Coraz więcej mówi się o hortiterapii, czyli terapii ogrodem, a także korzyściach wynikających z regularnej aktywności fizycznej w postaci prac ogrodowych.
Katarzyna Klimek, pomysłodawczyni i założycielka Klubu Aktywnych.pl, platformy do ćwiczeń dla osób 55+, odpowiada:
Wpływ ogrodu na zdrowie seniora – dlaczego warto uprawiać ogródek?
Ogrodnictwo to świetne zajęcie dla osób w wieku starszym. Spędzanie czasu na świeżym powietrzu, pośród własnoręcznie wyhodowanej i pielęgnowanej zieleni oraz pięknych i pachnących kwiatów relaksuje i poprawia samopoczucie. Już samo spacerowanie po ogrodzie niesie wiele korzyści dla zdrowia seniora. A ogrodnictwo? Czy prace ogrodowe, takie jak pielenie grządek, sadzenie kwiatów, krzewów i drzewek owocowych lub podlewanie są także traktowane jako rodzaj aktywności fizycznej i wiążą się one z podobnymi korzyściami? Jaki jest wpływ ogrodu na zdrowie seniora w kontekście psychiki i funkcjonowania w społeczeństwie? Odpowiadamy na te pytania w dalszej części artykułu.
Ogrodnictwo leczy – korzyści fizyczne dla organizmu
Pozytywny wpływ ogrodu na zdrowie seniora w kontekście kondycji fizycznej potwierdza wiele badań naukowych. Eksperyment naukowców z Korei Południowej wykazał, że seniorzy, którzy podejmują się wykonywania różnych czynności ogrodniczych, mogą liczyć na korzyści z tego tytułu, takie jak np. [1] [2]:
- poprawa sprawności manualnej,
- poprawa wydolności oddechowej,
- utrzymanie na stałym poziomie współczynnika beztłuszczowej masy ciała,
- zmniejszenie obwodu talii.
Także badania przeprowadzone na terenie Wielkiej Brytanii [3] dowiodły, że prace ogrodowe wpływają pozytywnie na zdrowie – dzięki nim znacznie zmniejsza się ryzyko zachorowalności oraz śmiertelności w grupie seniorów ze zdiagnozowanymi schorzeniami układu krążenia [3]. Przyczynia się do tego regularna aktywność na świeżym powietrzu – umiarkowane lub intensywne ogrodnictwo oraz spacery.
Ogrodnictwo leczy – korzyści psychiczne dla organizmu
Pozytywny wpływ ogrodu na zdrowie seniora dotyczy nie tylko zdrowia fizycznego, ale również psychiki. Badania naukowe australijskich naukowców wykazały, że prace w ogrodzie to dla osób starszych coś więcej niż zwykły sposób spędzania wolnego czasu. Postrzegają oni ogrodnictwo jako kluczowe, nie tylko dla zachowania sprawności fizycznej, ale i psychicznego samopoczucia [4]. Pielęgnacja ogrodu dostarcza osobom starszym ogromnej satysfakcji oraz przyczynia się do poprawy ogólnego zadowolenia z życia.
Regularnie wykonywane prace w ogrodzie wyzwalają serotoninę oraz endorfiny, hormony, które niwelują stres oraz sprawiają, że człowiek w starszym wieku czuje się szczęśliwy. Ogrodnictwo może się przyczynić również w wyraźny sposób do zmniejszenia objawów lęku i niepokoju [5]. To prawdziwy lek na depresję, ponieważ nic nie nastraja wobec życia tak pozytywnie, jak podziwianie realnych efektów swojej pracy w postaci pięknych, pachnących kwiatów oraz smacznych, własnoręcznie wyhodowanych warzyw i owoców z ogródka.
Ogród seniora a zdrowie – korzyści psychologiczne i społeczne
W jaki jeszcze sposób są ze sobą powiązane zdrowie seniora a ogrodnictwo? Okazuje się, że pielęgnowanie ogrodu może się wiązać z wieloma korzyściami emocjonalnymi. Opiekowanie się roślinami to ważne zadanie, dzięki któremu osoby starsze czują się potrzebne [6]. Rośnie w nich poczucie własnej wartości oraz odpowiedzialności za czyjeś istnienie, zwiększa się także samoocena. Dzięki ogrodnictwu seniorzy czują się również bardziej związani z naturą i otaczającym ich środowiskiem.
Pasją w postaci ogrodnictwa można się dzielić, co pomaga w zacieśnianiu więzi z bliskimi. Wspólne prace ogrodowe takie jak usuwanie chwastów, nawożenie, sadzenie, wysiew, a także zbieranie plonów to doskonały pomysł na spędzenie wolnego popołudnia całą rodziną. Młodsze pokolenia mogą pomóc osobie starszej w wykonywaniu trudniejszych zadań, wymagających lepszej kondycji lub większej siły. Starsze osoby mogą także podzielić się z dziećmi i wnukami swoją wiedzą oraz nauczyć ich wielu praktycznych umiejętności związanych z ogrodnictwem. Pozytywny wpływ ogrodu na zdrowie seniora dotyczy zatem również jego funkcjonowania w społeczeństwie oraz relacji z rodziną. To hobby, do którego zdecydowanie warto zachęcać, pielęgnować je i zarażać nim innych.
Źródła:
1. https://zdrowie.pap.pl/ruch/praca-w-ogrodku-aktywnosc-fizyczna-zalecana-takze-dla-psychiki
2. https://www.eurekalert.org/news-releases/813795
3. Wannamethee S. G. et al. Physical activity and mortality in older men with diagnosed coronary heart disease. Circulation 19;102(12): 1358-63 (2000)
4. Scott T. et al. Exploring the health and wellbeing benefits of gardening for older adults. Ageing and Society (2014)
5. https://www.healthline.com/health/garden-helps-my-anxiety
6. https://blog.stannah-stairlifts.com/lifestyle/senior-gardening/