Kiedy najem krótkoterminowy zostanie uregulowany?
23 czerwca 2022 r. Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do Ministra Rozwoju i Technologii, wskazując na brak instytucjonalnej kontroli nad krótkoterminowym wynajmem lokali na cele turystyczne w budynkach mieszkalnych oraz brak narzędzi do zwalczania negatywnych zjawisk, jakich doznają mieszkańcy budynków, gdzie są takie apartamenty.
Właściciele oraz najemcy lokali sąsiadujących z takimi mieszkaniami skarżą się RPO, że ich prawo do spokoju, a niekiedy także poczucie bezpieczeństwa, doznają istotnego uszczerbku. Na gruncie obowiązującego prawa nie istnieją zaś żadne skuteczne środki działania, dzięki którym stali mieszkańcy mogliby zwalczać patologie, na jakie narażeni są ze strony turystów nieprzestrzegających zasad współżycia społecznego.
Na brak narzędzi do zwalczania tego zjawiska oraz na konieczność ustawowego uregulowania najmu krótkotrwałego od dłuższego czasu zwracają również uwagę władze najbardziej popularnych turystycznie miast polskich (Sopotu i Krakowa). Do Biura Rzecznika nadal zaś wpływają skargi, w których opisywane są rażąco naganne zachowania turystów w wynajmowanych apartamentach.
W odpowiedzi z lipca 2022 r. Minister Rozwoju i Technologii podzielił pogląd o konieczności rozwiązania problemu. Jednocześnie stwierdził, że z uwagi na to, że nie może być on skutecznie rozstrzygnięty przez czynność prawną wspólnoty, nie ma możliwości jego rozwiązania na gruncie ustawy z 24 czerwca 1994 r. o własności lokali. Wymaga to - według Ministra - rozwiązań systemowych w zakresie regulacji rynku i samej instytucji najmu krótkoterminowego, zwłaszcza na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych - należących do właściwości Ministerstwa Sportu i Turystyki.
Zarówno w ocenie Ministra Rozwoju i Technologii, jak również RPO, rozwiązania w tym zakresie powinny równoważyć potrzeby stałych mieszkańców z prawem właścicieli do wykorzystywania, w tym komercyjnego, swoich lokali, a także z interesem społecznym wyrażającym się w uzyskiwaniu dochodów przez jednostki samorządu terytorialnego oraz wpływu turystyki na rozwój miejscowości.
Etap prac nad uregulowaniem prawa o najmie krótkoterminowym
Działania zmierzające do uregulowania najmu krótkotrwałego zapowiadane są od lat. Ostatnio w piśmie z 1 grudnia 2021 r. Ministerstwo Sportu i Turystyki poinformowało Biuro RPO, że toczą się prace wewnętrzne nad założeniami do projektu ustawy o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych dotyczących krótkotrwałego najmu lokali. Według przekazanych wówczas informacji głównym celem jest wzmocnienie ochrony konsumenta oraz wyeliminowanie nieuczciwych praktyk rynkowych w obszarze usług zakwaterowania.
Zapowiadane zmiany - jak wskazuje pismo - nie przewidują jednak regulacji zapewniających skuteczne mechanizmy działania w przypadku powtarzających się skarg mieszkańców na zakłócenia ich spokoju i bezpieczeństwa ze strony turystów zakwaterowanych w apartamentach na krótkotrwały wynajem.
Z ostatnich doniesień medialnych zaś wynika, że w MSiT trwają prace nad dokumentem o roboczej nazwie „Założenia do projektu ustawy o rodzajach usług turystycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw".
W ocenie Rzecznika projektowane uregulowania powinny przewidywać takie instrumenty regulowania najmu krótkotrwałego, które m.in. doprowadzą do zaprzestania wykorzystywania apartamentu na cele najmu turystycznego z określonych ustawowo przyczyn m.in. z powodu notorycznego zakłócania spokoju mieszkańcom bądź też w inny sposób umożliwią zwalczanie powtarzających się, negatywnych i uciążliwych dla mieszkańców konsekwencji przeznaczenia apartamentu na cele turystyczne.
Stanisław Trociuk prosi ministra o stanowisko w sprawie.