W gąszczu codziennych problemów i spraw, z oczywistych względów myślimy bardziej o swoich nieruchomościach za życia, a nie tych po śmierci. W Internecie można jednak znaleźć wiele ofert sprzedaży miejsc na cmentarzu. Warto mieć świadomość, że w wielu przypadkach taka sprzedaż jest nielegalna, o czym mowa w poniższym artykule.
- Oferta sprzedaży miejsca pochówku? To może być oszustwo
- Kto może nabyć prawo do grobu? Ważny przepis
- Przekazanie miejsca pochówku. Jakie warunki trzeba spełnić?
- Podsumowanie
Oferta sprzedaży miejsca pochówku? To może być oszustwo
Zaglądając w internetową wyszukiwarkę, możemy znaleźć na sprzedaż wiele ofert sprzedaży miejsc pochówku. Ceny potrafią sięgać nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych i obejmować groby – jakkolwiek to zabrzmi – w dość prestiżowych miejscach. Wiele osób decyduje się na kupno gotowego grobowca, chcąc odjąć swym najbliższym problemów związanych z pochówkiem po swojej śmierci. Oszuści to wykorzystują, ponieważ w wielu przypadkach sprzedają groby, nie wiedząc, że taka transakcja nie może się odbyć w świetle prawa.
Należy zacząć od tego, że grób nie stanowi prawa majątkowego i nie podlega obrotowi cywilnoprawnemu. W świetle obowiązującej ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych z 1959 roku, możemy mówić co najwyżej o prawie do pochówku w danym grobie (art. 8 ust. 3). Prawo to jest niezbywalne oraz niedziedziczne. Nie można go więc przekazać innej osobie np. w drodze testamentu. Może więc nastąpić sytuacja, że kupimy od kogoś grób, ale gdy przyjdzie nam z niego skorzystać, to dostaniemy odmowę pochówku od zarządu cmentarza.
Kto może nabyć prawo do grobu? Ważny przepis
Prawo do grobu nabywa się poprzez zawarcie umowy z zarządem danego cmentarza. Kiedy dochodzi do czyjegoś pochówku w danym miejscu, to zgodnie z prawem, a dokładnie art. 10 wspomnianej ustawy, w tym samym grobie mają prawo zostać pochowani najbliżsi członkowie rodziny osoby w nim pochowanej:
1. współmałżonek zmarłego,
2. zstępni krewni (dzieci, wnuki),
3. wstępni krewni (rodzice, dziadkowie),
4. krewni boczni do czwartego stopnia pokrewieństwa,
5. powinowaci w linii prostej do pierwszego stopnia (np. teściowie).
Tak więc jeśli komuś zależy na tym by zostać pochowanym na cmentarzu, gdzie spoczywają osoby zasłużone, albo na cmentarzu z jakiegoś powodu ważnego historycznie bądź kulturowo, po wykupieniu takiej „kwatery” od osoby prywatnej, można się niemile zdziwić, bo zarząd cmentarza może odmówić pochówku, jeśli nie należymy do grona osób wymienionych w art. 10 wspomnianej ustawy.
Przekazanie miejsca pochówku. Jakie warunki trzeba spełnić?
Z prawnego punktu widzenia jest możliwe przekazanie miejsca pochówku innej osobie, ale przy spełnieniu kluczowego warunku. Będzie to możliwe, gdy regulamin cmentarza przewiduje możliwość przekazania innej osobie prawa do grobu. O ile często regulamin na taką sytuację zezwala, o tyle najczęściej dotyczy to przekazania komuś pustego grobu, tzn. takiego, w którym nikt jeszcze nie został pochowany. W przypadku, gdy w danym grobie jest już ktoś pochowany, zarząd cmentarza może obwarować przekazanie go warunkiem bycia nabywcy w gronie krewnych osoby pochowanej. Jeszcze raz jednak trzeba podkreślić, że scedowanie tego prawa jest dopuszczalne tylko za zgodą i według procedur określonych przez zarządcę cmentarza, o których warto się dowiedzieć zanim zdecydujemy się na zakup z internetowej oferty. Jeśli regulamin cmentarza nie przewiduje przeciwwskazań, można zawrzeć umowę przed notariuszem i przekazać prawo do grobu innej osobie. Takie sytuacje mogą się zdarzyć np. w przypadku zmiany miejsca zamieszkania lub gdy rodzina nie potrzebuje już rezerwowanego miejsca. Regulamin danego cmentarza może zawierać własne zasady dotyczące przekazywania grobów. Nierzadko wymagane jest pisemne oświadczenie o pokrewieństwie, a nawet przedstawienie dokumentów takich jak akt zgonu, akt urodzenia, czy akt małżeństwa.
Orzecznictwo także wspiera powyższą wykładnię przepisów wspomnianej ustawy. Warto przytoczyć choćby jedno z orzeczeń Sądu Najwyższego (wyrok z dnia 13 lutego 1979 r., sygn. akt I CR 25/79):
„Uprawnienie do grobu lub do miejsca (…) jest to uprawnienie o charakterze dobra osobistego. Do dóbr osobistych człowieka bowiem należy zaliczyć jego prawo, aby jego zwłoki znalazły się w wybranym przez niego miejscu, w szczególności w grobie rodzinnym obok osób mu bliskich. (…) Ze względu jednak na dominujący charakter dobra osobistego prawo do grobu nie podlega regułom dziedziczenia. Prawo do pochowania w danym grobie przysługuje z reguły określonym osobom, które same grób urządziły lub dla których został on urządzony. Reguły dziedziczenia mogą co najwyżej służyć za posiłkową wskazówkę w wypadkach, gdy miejsca w grobie rodzinnym nie zostały z góry przeznaczone przez osobę, która go urządziła, dla określonych osób bliskich”.
Podsumowanie
Podsumowując, zanim ślepo zdecydujemy się na kupno miejsca na cmentarzu, upewnijmy się, że regulamin tego cmentarza w ogóle przewiduje taką możliwość. Niestety, ale jak to w życiu bywa, konflikty mogą się pojawić nawet nad grobem i może się zdarzyć, że wiele osób będzie rościć sobie prawo do pochówku w danym miejscu. Trzeba rozważyć czy zakup miejsca pochówku od osoby prywatnej ma sens i czy nie lepiej po prostu wykupić dane miejsce pochówku zawierając umowę nie z osobami prywatnymi, ale z zarządem cmentarza.
Adwokat Pamela Opoczka
Polecamy: Kalendarz 2026