Aby krzewy ozdobne faktycznie zdobiły nasz ogród, należy pielęgnować je zgodnie z ich indywidualnymi wymaganiami. Każdy gatunek wymaga innego terminu i rodzaju cięcia. Jedne krzewy przycinamy wczesną wiosną, inne po przekwitnięciu, a niektóre nie wymagają cięcia w ogóle.
Krzewy ozdobne przycinamy w celu nadania im odpowiedniego kształtu oraz zapewnieniu obfitego kwitnienia, dlatego stosujemy cięcia formujące i prześwietlające.
Cięcie formujące - polega na skróceniu poszczególnych pędów tak, by zagęścić wybrane partie krzewu oraz uzyskać więcej pączków kwiatowych. W przypadku młodych roślin nie wycinamy pędów mocnych, ponieważ będą one w przyszłości tworzyły szkielet krzewu.
Cięcie prześwietlające - ma na celu przerzedzenie korony krzewu i dopuszczenie światła do jego wnętrza. Nie powinien być to jednak zabieg zbyt intensywny.
Jednorazowo można wyciąć do 15% masy krzewu. Usuwamy przede wszystkim suche i chore gałęzie (tzw. cięcie sanitarne), ale w taki sposób, by nie uszkodzić żywych tkanek.
Jak zrobić cięcie prześwietlające? Najpierw odetnij suchą gałąź kilka centymetrów dalej od żywego konaru, a następnie zrób cięcie na styku martwego i żywego drewna. Jeżeli nie jesteś pewien, czy gałązka jest żywa, zdrap lekko jej skórkę i obejrzyj kolor – żywa jest w środku zielona, martwa brązowa.
Krzewom, które mają już właściwy pokrój i zagęszczenie potrzeba jedynie cięcia korygującego. Dla roślin starszych często przydatne jest cięcie odmładzające, które polega na stopniowym usuwaniu starych gałęzi w celu pobudzenia krzewu do wypuszczania nowych pędów. Nie jest to jednak polecane w przypadku roślin starych i bardzo osłabionych.
Jak przycinać krzewy? Pędy rosnące skośnie ścinamy prostopadle do wzrostu pąka, aby powierzchnia rany po cięciu była jak najmniejsza. Jednak pędy rosnące całkiem pionowo lepiej ciąć pod skosem. Zwiększa to wprawdzie rozmiar rany, ale podczas deszczu, woda będzie po skosie spływała szybciej, co ułatwi zaschnięcie rany i zmniejszy ryzyko infekcji.
Nie należy przycinać pędów twardych zbyt daleko od pąka, ponieważ prowadzi to do obumierania końców pędu. Najlepsza odległość to pół centymetra nad pąkiem. Przycięcie pędu miękkiego zbyt blisko pąka prowadzi z kolei do jego nieprawidłowego rozwoju, dlatego lepiej uciąć pęd ok. 1 cm nad pąkiem.
Grube gałęzie podcinamy najpierw na głębokość około 1/4 średnicy gałęzi, następnie wykonujemy cięcie do momentu oderwania się nasady usuwanej gałęzi, trzecim cięciem - usuwamy kikut po wyłamanej gałęzi. Nigdy nie szarp i nie wyłamuj gałęzi! Głębokie rany trudno się goją, zwłaszcza na gałęziach starych krzewów.
Kiedy ciąć krzewy? Najlepiej robić przycinkę w słoneczne dni, kiedy jest sucho. Rany będą goić się szybciej i jest mniejsze ryzyko infekcji. W lutym przycinamy krzewy, które kwitną latem na pędach jednorocznych lub silnie przemarzają zimą. Do czasu kwitnienia zdążą wykształcić jednoroczne pędy z kwiatami. Zabieg możemy powtarzać co roku. Krzewy kwitnące latem na pędach wieloletnich przycinamy raz na kilka lat, aby nie ograniczyć zbytnio kwitnienia roślin. Późną zimą przycinamy: hibiskusy, budleje, hortensje, pięciorniki i tawuły (wyjątkiem jest tawuła wczesna, którą przycinamy po kwitnieniu).
Krzewy przycinane w marcu, niewymagające częstego cięcia: berberysy, dereń jadalny, irgi, karawana, lilaki, perukowiec, pigwowiec, złotokap. Na przełomie marca i kwietnia przycinamy krzewy o zimozielonych liściach: berberys, trzmielina fortunei, bukszpan.
Krzewy wymagające przycinania po kwitnieniu: forsycja, jaśminowiec, lilak, kolkwicja, krzewuszka, migdałek, porzeczka ozdobna złota i krwista, żylistek, szczodrzeniec, tawuły argusa i van Houtte a wrzosowiec krwisty, złotlin. Rośliny te tworzą pąki kwiatowe już rok wcześniej i gdybyśmy je przycięli przed kwitnieniem, nie mogłyby zakwitnąć.
Jakich krzewów lepiej nie przycinać? Iglaków, o ile nie chcemy ich uformować w kulę lub stożek, (wtedy najlepiej przycinać je wczesną wiosną), złotokapu, oczaru, klonu palmowego, magnolii, świdośliwka, różanecznika, azalii, ketmii syryjskich, perukowców podolskich, sumaków octowców, wawrzynków wilczełyko. Rany po cięciu u tych krzewów wyjątkowo źle się goją.