Czy może być prowadzone jedno postępowanie w sprawie samowoli budowlanej w odniesieniu do kilku obiektów? Stanowisko GUNB
Postępowanie w sprawie samowoli budowlanej, określone w art. 48 i nast. ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, jest postępowaniem administracyjnym. Mają zatem do niego zastosowanie przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego.
Zgodnie z art. 12 § 1 K.p.a. organy administracji publicznej powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko, posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia. Natomiast w myśl art. 62 K.p.a. w sprawach, w których prawa lub obowiązki stron wynikają z tego samego stanu faktycznego oraz z tej samej podstawy prawnej i w których właściwy jest ten sam organ administracji publicznej, można wszcząć i prowadzić jedno postępowanie dotyczące więcej niż jednej strony. Dlatego w przypadku spełnienia określonych w ww. przepisie przesłanek możliwe jest przeprowadzenie jednego postępowania.
GUNB wskazał też, że w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 3 lutego 1999 r., sygn. akt: I SA 630/98, stwierdzono, że: „Wprawdzie art. 62 Kpa mówi tylko o możliwości prowadzenia jednego postępowania dotyczącego więcej niż jednej strony, jeśli spełnione są warunki w nim określone, ale tym bardziej można i należy prowadzić jedno postępowanie dotyczące tej samej strony, jeśli te warunki również są spełnione. Wniosek taki znajduje wsparcie w art. 12 par. 1 Kpa”.
Natomiast ani w ustawie – Prawo budowlane, ani w K.p.a. nie zamieszczono zastrzeżenia, że art. 62 K.p.a. nie może mieć zastosowania w przypadku obiektów budowlanych zrealizowanych w warunkach samowoli budowlanej.
Zdaniem Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego posługiwanie się przez ustawodawcę w art. 48 ustawy – Prawo budowlane liczbą pojedynczą w odniesieniu do „obiektu budowlanego”, nie wyklucza możliwości prowadzenia w odniesieniu do kilku obiektów budowlanych jednego postępowania, jeśli spełnione będą przesłanki z art. 62 K.p.a.
Odnosząc się do art. 62 K.p.a. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 25 maja 2021 r., sygn. akt: II OSK 2289/18 zauważył, że: „Przepis ten nie nakłada na organ administracji obowiązku prowadzenia jednego postępowania a jedynie daje organowi administracji taką możliwość. Nie będzie tym samym naruszeniem art. 62 k.p.a. nieskorzystanie przez organ administracji z możliwości prowadzenia jednego postępowania i prowadzenie kilku postępowań. W konsekwencji nie jest naruszeniem art. 62 k.p.a. prowadzenie oddzielnych postępowań administracyjnych w odniesieniu do każdego z "domków holenderskich" oddzielnie”.
Jak natomiast wynika z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 28 stycznia 2015 r., sygn. akt: II SA/Kr 1688/14: „połączenie kilku spraw administracyjnych w oparciu o art. 62 k.p.a. w jednym postępowaniu, ani też zakończenie w takich warunkach postępowania jedną decyzją nie są z zasady obowiązkiem organu administracji publicznej. Należy jednak zwrócić uwagę, że w wielu przypadkach za zastosowaniem art. 62 k.p.a. przemawiają względy sprawności postępowania i celowości. Skoro w przepisie mowa o "tym samym stanie faktycznym", organ administracji publicznej, łącząc kilka spraw w jednym postępowaniu, nie jest zmuszony do prowadzenia kilku odrębnych zespołów akt, nie naraża się na ryzyko powielania czynności procesowych, względnie pominięcia takich, które mają znaczenia dla wszystkich spraw. W sytuacji odwrotnej, czyli gdy mimo realizacji przesłanek z art. 62 k.p.a. sprawy o tożsamym stanie faktycznym nie zostaną połączone, zachodzi ryzyko wadliwego i niekompletnego ustalenia owego stanu faktycznego. Jeżeli organ spraw nie połączy i w każdej będzie prowadzić osobne postępowanie wyjaśniające, to ciążył będzie na nim obowiązek wnikliwego ustalenia, w jaki sposób poszczególne sprawy są powiązane i czy ustalane tam okoliczności mają znaczenie dla rozstrzyganej sprawy. Wydanie – w odniesieniu do tego samego stanu faktycznego – kilku decyzji administracyjnych musi być poprzedzone zbadaniem, czy nie są one sprzeczne, w jaki sposób wzajemnie wpływają na swoją wykonalność. Kwestia wykonalności wydanych decyzji administracyjnych należy do okoliczności istotnych”.
Natomiast ocena co do możliwości zastosowania art. 62 K.p.a. należy w konkretnym przypadku do organu prowadzącego postępowanie.
Źródło: Główny Urząd Nadzoru Budowlanego