Działacze, eksperci i liderzy biznesu wzywają Polskę do poparcia dyrektywy EPBD, która po uzyskaniu ponadpartyjnego poparcia w Parlamencie wchodzi w ostatnią rundę negocjacji z UE. Dyrektywa określa plan działania w zakresie renowacji budynków w celu ograniczenia emisji gazów cieplarnianych i walki z ubóstwem energetycznym.
Plan modernizacji budynków
Dyrektywa w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (EPBD) to negocjowany akt prawny UE, określający plan działania w zakresie renowacji europejskich budynków i wprowadzania technologii takich jak pompy ciepła i panele słoneczne w celu ograniczenia emisji gazów cieplarnianych do 2050 r.
W ramach EPBD polski rząd będzie miał za zadanie opracowanie krajowego planu modernizacji polskich domów, szkół, szpitali i innych budynków. Budynki, które marnują najwięcej energii, zostaną odnowione w pierwszej kolejności, aby uchronić ludzi przed wysokimi rachunkami za energię i ubóstwem energetycznym.
– Budynki to najcenniejsze aktywa finansowe Polski — a naprawa ich okien, ścian i dachów to inwestycja w naszą wspólną przyszłość. Wyższe stawki renowacji będą miały efekt mnożnikowy w zakresie zwalczania ubóstwa energetycznego, poprawy jakości życia ludzi, tworzenia nowych miejsc pracy i pobudzania nowych innowacji – stwierdziła Dr Justyna Glusman, dyrektor zarządzający w stowarzyszeniu Fala renowacji.
Ochronić najbardziej potrzebujących
z kolei Andrzej Guła, Lider Polskiego Alarmu Smogowego, powiedział:
– Ten akt prawny nie dotyczy tylko ścian i okien — jego sednem są ludzie. Naprawiając najbardziej nieszczelne budynki, które marnują najwięcej energii, stawiamy na pierwszym miejscu najbiedniejszych ludzi, którzy zwykle w nich mieszkają. Nie chodzi tylko o ocieplenie dachu — chodzi o ochronę ludzi najbardziej dotkniętych ubóstwem energetycznym przed ciągle rosnącymi rachunkami za energię.
Historyczna umowa mieszkaniowa, jeśli zostanie ostatecznie zatwierdzona, będzie ogromnym impulsem dla polskiej gospodarki, tworząc miejsca pracy i stymulując inwestycje. Dyrektywa EPBD mogłaby stworzyć w UE do 3,3 mln zielonych miejsc pracy rocznie, jednocześnie pobudzając lokalne społeczności. Dzięki dyrektywie 35 milionów obywateli UE mogłoby wyjść z ubóstwa energetycznego, a poprawa warunków mieszkaniowych stanowiłaby długoterminowe rozwiązanie kryzysu związanego z kosztami utrzymania.
Przy inflacji przekraczającej w tym roku 17% — jednym z najwyższych wskaźników w Europie — wiele rodzin zmaga się z ciężarem rosnących kosztów życia. Ponad 10% gospodarstw domowych w Polsce zmaga się z ubóstwem energetycznym, natomiast dwie trzecie budynków w kraju jest starych i nie posiada odpowiedniej izolacji. Szacuje się, że 9,4 mln Polaków żyje obecnie w warunkach mieszkaniowych, które stanowią zagrożenie dla ich zdrowia z powodu narażenia na nieodpowiednie ogrzewanie, zanieczyszczenie powietrza w pomieszczeniach i pleśń.
Zmniejszyć zużycie gazu
Polski rząd przeznaczył 12,4 mld euro na pomoc przedsiębiorstwom i gospodarstwom domowym w radzeniu sobie z gwałtownie rosnącymi cenami energii od czasu inwazji Rosji na Ukrainę. Odnowienie domów zmniejszy zużycie gazu i uzależnienie od zmiennych cen gazu, które obciążają gospodarstwa domowe i przedsiębiorstwa.
Zaopatrzenie Polski w energię pozostaje zdominowane przez paliwa kopalne, przy czym 46% gazu, 64% ropy i 15% węgla dostarczała przed wojną Rosja. Wysiłki zmierzające do zmniejszenia uzależnienia od rosyjskich dostaw paliw kopalnych okazały się w praktyce trudne i powodują kolejne słabości. Poprawa warunków mieszkaniowych w ramach dyrektywy EPBD pomoże odizolować Polskę od niestabilnych międzynarodowych rynków energetycznych i zadać cios dominacji Putina nad krajowymi dostawami paliw kopalnych.
Według firmy doradczej Guidehouse, która wspierała Komisję przy pierwotnej ocenie wpływu dyrektywy EPBD, dyrektywa w obecnym kształcie zmniejszy zużycie gazu w UE o 47 mld metrów sześciennych gazu ziemnego rocznie. Oznacza to, że UE może całkowicie zrezygnować z rosyjskiego gazu, co jest dużym ciosem dla Władimira Putina. Długoterminowe ograniczenie importu gazu z zagranicy przyniosłoby oszczędności w wysokości ok. 61 mld EUR rocznie w oparciu o ceny gazu z 2022 r.
Dyrektywa EPBD opiera się na ponadpartyjnym i międzypaństwowym konsensusie i da państwom swobodę wyboru najlepszego sposobu wdrożenia dyrektywy, jednocześnie ustanawiając solidne ramy dla wzmocnienia niezależności energetycznej Europy i wydobycia gospodarstw domowych z ubóstwa energetycznego.
Po uzyskaniu zgody Parlamentu, Rada, Komisja i Parlament uzgodnią ostateczny kształt ustawy podczas ostatniej rundy negocjacji UE.