnionemu bezpośrednio).

Wysokość pomocy określa się w złotych jako równowartość 12 miesięcznych rat kapitałowych i odsetkowych kredytu mieszkaniowego, z tym że jeżeli wysokość miesięcznej raty kapitałowej i odsetkowej jest wyższa niż 1 200 zł, do określenia wysokości pomocy przyjmuje się kwotę 1 200 zł.

Pomoc będzie przyznawana na podstawie decyzji właściwego starosty, zwanej dalej „decyzją”, na wniosek uprawnionego złożony według ustalonego wzoru, w terminie do dnia 31 grudnia 2010 r. w powiatowym urzędzie pracy, w którym został on zarejestrowany jako bezrobotny.

Pomoc jest zwrotna

Pomoc państwową należy traktować jak nieoprocentowaną pożyczkę – pieniądze trzeba będzie zwrócić. Ustawa przewiduje następujący mechanizm zwrotu:

• spłata będzie się rozpoczynać po upływie 2 lat od ostatniej płatności z Funduszu Pracy;
• będzie rozłożona na raty na okres 8 lat.

Jednak jeśli przedmiot zabezpieczenia kredytu zostanie sprzedany (i niestety dotyczy to zarówno sprzedaży na wolnym rynku, jak i egzekucji komorniczej), zwrot pomocy musi nastąpić w ciągu 30 dni od dnia zbycia.

W przypadku niewywiązania się z terminu zwrotu pożyczki egzekucją zajmą się naczelnicy urzędów skarbowych w ramach postępowania egzekucyjnego w administracji.