Zerowy podatek od czynności cywilnoprawnych to ułatwienie dla osób kupujących pierwsze lokum. Jednak czasem fiskus kwestionuje prawo do zwolnienia.
Kiedy rząd wprowadzał zerową stawkę podatku PCC przy zakupie pierwszego mieszkania lub domu, to była ona promowana jako rozwiązanie pomagające młodym Polakom. Rzeczywiście, wiele młodych osób już skorzystało z zerowego podatku od czynności cywilnoprawnych. Warto przypomnieć, że to rozwiązanie obowiązuje od końca sierpnia 2023 r. Eksperci portalu RynekPierwotny.pl zwracają jednak uwagę, że w niektórych przypadkach fiskus odmawia prawa do (wydawałoby się dość oczywistego) zwolnienia podatkowego. Warto przyjrzeć się tym sytuacjom.
Wszyscy nabywcy muszą mieć prawo do zwolnienia
Niemal natychmiast po wprowadzeniu przepisów przewidujących zerową stawkę podatku PCC pojawiły się wątpliwości odnośnie do tego, czy transakcja może być przynajmniej częściowo objęta zwolnieniem podatkowym, jeśli co najmniej jeden z nabywców nie spełnia warunków przewidzianych przez przepisy. Warto przypomnieć, że chodzi o brak wcześniejszego prawa własności lokalu mieszkalnego, domu jednorodzinnego, spółdzielczego własnościowego prawa do mieszkania, a także udziału w wymienionych prawach.
Wyjątek stanowi sytuacja związana z wcześniejszym nabyciem w drodze dziedziczenia prawa własności mieszkania/domu lub spółdzielczego własnościowego prawa do mieszkania, ale w udziale nie większym niż 50%. Opisywany wyjątek skutkujący zastosowaniem stawki PCC równej 0% jest uzasadniony również wtedy, gdy dana osoba odziedziczyła udziały w kilku nieruchomościach mieszkaniowych, ale każdy z nich nie przekracza 50% (zobacz: Pismo Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 31 grudnia 2024 roku, 0111-KDIB2-2.4014.317.2024.1.KK).
Wróćmy jednak do sytuacji, w której lokum kupują minimum dwie osoby, ale nie dla wszystkich nabywców jest ono pierwszym domem/mieszkaniem lub spółdzielczym własnościowym prawem do mieszkania. Wątpliwości w tej sprawie szybko rozwiał fiskus wskazując, że tylko spełnianie warunków zwolnienia przez wszystkich nabywców skutkuje zastosowaniem zerowej stawki PCC. Chodzi również o sytuację, w której wszyscy nabywcy otrzymali wcześniej udziały w jakimś lokum jako spadkobiercy, ale każdy z tych udziałów nie przekraczał 50%.
Niekorzystne dla podatników stanowisko fiskusa, które zostało zaprezentowane już 21 września 2023 r. (Pismo Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, 0111-KDIB2-2.4014.203.2023.1.PB) podtrzymał między innymi Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 19 grudnia 2024 r. - sygnatura akt: I SA/Wr 675/24.
Temat nieukończonych domów coraz popularniejszy
Okazuje się, że jednak nie zawsze orzecznictwo sądów administracyjnych potwierdza stanowisko fiskusa. Najlepszym przykładem może być Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 3 września 2024 r. (sygnatura akt: I SA/Gl 227/24), który uchylił wcześniejszą interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 12 grudnia 2023 roku, nr 0111-KDIB2-2.4014.245.2023.2.DR. Gliwicki WSA nie zgodził się z restrykcyjnym poglądem fiskusa, wedle którego z zerowej stawki podatku PCC nie mogą skorzystać osoby kupujące dom w stanie surowym zamkniętym. Sąd uznał, że interpretacji przepisów podatkowych trzeba dokonywać z uwzględnieniem ich celu, a nie w sposób tak wąski jak fiskus.
Tym niemniej, kolejne stanowiska Dyrektora KIS wyrażone w interpretacjach indywidualnych również okazały się niekorzystne dla podatników kupujących nieukończony dom. Przykład może stanowić Pismo Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 13 stycznia 2025 r. (0111-KDIB2-3.4014.566.2024.1.ASZ). W tym dokumencie po raz kolejny przedstawione jest rozumowanie, które wyklucza zerową stawkę PCC w przypadku nabycia budynków nieoddanych jeszcze do użytkowania. Fiskus znów zwrócił uwagę, że budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym (wymienionym przez art. 9 pkt 17 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych) jest formalnie ukończony budynek w stanie umożliwiającym jego normalne użytkowanie i tym samym służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych.
Jeżeli fiskus utrzyma swoje restrykcyjne stanowisko w kwestii zwolnienia z podatku PCC (prezentowane już wcześniej), to nabywcy nieukończonych domów będą niezadowoleni. Chodzi oczywiście o sytuacje, w których zakup działki z rozpoczętą budową domu podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Osoby kupujące od prywatnego sprzedawcy działkę z nieukończoną budową domu, niestety muszą się liczyć z tym, że prawdopodobnie zostaną zmuszone do zapłaty podatku PCC o standardowej stawce (2% wartości nieruchomości).
Autor: Andrzej Prajsnar, ekspert portalu RynekPierwotny.pl
Więcej ważnych informacji znajdziesz na stronie głównej Infor.pl