Reforma planowania przestrzennego finansowana z Krajowego Planu Odbudowy
Jak powiedziała wiceminister rozwoju, pracy i technologii, reforma planowania przestrzennego została wpisana do projektu Krajowego Planu Odbudowy. "Uznano, że proponowane przez nas zmiany przyczynią się do wzmocnienia odporności i konkurencyjności gospodarki po kryzysie wywołanym pandemią. Całkowity koszt reformy planowania przestrzennego szacujemy na ok. 5 mld zł, z czego niemal 1 mld będzie pochodził z KPO" - przekazała.
Dodała, że te środki zostaną przeznaczone na sporządzenie przez gminy nowych dokumentów w zakresie planowania przestrzennego, a fakt wpisania reformy do KPO przyspieszy wprowadzenie zmian.
Uproszczenie systemu planowania przestrzennego
Przypomniała, że obecna ustawa, która reguluje kwestie zagospodarowania przestrzennego, ma 18 lat. "Rozpoczęliśmy zatem prace nad reformą planowania przestrzennego" - poinformowała. Podstawowe cele reformy – mówiła wiceminister - to m.in. uproszczenie i uregulowanie systemu planowania przestrzennego oraz dostosowanie przepisów do zmieniającego się otoczenia i zmian klimatycznych.
"Chcemy zapewnić Polakom potrzebną infrastrukturę w miejscu ich zamieszkania i rozwiązać problemy, z którymi mierzą się współczesne miasta: jak +rozlewanie+ zabudowy czy powstawanie tzw. miejskich wysp ciepła (zabetonowanie miast - PAP)" - zaznaczyła. W jej ocenie, nowe osiedla powinny być projektowane tak, byśmy mieli blisko sklep, przystanek, szkołę, przedszkole czy park. Zaznaczyła przy tym, że pandemia pokazała, jak bardzo potrzebujemy terenów rekreacyjnych blisko domów.
Przestrzeń jako dobro narodowe
Przewodniczący Głównej Komisji Urbanistyczno-Architektonicznej Tomasz Sławiński podkreślił, że przestrzeń jest dobrem narodowym szczególnego znaczenia, podobnie jak zasoby naturalne. "Jest zasobem kurczącym się wobec zwiększającego się zaludnienia, przez co prawie nieodtwarzalnym. Dlatego powinniśmy przykładać szczególną uwagę do ochrony przestrzeni po to, by zapewnić odpowiednią jakość życia mieszkańców, funkcjonowanie gospodarki, systemu przyrodniczego" - powiedział.
Wskazał, że prawidłowe planowanie przestrzeni w Polsce w skali makro powinno zapewnić bezpieczeństwo kraju, prawidłowe wykorzystanie zasobów i zrównoważony rozwój, a w skali mikro - prawidłowe i oszczędne kształtowanie zespołów osadniczych miast i terenów otwartych.
Dodał, że polska przestrzeń ma sporo wad: jest nieprzewidywalna, konfliktogenna, nieefektywna, niebezpieczna - bo często tereny, które mogą ulec powodzi są zaplanowane pod zabudowę, i zbiurokratyzowana.
Obecne przepisy wymagają zmiany
Zdaniem Sławińskiego, obecna ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym nie realizuje postawionych celów, stała się „patchworkiem”, bo dołączono do niej szereg przepisów, które niwelują jej pierwotne założenia. Jak przekazał, reforma zmierza do uproszczenia systemu tak, by działania w zakresie planowania podejmowane przez samorządy i działania inwestycyjne podejmowane przez inwestorów były uproszczone, klarowne i dosyć proste.
"Idea, o której mówimy, czyli przywrócenie ogólnego planu zagospodarowania, masterplanu dla całej gminy spowoduje wprowadzenie wyraźnego porządku prawnego na danym terenie. Wg zamierzeń, w planie tym będą zdeterminowane tereny, które są dogodne pod zabudowę, te na których zabudowa będzie wykluczona. Będą też określone sposoby, wg których będzie można na danym terenie działać: albo podejmować decyzje o zabudowie w formie administracyjnej, albo tylko poprzez plany zabudowy, albo poprzez integrowane inwestycje, które będą łączyły w sobie działania inwestorów i samorządów lokalnych” – wyjaśnił Sławiński.(PAP)
Autor: Karolina Mózgowiec, Magdalena Jarco
kmz/ maja/ je/
MRPiT: Poprawa jakości przestrzeni i komfortu życia Polaków – reforma planowania przestrzennego w projekcie KPO
– Musimy sobie jasno powiedzieć: nasza przestrzeń wymaga ochrony. Obecna ustawa regulująca kwestie planowania przestrzennego ma już osiemnaście lat. Przestała odpowiadać dzisiejszym potrzebom. Rozpoczęliśmy prace nad reformą planowania przestrzennego – powiedziała minister Anna Kornecka podczas dzisiejszej konferencji prasowej. Reforma została wpisana do projektu Krajowego Planu Odbudowy.
- Chcemy zmienić nasze otoczenie na lepsze. Przestrzeń musi odpowiadać naszym codziennym potrzebom. Nowe osiedla powinny być projektowane tak, byśmy mieli blisko sklep, przystanek, szkołę, przedszkole czy park. Pandemia dobitnie pokazała, jak bardzo potrzebujemy terenów rekreacyjnych w pobliżu domu. Z mieszkań, wokół których nie będzie zieleni, ludzie wkrótce się wyprowadzą. Nasili się zjawisko suburbanizacji i przyspieszy wyludnianie się miast. Nie chcemy do tego dopuścić – powiedziała minister Anna Kornecka.
– Przestrzeń jest dobrem narodowym szczególnego znaczenia, dlatego powinniśmy przykładać szczególną wagę do jej ochrony, by zapewnić odpowiednią jakość życia mieszkańcom – podkreślił dr arch. Tomasz Sławiński, przewodniczący Głównej Komisji Urbanistyczno-Architektonicznej.
– Planowana reforma dąży do uproszczenia systemu planowania przestrzennego. Do tego, by działania podejmowane przez samorządy w zakresie planowania były klarowne – dodał dr arch. Tomasz Sławiński.
Celem reformy systemu planowania przestrzennego jest jego uproszczenie i uregulowanie, a także dostosowanie do zmieniającego się otoczenia. Obecny system daje dużą swobodę w rozmieszczaniu inwestycji, co prowadzi do chaotycznego i kosztownego gospodarowania przestrzenią. Prace nad przygotowaniem założeń reformy koncentrują się wokół ochrony terenów jeszcze niezabudowanych, ochrony środowiska, prostszych reguł ochrony mienia, przywrócenia estetyki przestrzeni, kwestii uwolnienia atrakcyjnych gruntów do uzupełnienia istniejącej zabudowy. Reforma będzie odpowiedzią na problemy z jakimi mierzą się współczesne miasta - suburbanizacja, rozlewanie zabudowy czy miejskie wyspy ciepła. Nowe założenia pozwolą też na zwiększenie aktywności społeczeństwa. Przyczynią się do tego bardziej przejrzyste i inkluzywne procedury.
Reforma planowania przestrzennego w KPO
Krajowy Plan Odbudowy to dokument określający cele związane z odbudową i tworzeniem odporności społeczno-gospodarczej Polski po kryzysie wywołanym przez pandemię. Jest podstawą do sięgnięcia po 57 mld euro w postaci dotacji i pożyczek. Do projektu KPO w komponencie „Odporność i konkurencyjność gospodarki” została wpisana także reforma planowania przestrzennego i zarezerwowano na nią bezzwrotne środki w wysokości 900 mln zł.
Trwają konsultacje KPO w zakresie reformy planowania przestrzennego. Uczestniczą w nich przedstawiciele samorządów terytorialnych, przedstawiciele środowisk zawodowych zaangażowanych w procedury planistyczne oraz przedstawiciele świata nauki. Konsultacje potrwają do 31 marca.
Dwustopniowy system planowania przestrzennego
Reforma zakłada wprowadzenie nowego, dwustopniowego systemu planowania przestrzennego. Jego podstawą będzie plan ogólny – akt prawa miejscowego obejmujący zasięgiem cały obszar gminy oraz wyznaczający ramowe założenia zagospodarowania przestrzeni. Konkretne przeznaczenie terenów będzie wskazywane na podstawie planu zabudowy, Zintegrowanego Projektu Inwestycyjnego lub decyzji lokalizacyjnej.
Opracowane zostaną też standardy urbanistyczne gwarantujące mieszkańcom dostęp do odpowiedniej infrastruktury i niezbędnych usług. Ważne jest, by blisko miejsca zamieszkania były szkoły, przedszkola, przystanki, tereny zieleni, usługi. Standardy urbanistyczne będą stanowiły mechanizm ograniczający wydawanie decyzji lokalizacyjnych dla terenów niedostosowanych do potrzeb przyszłych mieszkańców.
Prace nad reformą są odpowiedzią na postulaty wpływające do ministerstwa. W lutym przeprowadzone zostały prekonsultacje dotyczące założeń reformy. Eksperci i praktycy zaangażowani w planowanie i zagospodarowanie przestrzenne pozytywnie przyjęli proponowane założenia i cele, co pozwala na kontynuację prac.
Źródło: Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii