Ogród francuski wywodzi się z renesansowych ogrodów włoskich, gdzie na początku XVII wieku stanowił niezbędne dopełnienie przy pałacach i dworach.
Jak wygląda ogród francuski?
Najważniejszą cechą charakteryzującą ogród francuski jest symetria dwuboczna względem alejki głównej biegnącej przez środek ogrodu oraz geometria i osiowość założeń ogrodowych. Wzdłuż osi ogrodu umieszczano elementy podkreślające reprezentacyjność i kompozycję założenia – kanał, basen, aleję lub pawilon ogrodowy. W dalszej części ogrodu znajdowały się labirynty, gabinety, boskiety oraz teatry ogrodowe, umieszczano je po bokach osi głównej. Drzewa i krzewy formowano i równo strzyżono w tzw. topiary. Parter ogrodowy stanowiły niskie labirynty z fantazyjnie strzyżonych roślin, tworząc wraz z alejkami i szpalerami sekwencyjność kompozycyjną wnętrz ogrodowych.
Zobacz także: Ogród japoński
W ogrodach barokowych niezwykle ważne były: kontrast i światłocień wydobywany za pomocą zestawień zróżnicowania terenu sąsiadujących ze sobą części oraz bogata kolorystyka sadzonych roślin. Starano się tak projektować założenia zieleni, aby zachowywały one cechy dynamiczne, stawiano na pełną dominację dzieła ogrodowego nad przyrodą, rewolucja ta miała prowadzić do przekształcenia krajobrazu w dzieło sztuki.
Bogato projektowaną zieleń dodatkowo wzbogacano ławkami, fontannami, rzeźbami.
Jakie rośliny wybrać do ogrodu francuskiego?
W ogrodach barokowych najczęściej używano gatunków roślin rodzimych, łatwo dających się formować w pożądane kształty. Do tworzenia szpalerów służyły min.: grab, lipa, buk, klon, wiąz, cis, bukszpan, jałowiec i ostrokrzew. Aleje obsadzano: dębami, wiązami, kasztanowcami, lipami, bukami, topolami i kasztanami jadalnymi. Do obsadzania boskietów używano: jesiony i inne typowe drzewa alejowe a także krzewy: głóg, bukszpan, leszczyna i ostrokrzew. Na otwartej przestrzeni latem uprawiane były rośliny ciepłolubne, które na zimę przenoszone były z powrotem do pomarańczarni, takie jak: pomarańcze, cytryny, jaśminy, wawrzyny i mirty.
Na rabatach sadzono głównie byliny w towarzystwie pojedynczych żywotników, bukszpanów lub świerków. Byliny i jednoroczne rośliny ozdobne spełniały rolę drugoplanową i sadzone były najczęściej wewnątrz rabat. Do najważniejszych należały: aksamitka, lewkonia, nagietek, wyżlin większy, ostróżka, rącznik, szarłaty, dzwonki, goździki, bławatki, chabry, kosaćce, jaskry, naparstnice, pierwiosnki, słoneczniki, stokrotki oraz fiołki. Dużą popularnością cieszyły się kwiaty cebulowe takie jak: hiacynty, tulipany oraz narcyzy, szachownice cesarskie, krokusy, śniedki, lilie oraz szafirki.
Zobacz także: Ogrodowe trendy
Do ozdobności ogrodów francuskich przywiązywano wielką wagę. Za Ludwika XVI ogród w Wersalu osiągną szczytową formę i stał się wzorem i ikoną do naśladowania. Idea natury w pełni zdominowanej i kontrolowanej przez człowieka korespondowała z wówczas modnym absolutyzmem oświeconym. Styl szybko rozprzestrzenił się nie tylko na dworach w całej Europie. Po klęsce Napoleona, rola Francji jako wzorca stopniowo słabłaby ustąpić Anglii i rodzącemu się stylowi romantycznemu wraz, z którym w ogrodnictwie pojawił się styl angielski.
W wielu miejscach ogrody w stylu francuskim są wciąż utrzymywane a nawet zakładane od nowa.