Rynek nieruchomości biurowych
Zawirowania gospodarcze, które wywołała trwająca od kilkunastu miesięcy pandemia, nie pozostały bez wpływu na wyniki notowane w sektorze nieruchomości komercyjnych w naszym kraju. Zachodzące zmiany szczególnie mocno odczuły biurowe rynki regionalne, które pożegnały się z rekordowymi rezultatami, jakimi mogły pochwalić się w ostatnich latach. Spadki w regionach widoczne są, zarówno jeśli chodzi o wolumen powierzchni wynajętej, jak i oddanej do użytkowania. W pierwszych trzech miesiącach br. do najemców trafiło ponad 40 proc. biur mniej niż w tym samym okresie rok wcześniej, a do oferty weszło najmniej powierzchni od 6 lat. W miastach regionalnych systematycznie wzrasta też ilość powierzchni niewynajętej. Poziom pustostanów sięga prawie 13 proc.
Warszawskie biura mają się lepiej niż regionalne
Na rynku warszawskim najbardziej widoczny jest z kolei spadek aktywności deweloperów. W Warszawie powstaje najmniej biur od przeszło dekady. W budowie jest tylko nieco ponad 400 tys. mkw. powierzchni, podczas gdy w poprzednich latach w realizacji pozostawało około 700-800 tys. mkw. Niemal połowa z powstających biur ma zostać ukończona jeszcze w tym roku.
Boom deweloperski, jaki dało się zauważyć w sektorze biurowym jeszcze w pierwszych miesiącach 2020 roku zaczyna mocno wyhamowywać. W ubiegłym roku wydane zostały w Warszawie tylko dwa pozwolenia na budowę obiektów biurowych, podczas gdy rok wcześniej deweloperzy otrzymali zielone światło na realizację 7 projektów. Budowa kilkunastu inwestycji została tymczasowo wstrzymywana.
Inwestorzy planują jednak dalszy rozwój biznesu. Wskazuje na to liczba wniosków o pozwolenia na budowę złożonych w ubiegłym roku. Wpłynęło ich aż o 40 proc. więcej niż w 2019 roku.
- Ostatni rok potwierdził, że biura nadal stanowić będą podstawę funkcjonowania organizacji. Powrót do standardowego sposobu pracy w systemie rotacyjnym deklaruje większość firm. Niemniej, rynek biurowy i preferencje firm zmieniają się. Najemcy koncentrują się przede wszystkim na wynajmie powierzchni o najwyższej jakości, kosztem biur w budynkach klasy B. Ogólnym trendem jest też wprowadzanie w obiektach komercyjnych nowoczesnych rozwiązań służących bezpieczeństwu – mówi Jarosław Kozak, Prezes Zarządu Waryński S.A. Grupa Holdingowa. – Biurowiec EQ2, który wkrótce oddamy do użytkowania na warszawskiej, bliskiej Woli został wyposażony w szereg systemów sprzyjających bezpieczeństwu sanitarnemu oraz wygodzie i elastyczności pracy. Podobnie, jak sąsiadujący z nim budynek EQlibrium, powstał zgodnie z wymogami certyfikacji BREEAM – dodaje Jarosław Kozak.
Warszawski rynek biurowy zwolnił tempo, ale jego zasoby nadal rosną. Zaplecze wzbogaca się o duże obiekty, których realizacja rozpoczęła się 2-3 lata temu. Stąd w 2020 roku w Warszawie odnotowany został drugi, najwyższy w historii wynik pod względem ilości powierzchni biurowych oddanych do użytkowania.
Wynajem powierzchni biurowych w Warszawie
Popyt na stołeczne biura w okresie ostatnich 12 miesięcy zmniejszył się prawie o jedną trzecią w porównaniu z rokiem poprzednim. Zainteresowanie wynajmem powierzchni biurowych w Warszawie utrzymuje się jednak nadal na znacznie wyższym poziomie niż na rynkach regionalnych. Należy przy tym zaznaczyć, że przedpandemiczny 2019 rok, kiedy do najemców trafiło 880 tys. mkw. powierzchni biurowych, był dla warszawskiego rynku pod tym względem absolutnie rekordowy. Przy tak dużej, nowej podaży i mniejszej chłonności rynku współczynnik pustostanów w aglomeracji warszawskiej sięga zaledwie 11 proc.
Sytuacja związana z pandemią sprawia, że zmienia się nie tylko aranżacja przestrzeni do pracy, ale także części wspólnych w budynkach. Inwestorzy w sektorze biurowym jeszcze mocniej stawiają, zarówno na rozwiązania energooszczędne, jak również ekologię i udogodnienia z zakresu wellbeingu.
W budynkach i ich otoczeniu aranżowanych jest jeszcze więcej miejsc przeznaczonych do spotkań i odpoczynku. Projektowane są zielone tarasy, dziedzińce z fontannami, miejsca do uprawiania sportu, a nawet ekologiczne plantacje roślin. Niektóre przedsięwzięcia proekologiczne właścicieli obiektów wychodzą jeszcze dalej. Do takich inwestorów należy Grupa Waryński, która na dachu biurowca EQ2 stworzyła pierwszą w Polsce hodowlę pszczół murarek.