Zmiany umów dzierżawy
Zmiany, jakie mają nastąpić, nie będą polegały na rozwiązywaniu przez Agencję Nieruchomości Rolnych umów dzierżawy. Wyłączenie 30% gruntów rolnych ma nastąpić za porozumieniem, tzn. dzierżawca musi wyrazić zgodę, poprzez odpowiednią zmianę w umowie. Projekt takiej zmiany ma być przedstawiony dzierżawcy w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie znowelizowanej ustawy. Zawierać on będzie wskazanie działek ewidencyjnych, które Agencja proponuje wyłączyć z dzierżawy.
Dzierżawca do przedstawionych mu propozycji będzie mógł się odnieść w ciągu 3 miesięcy, wyrażając zgodę bądź odrzucając zmiany.
Jeżeli wyrazi zgodę:
• płacony przez niego czynsz dzierżawny ulegnie zmniejszeniu oraz
• do czasu rozwiązania umowy będzie miał prawo zakupić tą część nieruchomości, która pozostała po wyłączeniu.
Jeżeli, natomiast, odrzuci zmiany, wówczas po zakończeniu umowy, nieruchomości zostaną sprzedane:
• rolnikom indywidualnym zamierzającym powiększyć swoje gospodarstwo rodzinne lub
• osobom, które planują utworzyć gospodarstwo rodzinne i posiadają kwalifikacje rolnicze;
Należy podkreślić, iż taka umowa będzie zmieniana za porozumieniem, stąd dzierżawcy nie będzie przysługiwało roszczenie o rekompensatę z tego tytułu.
Kogo zmiany będą dotyczyć?
Propozycje zmian umów będą skierowane do tych dzierżawców, których powierzchnia nieruchomości przekracza 10 ha. Nie dotyczy to spółek strategicznych, które nie będą objęte zmianami.
Co z wyłączonymi gruntami?
Będą one dzielone na mniejsze, a następnie przygotowywane do sprzedaży. W pierwszej kolejności będą mogły być zakupione przez rolników indywidualnych, którzy zamierzają powiększyć swoje gospodarstwo rodzinne bądź tym, którzy zamierzają takie utworzyć.
W dalszej perspektywie zmiana umów dzierżawy i sprzedaż gruntów doprowadzi do uzyskania przez dzierżawców najpewniejszej sytuacji prawnej – nabycia nieruchomości na własność (uzyskania prawa własności).
Brzmienie ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego po nowelizacji
Zgodnie z aktualnymi przepisami ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego w przypadku sprzedaży nieruchomości rolnej przez osobą fizyczną lub osobę prawną, prawo pierwokupu przysługuje, co do zasady, jej dzierżawcy. W przypadku braku uprawnionego do pierwokupu albo niewykonania przez niego tego prawa, prawo pierwokupu przysługuje z mocy ustawy Agencji Nieruchomości Rolnych, działającej na rzecz Skarbu Państwa. Po zmianach, przepis ten, stanowić będzie, że takie prawo, co prawda, nadal Agencji przysługuje, jednakże jest ograniczone do sytuacji, gdy przedmiotem sprzedaży jest nieruchomość rolna o łącznej powierzchni użytków rolnych nie mniejszej 1 ha.