Warunki realizacji przedsięwzięć dotyczących Euro 2012 określa ustawa o przygotowaniu finałowego turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012 r. (spec ustawa Euro 2012) z dnia 7 września 2007 r.
Kwestia wywłaszczeń nieruchomości dla przedsięwzięć Euro 2012 została uregulowana w Rozdziale 5 tej ustawy. W sprawach nieuregulowanych odwołano się do przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami, w której znajduje się rozdział 4 Wywłaszczenia nieruchomości.
Przed nowelizacją
Wywłaszczenia odbywały się wg określonego dwu lub trzy etapowego procesu:
- Wydanie przez właściwego wojewodę decyzji o ustaleniu lokalizacji przedsięwzięć.
- Kolejnym etapem był proces negocjacji z właścicielami lub użytkownikami wieczystymi nieruchomości, które zostały objęte decyzja o lokalizacji, w sprawie ich wykupu. Termin rokowań nie mógł być krótszy niż dwa miesiące od momentu otrzymania pisemnej oferty nabycia nieruchomości przez inwestora.
- W momencie, gdyby negocjacje nie przyniosły rezultatu, ustawa przewiduje wywłaszczenie tych nieruchomości w trybie administracyjnym.
Nowelizacja proponuje połączenie tych etapów i objecie procesu lokalizacji i wywłaszczenia jedną decyzją. Przejęcie nieruchomości nastąpi z mocy prawa w chwili, gdy decyzja lokalizacyjna stanie się prawomocna.
Głównym celem było przyśpieszenie wywłaszczenie nieruchomości. Aby to osiągnąć proponowane jest żeby wysokość odszkodowania była ustalana w drodze negocjacji lub odrębnej decyzji.
Wysokość odszkodowania za przejęte nieruchomości
Przyjęto, iż przy ustalaniu wysokości odszkodowania należy brać pod uwagę kryterium „słusznego odszkodowania” określone w art. 21 ust. 2 Konstytucji RP.
Słuszne odszkodowanie powinno dawać właścicielowi (użytkownikowi wieczystemu) możliwość odtworzenia stanu przed pozbawieniem praw do nieruchomości. Dlatego też ustalenie wysokości odszkodowania na poziomie wartości rynkowej nieruchomości przez nie odpowiada kryteriom słusznego odszkodowania.
Dodatkowo rozwiązaniem mającym przyspieszyć wywłaszczenia są przewidziane swego rodzaju bonusy dla właściciela, który dobrowolnie wyda nieruchomość objętą decyzją o ustaleniu lokalizacji przedsięwzięcia Euro 2012.
Wysokość odszkodowania ustalona na podstawie wartości nieruchomości powiększona zostanie do 5 % a dodatkowo również o kwotę 10 000 zł w przypadku, gdy decyzja dotyczy nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym albo budynkiem, w którym wydzielony został lokal mieszkalny.
Wywłaszczenie na żądanie właściciela
Jest to przypadek, w którym tylko cześć nieruchomości zostanie objęta wywłaszczeniem a pozostała cześć nie nadaje się do prawidłowego wykorzystania na dotychczasowe cele. Podmiot wykonujący przedsięwzięcie został zobowiązany do nabycia nieruchomości, na wniosek właściciela (użytkownika wieczystego). Pozostała cześć takiej nieruchomości przechodzi na Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego.
Żądanie nabycia pozostałej części nieruchomości jest uzasadnione wówczas, gdy cześć pozostała po wywłaszczeniu straciłaby dla właściciela (użytkownika wieczystego) swoja dotychczasowa użyteczność.