Od 1 lipca 2023 r. obowiązują przepisy ustawy z 26 maja 2023 r. o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe. Ustawa ta wprowadza tzw. Bezpieczny kredyt 2 proc., czyli kredyt na zakup pierwszego mieszkania z dopłatami państwa przez pierwsze 10 lat jego spłacania. Ile wyniosą te dopłaty? Jak będą obliczane? Kiedy zostaną wstrzymane te dopłaty? Kiedy trzeba będzie je zwrócić? Na te pytania odpowiada Rzecznik Finansowy.
Bezpieczny kredyt 2% - dopłaty
Bezpieczny kredyt 2% to kredyt na zakup pierwszego mieszkania lub domu, budowę domu, a także dokończenie budowy, objęty programem dopłat przez pierwsze 10 lat spłaty kredytu. Dopłaty finansowane są ze środków Rządowego Funduszu Mieszkaniowego, utworzonego w ramach Banku Gospodarstwa Krajowego.
Bezpieczny kredyt 2% może zostać udzielony na sfinansowanie:
- budowy domu jednorodzinnego, w tym jego wykończenie oraz nabycie prawa własności nieruchomości gruntowej lub jej części, w celu budowy na niej tego domu,
- nabycia prawa własności lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego, w tym jego wykończenie,
- nabycie spółdzielczego prawa dotyczącego lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego.
Dopłaty do rat będą obejmować 120 pierwszych miesięcznych rat kapitałowo-odsetkowych (czyli przez 10 lat).
Objęta dopłatą rata będzie obniżona o kwotę tej dopłaty. Wysokość dopłaty obliczana będzie zgodnie ze wzorem:
Dopłata = saldo kredytu * (W-2%)/12
gdzie “W” oznacza obowiązujący w dniu ustalenia stopy oprocentowania bezpiecznego kredytu 2% wskaźnik średniej kwartalnej stopy procentowej.
Dopłata będzie stanowiła różnicę między średnim oprocentowaniem nowo udzielanych kredytów mieszkaniowych o okresowo stałej stopie procentowej (stopa stała w okresie 5 lat), skorygowanym o współczynnik odzwierciedlający składnik marży banku (w ustawie założono 0,9 średniego oprocentowania), a oprocentowaniem kredytu wynoszącym 2% (oprocentowanie podstawowe).
Kiedy dopłaty do rat kredytu zostaną wstrzymane?
Rzecznik Finansowy wyjaśnia, że dopłaty do rat wygasają z ostatnim dniem miesiąca wystąpienia określonego zdarzenia. Chodzi tu o następujące sytuacje:
- gdy w okresie 24 miesięcy od zgłoszenia zakończenia budowy domu jednorodzinnego lub nabycia prawa własności lub spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego realizowanego z wykorzystaniem środków Bezpiecznego Kredytu 2%, kredytobiorca nie rozpoczął prowadzenia gospodarstwa domowego w tym lokalu/domu,
- jeżeli kredytobiorca zbył prawo własności kredytowanego domu lub mieszkania (z wyjątkiem sytuacji rozszerzenia wspólności ustawowej),
- gdy kredytobiorca zbył spółdzielcze własnościowe prawo do mieszkania lub domu (z wyjątkiem zbycia na rzecz drugiego z kredytobiorców),
- jeżeli zmieniono sposób użytkowania nieruchomości w sposób uniemożliwiający zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych,
- gdy wynajęto lub użyczono nieruchomość lub jego część,
- jeżeli kredytobiorca nabył prawo własności do innego lokalu/domu, chyba że w drodze dziedziczenia,
- kredytobiorca zaprzestał na okres co najmniej 12 miesięcy prowadzenia gospodarstwa domowego, z wyjątkiem sytuacji, gdy drugi kredytobiorca dalej prowadzi gospodarstwo domowe w tej nieruchomości lub nieruchomość została wyłączona z użytkowania na podstawie decyzji organu nadzoru budowlanego,
- jeżeli kredytobiorca udostępnił do zamieszkania lub wspólnego z nim prowadzenia gospodarstwa domowego mieszkanie lub dom, osobie:
- która w okresie 12 miesięcy poprzedzających udzielenie kredytu prowadziła wspólne gospodarstwo domowe z kredytobiorcą
- będącej drugim rodzicem dziecka kredytobiorcy urodzonego lub przysposobionego przez kredytobiorcę przed dniem udzielenia kredytu nie prowadziła wspólnie gospodarstwa domowego, jeśli w przypadku prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego w dniu udzielenia kredytu powodowałoby brak możliwości skorzystania z Bezpiecznego Kredytu 2%,
- gdy w stosunku do kredytobiorcy ogłoszono upadłość,
- jeżeli w okresie otrzymywania dopłat stroną umowy Bezpiecznego Kredytu 2% przestał być kredytobiorca, który w dniu udzielania tego kredytu jako jedyny spełniał warunek < 45 lat (z wyjątkiem śmierci),
- w okresie przysługiwania dopłat kredytobiorca dokonał przedterminowej spłaty kredytu z wyjątkiem sytuacji, gdy:
- spłaty tej dokonano po upływie 3 lat od udzielenia kredytu
- spłata dotyczyła części objętej gwarancją
- łączna wysokość tej spłaty i wniesionego wkładu własnego nie przekracza 200 000 zł
- łączna wysokość spłaty i zapłaconej przez kredytobiorcę raty nie przekroczyła w danym miesiącu kwoty pierwszej, pomniejszonej o dopłatę raty tego kredytu,
- nastąpiła zmiana sposobu oprocentowania kredytu ze stałego na zmienne.
Kiedy trzeba zwrócić już wypłacone dopłaty?
Dopłaty należy zwrócić w sytuacji, gdy kredytobiorca zostanie prawomocnie skazany za oszustwo kredytowe (art. 297 § 1 lub 2 kodeksu karnego) popełnione w związku z udzieleniem Bezpiecznego Kredytu 2%. Dopłaty podlegają zwrotowi do Rządowego Funduszu Mieszkaniowego w terminie 45 dni od dnia uprawomocnienia się tego wyroku, wraz z odsetkami ustawowymi.
Podstawa prawna: Ustawa z 26 maja 2023 r. o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe – Dziennik Ustaw z 15 czerwca 2023 r., poz. 1114.