Przyczyny pożarów
Według statystyk strażaków, do pożarów w muzeach, bibliotekach, archiwach i galeriach dochodzi kilkadziesiąt razy w roku. Skala strat jest dramatyczna, nie z uwagi na wywołane pożarem zniszczenia obiektów, ale głównie na wartość pochłoniętych przez ogień oraz zniszczonych wskutek akcji gaśniczej unikatowych ksiąg, dokumentów i innych przedmiotów o historycznej i archeologicznej wartości, a także cennych obrazów i rzeźb. Można sobie wyobrazić, jak wyglądałby manuskrypt Konstytucji 3 Maja w warszawskim Archiwum Głównym Akt Dawnych, rękopisy Fryderyka Chopina zebrane w Muzeum Chopina w Pałacu Ostrogskich, czy też pergamin z nadaniem ziem pod klasztor cystersów w Oliwie w gdańskim Archiwum Państwowym po zalaniu pianą. Włócznia św. Maurycego podarowana przez cesarza Ottona III koronowanemu Bolesławowi Chrobremu na pewno nie przetrwałaby szokującego kontaktu z CO2, podobnie jak denary, brakteaty i grosze piastowskie sprzed wieków, czy też ołtarz Wita Stwosza w Mariackim w Krakowie. Sąd Ostateczny Memlinga z Muzeum Narodowego w Gdańsku i Bitwa pod Grunwaldem Matejki z Narodowego w Warszawie potraktowane proszkiem gaśniczym byłyby chyba nie do odratowania.
Zobacz także: Zasady ewakuacji podczas pożaru – schodami czy windą
Urządzania gaśnicze – sposobem na ochronę cennych eksponatów
Sposobem na ochronę specyficznych obiektów użyteczności publicznej i zgromadzonych w nich zbiorów zarówno przed wybuchem pożaru, jak i zalaniem podczas standardowej akcji gaśniczej, są stałe urządzenia gaśnicze z czystymi środkami gaśniczymi – gazami FE-36™ lub FM-200® (zamiennikami halonów – niezwykle skutecznych, ale wycofanych z powszechnego użycia z uwagi na szkodliwy wpływ na środowisko).
Właściwości gazowych zabezpieczeń przeciwpożarowych
Dzięki swoim właściwościom, te gazowe zabezpieczenia przeciwpożarowe są skuteczne w gaszeniu wszystkich grup pożarów: A (ciał stałych), B (cieczy łatwopalnych), C (gazów łatwopalnych), a dodatkowo urządzeń elektronicznych, pracujących pod napięciem do 110 kV. Gazy FE-36™ i FM-200® odparowują po wyzwoleniu w czasie akcji gaśniczej. Gaszenie odbywa się poprzez odebranie energii cieplnej płomieniowi i tym samym przerwanie reakcji spalania.
- Duże znaczenie mają również kwestie lokalizacyjne - mówi Tomasz Kalwajtys, specjalista ds. projektowania systemów ppoż. w firmie PLISZKA inżyniering przeciwpożarowy.
- Zabezpieczenia z FE-36 i FM-200 opierają się na zbiornikach niskociśnieniowych 15 i 24 bar, przez co nie zagrażają konstrukcji chronionego obiektu. Dla systemów z gazami CO2, Inregen® lub Novec sytuacja się komplikuje z dwóch przyczyn. Do gaszenia tej samej powierzchni potrzeba więcej środka gaśniczego, czyli większej ilości zbiorników, a w konsekwencji dodatkowego pomieszczenia na potrzeby systemu. Po drugie, wysokociśnieniowe zbiorniki z uwagi na swój ciężar potrzebują pomieszczeń o wzmocnionych stropach i ścianach. W muzeach, archiwach i bibliotekach, często zlokalizowanych w zabytkowych budynkach, trudno spełnić te warunki konstrukcyjne.
Zobacz także: Gaśnice – przegląd techniczny i zasady ich rozmieszczania
Dodatkowym atutem czystych środków gaśniczych jest bezpieczeństwo dla środowiska i ludzi, przy poprawnym zaprojektowaniu [nie przekraczając stężenia NOAEL (No Observed Adverse Effect Level) - najwyższe stężenie, przy którym nie obserwuje się negatywnego skutku dla zdrowia].
Stałe Urządzenia Gaśnicze na gazy FE-36™ lub FM-200® to w pełni automatyczne, samodzielne i niezależne zabezpieczenia przeciwpożarowe. System składa się z czujników wykrywających dym, centralki sterującej z akumulatorami oraz zbiorników z elektrowyzwalaczami. W razie wykrycia ognia, czujki dają sygnał do centralki. Ta uruchamia wyzwolenie gazu, jednocześnie informując o rozpoczęciu akcji gaśniczej. Gaszone pomieszczenie w czasie do 10 sekund zostaje wypełnione środkiem gaśniczym, likwidującym wszystkie zarzewia ognia, bez uszkadzania chronionych przedmiotów.