Kiedy mamy do czynienia z małą wspólnotą?
Mała wspólnota powstaje w budynku w którym znajduje się w sumie mniej niż 7 lokali (mieszkalnych i użytkowych), licząc lokale wyodrębnione (sprzedane) i niewyodrębnione (nadal należące do pierwotnego właściciela- np. dewelopera, spadkobiercy poprzednich właścicieli). Jeżeli liczba odrębnych lokali przekroczy 7 (np. w wyniku podziału dużego mieszkania, na 2 mniejsze) zmieniają się zasady zarządu nieruchomością.
Jakie są zasady zarządu nieruchomością wspólną ?
W modelowej wspólnocie, w której nie zdecydowano się na powołanie zarządu, lub zarządcy (jest to możliwe i w „małej wspólnocie”) wszystkie decyzje podejmowane odnośnie nieruchomości wspólnej (a więc działki, dachu, instalacji kanalizacyjnej, wind itp.) wymagają współdziałania właścicieli („zarząd bezpośredni”).
„Sprawy zwykłego zarządu”
Oznaczają czynności podstawowe dotyczące obsługi budynku- drobne prace konserwatorskie, zakup środków czyszczących itp., nie angażujące dużych kwot pieniędzy i nie ingerujące w budynek (w odróżnieniu np. od rozbudowy) i strukturę właścicielską (zmiana udziałów, czy sposobu podejmowania decyzji), czy sposób zarządzania (np. powołanie zarządcy).
W tych sprawach wymagana jest zgoda większości właścicieli. Większość ustala się w oparciu o wielkość udziałów (im większe mieszkanie/lokal, tym większe prawo głosu) i wyraża w uchwale, lub zebraniu podpisów pod wnioskiem.
„Sprawy przekraczające zwykły zarząd”
Są to sprawy zmieniające funkcjonowanie wspólnoty, (np. zmiana sposobu zarządzania nieruchomością – zarząd/zarządca), lub ingerujące w nieruchomość- (np. podział nieruchomości wspólnej, czy sprzedaż jej części(, a także angażujące duże środki – np. remont generalny dachu. Są nimi także jeśli angażują duże środki pieniężne w ocenie wspólnoty.
W tym przypadku niezbędna jest JEDNOMYŚLNOŚĆ właścicieli lokali.
Problemy z zarządem bezpośrednim
Wadą tego typu zarządu jest konieczność jednomyślności przy sprawach przekraczających zwykły zarząd. Nawet w przypadku koniecznych inwestycji, usprawnienia zarządu, czy nawet szansy na zysk dla wspólnoty i właścicieli może znaleźć się ktoś kto storpeduje plany.
Czasami może to wynikać z problemów finansowych, czasem z czystej złośliwości, lub niechęci do jakichkolwiek zmian… a czasem z zupełnego braku zainteresowania stanem budynku.
Dach kamienicy wymaga kapitalnego remontu- podczas opadów deszczu woda zalewa znajdujące się na poddaszu mieszkania, czasem przy ulewnych opadach zalaniu ulegają także pomieszczenia na niższej kondygnacji. Tymczasem mieszkańcy lokali znajdujących się na parterze, nie uważają tego za swój problem i nie mają zamiaru wyrażać zgody i partycypować w kosztach- ich mieszkania są suche.
Właściciel jednego z lokali nie zgadza się na przekazanie administrowania budynkiem zarządowi wyłonionemu spośród mieszkańców, uważając że jest to próba oszustwa, bo sąsiad z naprzeciwka zawsze na niego krzywo patrzył.
Podobny problem pojawia się przy zwykłych czynnościach, ponieważ nawet najmniejsza wymaga zawsze zgody większości współwłaścicieli.
Co można zrobić z niechętnym zmianom właścicielem lokalu?
Kodeks cywilny (który reguluje w większości kwestię zarządu małą wspólnotą) pozwala poddać kwestie sporne pomiędzy właścicielami lokali kontroli sądowej. (100 zł opłaty od wniosku)
I tak:
- w sprawach zwykłego zarządu: każdy właściciel ma prawo do uzyskania przez sąd upoważnienia do dokonania czynności- jeśli nie można uzyskać zgody większości właścicieli. (większość liczy się od wielkości udziałów).
- w sprawach przekraczających zwykły zarząd: właściciele lokali posiadający co najmniej 50% udziałów we współwłasności, mogą wnieść do sądu o rozstrzygnięcie spornej kwestii.- jeśli sąd przychyli się do wniosku, orzeczenie zastępuje zgodę niechętnych właścicieli.
- co do zarządzania wspólnotą: każdy właściciel lokalu może wnieść o ustanowienie zarządcy przymusowego współwłasności, jeśli :
- Wielokrotnie nie można uzyskać zgody w istotnych sprawach zwykłego zarządu (ustawodawca zakłada tu zupełny paraliż działania współwłaścicieli – nie jednorazową sytuację).
- Jeśli większość wspólnoty działa na niekorzyść mniejszości, lub narusza zasady prawidłowego zarządu (np. podejmuje działania nieuzasadnione ekonomicznie).
Skutki ustanowienia zarządcy: podejmuje sam sprawy zwykłego zarządu, przy sprawach przekraczających zwykły zarząd wymagana jest zgoda jedynie większości właścicieli. (trzeba mu jednakże wypłacać wynagrodzenie).
Co można zmienić w zarządzaniu?:
Można wzorować zarządzanie na wspólnocie dużej:
- powołać zarząd: np. 1-2 osobowy, spośród właścicieli, lub spoza ich grona.
- przekazać administrowanie budynkiem profesjonalnemu zarządcy.
UWAGA: zmiana sposobu administrowania budynkiem wymaga :
- umowy w formie aktu notarialnego
- uchwały zaprotokołowanej przez notariusza, jeśli zmienia się wcześniejszą umowę.