Lista roślin zakazanych w Polsce. Czy masz je w ogrodzie? Grożą wysokie kary

• Zakazane rośliny w Polsce 2025
• Rośliny zakazane w Polsce - lista IGO
• Rośliny zakazane w UE - lista IGO
• Naruszenie przepisów - wysokie kary
• Kary za przestępstwo - IGO
• Kary za wykroczenie - IGO
• Podsumowanie

Zakazane rośliny w Polsce 2025

Temat IGO czyli inwazyjnych gatunków obcych warto poruszyć przed rozpoczęciem sezonu wakacyjnego. IGO odnoszą się zarówno do roślin i zwierząt. W trakcie egzotycznych podróży zdarza się, że turyści przywożą z odwiedzanych miejsc na pamiątkę nasiona lub sadzonki obcych gatunków roślin. Nie zdają sobie sprawy z tego, że w przypadku roślin z listy IGO grożą za to surowe kary.

Istnieją przepisy prawne zarówno na poziomie krajowym jak i UE, które szczegółowo regulują kwestie IGO. Na poziomie unijnym jest to Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1143/2014 z 22 października 2014 r. w sprawie działań zapobiegawczych i zaradczych w odniesieniu do wprowadzania i rozprzestrzeniania inwazyjnych gatunków obcych. Ten akt prawny jest bezpośrednio stosowany w krajach UE. Jego celem jest zapobieganie wprowadzaniu i rozprzestrzenianiu się IGO, wykrywanie na wczesnym etapie i jak najszybsza eliminacja, izolacja albo długofalowa i efektywna kontrola populacji (gdy chodzi o gatunki rozpowszechnione). Natomiast w Polsce mamy dodatkowo Ustawę z dnia 11 sierpnia 2021 r. o gatunkach obcych. Obowiązuje od 18 grudnia 2021 r. i zawiera m.in. przepisy określające postępowanie z IGO, które stwarzają zagrożenie dla Polski. W ustawie zawarto także przepisy dotyczące wszystkich gatunków obcych, tak aby zapobiegać rozprzestrzenianiu się ich w środowisku.

Z 88 gatunków stwarzających zagrożenie dla UE 41 to rośliny. Listę tę zawiera Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr: 2016/1141 z dnia 13 lipca 2016 r., które przyjęło wykaz inwazyjnych gatunków obcych uznanych za stwarzające zagrożenie dla Unii zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1143/2014 (Dz. U. UE. L. z 2016 r. Nr 189, str. 4, z późn. zm.).

Polecamy: Wideoszkolenie: ESG compliance – jak wdrożyć w Twojej firmie?

Rośliny zakazane w Polsce - lista IGO

Inwazyjne gatunki obce stwarzające zagrożenie dla Polski rozprzestrzenione na szeroką skalę:

• paprotniki:

1. azolla drobna (a. karolińska)

• nasienne:

1. kolcolist zachodni (nasienne)
2. kolczurka klapowana (nasienne)
3. niecierpek pomarańczowy (nasienne)
4. rdestowiec czeski (r. pośredni)
5. rdestowiec japoński (r. ostrokończysty)
6. rdestowiec sachaliński

Co jeśli posiada się te rośliny w ogrodzie? Można zabezpieczyć je przed rozprzestrzenianiem, ale dla pewności, że nie przeniosą się na większe przestrzenie najlepiej je zniszczyć.

Rośliny zakazane w UE - lista IGO

Inwazyjne gatunki obce stwarzające zagrożenie dla Unii rozprzestrzenione na szeroką skalę:

1. barszcz Mantegazziego
2. barszcz Sosnowskiego
3. bożodrzew (ajlant) gruczołowaty
4. dławisz okrągłolistny
5. moczarka delikatna
6. niecierpek gruczołowaty
7. rdest wielokłosowy
8. trojeść amerykańska

Inwazyjne gatunki obce stwarzające zagrożenie dla Unii podlegające szybkiej eliminacji:

Naruszenie przepisów - wysokie kary

Zgodnie z art. 7 ustawy o gatunkach obcych zakazuje się wprowadzania do środowiska oraz przemieszczania w środowisku gatunków obcych. W odniesieniu do IGO stwarzającego zagrożenie dla Polski zakazuje się także:

1. przywozu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub wywozu z terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2. transportu, z wyłączeniem transportu IGO stwarzającego zagrożenie dla Polski w związku z przeprowadzanymi działaniami zaradczymi;
3. przetrzymywania;
4. chowu lub hodowli, rozmnażania lub uprawy;
5. wprowadzania do obrotu;
6. wykorzystywania;
7. wymiany.

Naruszenie przepisów dotyczących gatunków obcych to przestępstwo lub wykroczenie. Nie przestrzegając ich, można otrzymać administracyjną karę pieniężną. Nieprzestrzeganie zakazów w stosunku do IGO stwarzających zagrożenie dla Unii lub Polski podlega karze w wysokości nawet do 1 000 000 zł. Taka kara nakładana jest przez RDOŚ przy uwzględnieniu warunków i okoliczności określonych w ustawie.

Kary za przestępstwo - IGO

Kto:

• narusza zakazy w stosunku do IGO stwarzających zagrożenie dla Unii/Polski,
• wykonuje czynności niezgodnie z otrzymanym zezwoleniem na odstępstwo od tych zakazów,
• sprzedaje albo przekazuje IGO stwarzające zagrożenie dla Unii/Polski z zapasu IGO podmiotowi, który nie uzyskał odpowiedniego zezwolenia,
• po upływie okresu przejściowego, w którym możliwa była sprzedaż lub przekazanie IGO stwarzających zagrożenie dla Unii/Polski z zapasu IGO, nie poddał uśmierceniu zwierzęcia lub nie unieszkodliwił rośliny, w warunkach uniemożliwiających rozprzestrzenienie się tego zwierzęcia lub tej rośliny,

- podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Nieumyślne naruszanie przepisów grozi karą:

• grzywny,
• ograniczenia wolności albo
• pozbawienia wolności do lat 2.

Kary za wykroczenie - IGO

Kto m.in.:

• narusza zakaz wprowadzania do środowiska lub przemieszczania w środowisku gatunku obcego (innego niż IGO stwarzającego zagrożenie dla Unii/Polski),
• nie dokonuje eliminacji rośliny gatunku obcego ze środowiska po zakończeniu jego użytkowania w sposób uniemożliwiający jego późniejsze rozprzestrzenienie się,
• narusza pozostałe przepisy przejściowe dotyczące zwierząt domowych (w tym nie posiada zezwolenia na przetrzymywanie tego zwierzęcia) i zapasu IGO, należących do IGO stwarzających zagrożenie dla Unii/Polski,
• nie oznakowuje zwierzęcia należącego do IGO stwarzającego zagrożenie dla Unii/Polski lub nie dokumentuje indywidualnych cech takiego zwierzęcia zgodnie wymaganiami określonymi w ustawie, albo nie przekazuje w terminie organowi wydającemu zezwolenie na przetrzymywanie IGO - kopii zaświadczenia lub dokumentu potwierdzającego wszczepienie mikroczipa

- podlega karze aresztu albo grzywny.

Podsumowanie

Inwazyjne gatunki obce (IGO) roślin i zwierząt zmniejszają bioróżnorodność (przykład nawłoci). Jak sama ich nazwa wskazuje są inwazyjne czyli wypierają rodzime gatunki. Mogą być także niebezpieczne dla zdrowia i życia ludzi i zwierząt, np. barszcz Sosnowskiego. Nie należy więc wprowadzać obcych gatunków do naszego środowiska:

• nie kupować ich, nie siać i nie sadzić w swoich ogrodach i innych przestrzeniach,
• nie rozpowszechniać, np. nie sprzedawać.

Skutki tego mogą być tragiczne dla polskiego środowiska naturalnego, a osoby łamiące zakazy dotyczące IGO mogą otrzymać surowe kary.