Likwidacja wskaźnika WIBOR
Zmiany dotyczące wsparcia kredytobiorców w ramach tzw. Tarczy Antyputinowskiej zapowiedział w poniedziałek premier Mateusz Morawiecki. Jedną z nich jest zlikwidowanie wskaźnika WIBOR w stosunku do kredytów hipotecznych i zastąpienie go nowym, wypracowanym przez banki, lub - jeśli do porozumienia nie dojdzie - stawką referencyjną POLONIA. W ocenie Stowarzyszenia Stop Bankowemu Bezprawiu likwidacja tego wskaźnika jest jak najbardziej zasadna i będzie ono popierać ten krok.
"SBB od 2015 r. wskazywało, iż wskaźnik WIBOR nie jest ani adekwatnym, ani obiektywnym narzędziem do wyznaczania realnych kosztów ponoszonych przez banki w związku z akcją kredytową" - podkreśliło Stowarzyszenie w stanowisku przesłanym PAP.
SBB zapowiedziało jednocześnie, że będzie apelować o przyjęcie wskaźnika odpowiadającego realnym transakcjom, a nie deklaracjom. W ocenie Stowarzyszenia takim wskaźnikiem jest Wskaźnik Kosztu Finansowania (w skrócie WKF) prowadzony przez Instytut Rynku Finansowego, gdyż - jak wskazało SBB - WKF reprezentuje koszt pozyskania finansowania i jest obliczany w każdym dniu, w którym pracują banki i działają polskie systemy rozliczeniowe.
"WKF jest obliczany na podstawie rzeczywistych transakcji, depozytów terminowych, zawieranych z klientami przez banki" - podkreśliło SBB.
Poparcie dla likwidacji wskaźnika WIBOR. Ale lepszym rozwiązaniem kredyty ze stałym oprocentowaniem, a nie zmiennym
Najlepszym rozwiązaniem byłoby jednak - w ocenie Stowarzyszenia - wdrożenie kredytów ze stałym oprocentowaniem i taki krok postuluje SBB.
"Obecnie Polska, posiadając w większości zmienne oprocentowanie, jest niechlubnym wyjątkiem w skali Europy, w której większość krajów oferuje kredyty ze stałym oprocentowaniem. W ten sposób banki w Polsce przerzucają w całości ryzyko stóp procentowych na kredytobiorców" - wskazało SBB.
Podkreśliło także, iż "wprowadzenie kredytów o stałym oprocentowaniu było możliwe w wielu państwach Europy Zachodniej dzięki realnej pracy instytucji nadzorujących rynek usług finansowych, które uznały, że produkt bezpieczny dla klienta to taki, którego koszt jest stały i znany z góry, w długim okresie czasu jest on korzystny i bezpieczny także dla banku".
Według SBB, wraz z wprowadzeniem tego typu kredytów powinny zostać wprowadzone uproszczone procedury refinansowania aktualnie spłacanych kredytów opartych o stawkę WIBOR. Stowarzyszenie zwróciło też uwagę, że w ostatnim czasie ze strony części banków pojawiły się oferty pozwalające przejść kredytobiorcy z oprocentowania zmiennego na stałe.
"W naszej opinii to mocno spóźniona oferta i obecne warunki proponowane przez banki przejścia na stałe oprocentowanie są skrajnie niekorzystne dla konsumentów. Dodatkowo, w przypadku podpisania takiego aneksu, jego zapisy mogą utrudnić kredytobiorcy ewentualną drogę sądową, jeżeli chciałby on kwestionować obecną umowę i dochodzić swoich roszczeń" - wskazało SBB.
Wakacje kredytowe z pozytywną oceną Stowarzyszenia Stop Bankowemu Bezprawiu
Inną propozycją zapowiedzianą przez premiera Mateusza Morawieckiego w celu ulżenia kredytobiorcom jest wprowadzenie wakacji kredytowych, które pozwolą dłużnikom cztery razy w 2022 r. oraz cztery razy w 2023 r. na własne żądanie nie zapłacić raty, przy czym niespłacone raty nie powiększają kolejnych rat.
Ta propozycja również została pozytywnie oceniona przez Stowarzyszenie.
"Od kilku lat postulujemy wprowadzenie tego typu rozwiązań, które są znane w Unii Europejskiej od lat. W przypadku kredytów długoterminowych należy przewidzieć możliwość odroczenia spłaty części rat w przypadku wystąpienia trudności finansowych u kredytobiorcy, niezależnie od ich przyczyny" - wskazało SBB.
W ocenie Stowarzyszenia, okres takich wakacji kredytowych powinien wynikać z ustawy i wynosić nie mniej niż 12 miesięcy w 10-letnim okresie kredytowania i przysługiwać jedynie na zgłoszenie klienta, z możliwością wykorzystania 12 miesięcy jednorazowo lub w częściach.
Pozostałe rozwiązania wspierające kredytobiorców z kredytem hipotecznym
Przedstawiony przez premiera Mateusza Morawieckiego plan pomocy dla osób, które spłacają złotowe kredyty hipoteczne, obok likwidacji WIBORu i wakacji kredytowych przewiduje także wsparcie kredytobiorców, którzy znajdą się w szczególnie trudniej sytuacji, poprzez Fundusz Wsparcia Kredytobiorców, a także wzmocnienie odporności całego sektora bankowego poprzez utworzenie Funduszu Pomocowego finansowanego przez banki komercyjne.
Z opublikowanych w poniedziałek danych Narodowego Banku Polskiego wynika, że na koniec lutego 2022 r. zysk banków sięgnął ponad 4,1 mld zł, co oznacza wzrost o ponad 97 proc. w stosunku do lutego 2021 r. Na poprawę wyniku wpłynął m.in. wzrost stóp procentowych.
Na początku kwietnia br. Rada Polityki Pieniężnej po raz kolejny podniosła wszystkie stopy procentowe o 1 pkt proc. Stopa referencyjna, główna stopa NBP, wzrosła z 3,5 proc. do 4,5 proc. Była to siódma z rzędu podwyżka stóp procentowych. Pierwsza z cyklu podwyżek nastąpiła w październiku ubiegłego roku. Od tego czasu Rada Polityki Pieniężnej podnosiła stopy co miesiąc. W marcu skala podwyżki wyniosła 0,75 pkt proc.
autorka: Małgorzata Werner-Woś
mww/ mmu/