Polska wprowadza opłaty za utylizację paneli fotowoltaicznych. Właściciele starszych instalacji fotowoltaicznych będą pokrywać koszty recyklingu zużytych paneli. Zmiana prawa ma na celu przesunięcie ciężaru odpowiedzialności z producentów na użytkowników w obliczu rosnącej ilości odpadów z OZE.
Recykling paneli fotowoltaicznych
Właściciele instalacji fotowoltaicznych w Polsce muszą przygotować się na istotne zmiany. Zgodnie z nowelizacją ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, od 9 października 2025 roku użytkownicy będą zobowiązani do pokrycia kosztów utylizacji zużytych paneli, a nie – jak dotychczas – producenci i importerzy. Nowe przepisy są odpowiedzią na rosnący problem odpadów z OZE w całej Unii Europejskiej. Obowiązek obejmie przede wszystkim starsze instalacje, uruchomione przed 1 stycznia 2016 roku. Właściciele będą musieli uiścić ryczałtową opłatę recyklingową, która ma zapewnić fundusze na bezpieczne zagospodarowanie paneli w przyszłości.
Co się dzieje ze zużytymi panelami
Zgodnie z raportem opublikowanym w marcu 2025 roku przez Wspólne Centrum Badawcze Komisji Europejskiej (JRC) pt. „Circular Economy Strategies for the EU's Renewable Electricity Supply”, do 2050 roku kraje UE-27 mogą wytworzyć od 21 do 35 milionów ton zużytych paneli fotowoltaicznych. To znacznie więcej niż wcześniejsze prognozy. Obecnie większość tych odpadów trafia na składowiska lub jest przetwarzana w ograniczonym zakresie, co oznacza straty cennych surowców, takich jak krzem, szkło czy metale rzadkie – mówi prof. dr hab. inż. Barbara Tora z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie, współautorka koncepcji recyklingu opracowanej we współpracy z 2loop Tech S.A. - w Polsce problem jest szczególnie palący. Boom na fotowoltaikę z ostatnich kilkunastu lat oznacza, że już dziś pierwsze generacje paneli zaczynają kończyć swój cykl życia technicznego, a w najbliższych latach liczba zużytych instalacji będzie rosnąć lawinowo – dodaje.
Koszty utylizacji
Nowe przepisy nakładają na właścicieli paneli fotowoltaicznych obowiązek ich odpowiedniej utylizacji, co ma zapobiec zaleganiu elektroodpadów na wysypiskach. Branża musi wdrożyć zasady gospodarki obiegu zamkniętego, a zużyte panele muszą być przetwarzane w sposób, który pozwoli odzyskać co najmniej 85% ich masy i 80% materiałów. Jednak stare technologie recyklingu często nie radzą sobie z tym wyzwaniem, a odpady są eksportowane za granicę. Dlatego konieczne są nowoczesne, lokalne rozwiązania, które umożliwią efektywny odzysk surowców. Dla właścicieli instalacji fotowoltaicznych oznacza to dodatkowe koszty związane z utylizacją starych paneli. W efekcie koszty utylizacji mogą wzrosnąć, a cały proces będzie musiał stać się bardziej efektywny i zgodny z unijnymi normami ochrony środowiska.
Wzrost liczby paneli fotowoltaicznych wymagających utylizacji jest nieunikniony. Bez krajowej infrastruktury recyklingowej Polska będzie zmuszona do kosztownego eksportu odpadów lub ryzykuje niekontrolowany wzrost nielegalnych składowisk. Dla inwestorów i właścicieli instalacji oznacza to dodatkowe obciążenia finansowe, które mogą wpłynąć na opłacalność projektów OZE.
2loop Tech S.A. to spółka technologiczno-badawcza, zajmująca się opracowaniem, rozwojem i wdrożeniem innowacyjnych systemów recyklingu urządzeń wykorzystywanych w sektorze odnawialnych źródeł energii.