Generalnie zgłoszenie przewidziano dla robót wymagających ograniczonego nadzoru z punktu widzenia interesu publicznego. Do wykonywania robót można przystąpić w terminie 30 dni od dnia zgłoszenia, o ile właściwy organ administracji architektoniczno-budowlanej nie wniesie sprzeciwu lub nie nałoży obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę. W razie nałożenia obowiązku uzupełnienia zgłoszenia termin trzydziestodniowy na wniesienie sprzeciwu przez organ, biegnie po uzupełnieniu zgłoszenia w wyznaczonym terminie.
Obowiązkiem zgłoszenia objęta jest budowa większości obiektów budowlanych, na które nie trzeba uzyskiwać pozwolenia na budowę. Zgłoszenia wymaga także budowa ogrodzeń od strony dróg, ulic, placów, torów kolejowych i innych miejsc publicznych oraz ogrodzeń o wysokości powyżej 2,20 m oraz wykonywanie robót budowlanych polegających na instalowaniu:
• krat na budynkach mieszkaniowych wielorodzinnych, użyteczności publicznej i zamieszkania zbiorowego oraz obiektach wpisanych do rejestru zabytków,
• urządzeń o wysokości powyżej 3 m na obiektach budowlanych,
• budowa obiektów małej architektury w miejscach publicznych.
Do zgłoszenia należy dołączyć:
• oświadczenie o prawie do nieruchomości,
• w zależności od potrzeb - szkice lub rysunki,
• pozwolenia, uzgodnienia i opinie wymagane odrębnymi przepisami.
Zobacz serwis: Wspólnota mieszkaniowa
W zgłoszeniu budowy altany lub obiektów gospodarczych należy przedstawić projekt zagospodarowania działki lub terenu wykonany przez projektanta mającego wymagane uprawienia budowlane.
W razie konieczności uzupełnienia zgłoszenia właściwy organ nakłada na zgłaszającego (w formie postanowienia) obowiązek uzupełnienia w określonym terminie brakujących dokumentów, a przypadku ich nieuzupełnienia - organ wnosi sprzeciw w drodze decyzji.
Właściwy organ może nałożyć w drodze decyzji obowiązek uzyskania pozwolenia na budowę obiektów objętych obowiązkiem zgłoszenia, jeżeli ich realizacja mogłaby:
• naruszać ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego,
• spowodować zagrożenie bezpieczeństwa,
• pogorszenie stanu środowiska lub dóbr kultury,
• pogorszenie warunków zdrowotno-sanitarnych,
• zwiększyć uciążliwość dla terenów sąsiednich.
Do wykonania robót można przystąpić nie później niż po upływie 2 lat od określonego w zgłoszeniu terminu ich rozpoczęcia. Organ może przed upływem terminu 30-dniowego powiadomić na piśmie inwestora o braku zastrzeżeń do zgłoszenia w celu umożliwienia mu wcześniejszego przystąpienia do wykonywania robót budowlanych.
Zobacz serwis: Spółdzielnia mieszkaniowa
Roboty budowlane, które nie wymagają pozwolenia na budowę ani zgłoszenia, nie mają cechy samowoli budowlanej, do której likwidacji uprawnione są organy nadzoru budowlanego, w związku z czym rezultat tych robót, jeżeli powoduje negatywne konsekwencje dla osób trzecich i ich nieruchomości, kwalifikuje się jako szkoda w rozumieniu przepisów Kodeksu Cywilnego, do której naprawienia właściwa jest droga przed sądem powszechnym.