Kredyty frankowe a wakacje kredytowe
W ramach działań dotyczących ochrony klientów w zakresie udzielanych przez podmioty rynku finansowego tzw. wakacji kredytowych, Rzecznik Finansowy dnia 7 maja 2020 r. wystąpił z wnioskiem o zabezpieczenie roszczeń przeciwko Santander Bank Polska S.A. Sąd Okręgowy w Warszawie uwzględnił wniosek, udzielając zabezpieczenia w dniu 12 maja 2020 r. Dnia 22 października 2020 r. Sąd Okręgowy w Warszawie oddalił zażalenie Santander Bank Polska na postanowienie o zabezpieczeniu pozwu.
Dnia 1 czerwca 2020 r. Rzecznik Finansowy wniósł pozew przeciwko bankowi, żądając na podstawie ustawy z dnia 23 sierpnia 2007 r. o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym, aby w aneksach dotyczących odroczenia spłaty kredytu w związku z COVID-19, bank zaniechał stosowania tzw. klauzuli niesporności oraz tzw. klauzuli salda. Ponadto Rzecznik wniósł o złożenie przez pozwanego stosownego oświadczenia na swojej stronie internetowej.
Sprawa dotyczyła stosowania w aneksach do umów kredytów denominowanych lub indeksowanych do waluty obcej, postanowień umownych: „Bank posiada niesporną wierzytelność wobec kredytobiorcy” oraz „Kredytobiorca oświadcza, iż potwierdza wysokość zadłużenia z tytułu kredytu wynikającą z dotychczasowej obsług kredytu wg stanu na dzień złożenia wniosku”. Bank przy okazji udzielania tzw. wakacji kredytowych wprowadził do aneksów ww. zapisy.
Wakacje kredytowe. Klauzula niesporności i klauzula salda
Wyrokiem z dnia 25 czerwca 2021 r. Sąd Okręgowy w Warszawie IV Wydział Cywilny zakazał bankowi stosowania nieuczciwych praktyk rynkowych względem swoich klientów. Uwzględniając powództwo Rzecznika Finansowego, sąd nakazał bankowi zaniechać w okresie epidemii stosowania nieuczciwej praktyki rynkowej, polegającej na zamieszczaniu w dokumentach kontraktowych tzw. klauzuli niesporności i tzw. klauzuli salda, w przypadku udzielania tzw. wakacji kredytowych.
Ponadto Sąd nakazał pozwanemu, aby umieścił na swojej stronie internetowej stosowane oświadczenie w związku z wydanym wyrokiem, informujące, że stosował względem swoich klientów nieuczciwe praktyki rynkowe, polegające na stosowaniu ww. klauzul jako postanowień umownych, które mogą być potraktowane w sporach sądowych jako potwierdzające w sposób bezpośredni lub dorozumiany ważność umowy kredytowej lub brak klauzul niedozwolonych, wpływających na ważność umowy w całości lub części.
– Zapadły w ubiegły piątek wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie oceniam jako niezwykle ważny dla klientów podmiotów rynku finansowego. W związku z epidemią choroby zakaźnej SARS-CoV-2 konsumenci znaleźli się w trudnej sytuacji finansowej i osobistej, utracili źródła dochodów i chcąc skorzystać z odroczenia spłaty rat kredytu hipotecznego tzw. wakacji kredytowych, wypełniali stosowny wniosek w zaufaniu do pozwanego. Jak się okazało, niekorzystna sytuacja, w której się znaleźli, została wykorzystana przez bank na szkodę ich interesów. Bez wątpienia kwestionowane postanowienia umowne nie powinny się znaleźć w aneksach do umów, zawieranie tych aneksów zostało wymuszone panującą epidemią. Powinny było one stanowić pomoc dla kredytobiorców, a nie okazję do pogorszenia ich sytuacji prawnej na korzyść banku. Wyrok to również istotny sygnał dla podmiotów rynku finansowego, które dążąc do zysku, muszą zawsze respektować prawo. W przypadku nieprawidłowości czuwają instytucje państwa, które mogą korzystać właśnie z takich instrumentów jak pozew o zaniechanie nieuczciwych praktyk rynkowych – mówi dr hab. Mariusz Golecki, prof. ucz., Rzecznik Finansowy.
W toku procesu Rzecznik Finansowy wskazywał, że poprzez stosowanie przywołanych klauzul, mamy do czynienia z nieuczciwą praktyką rynkową, ponieważ są to działania sprzeczne z dobrymi obyczajami oraz powodujące istotne zniekształcenie zachowania rynkowego przeciętnego konsumenta.
Biuro Rzecznika Finansowego