Spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu pozwala na użytkowanie lokali należących do spółdzielni. Lokatorzy w takiej sytuacji powinni wyłącznie podpisać umowę ze spółdzielnią, która jednocześnie ustanawia prawo lokatorskie i wnieść odpowiedni wkład mieszkaniowy - z reguły wynoszący około 30% ceny budowy danego lokalu. Oprócz tego lokatorzy posiadający prawo lokatorskie zobowiązują się do regularnego uiszczania opłat związanych z użytkowaniem lokalu i do korzystania z lokalu zgodnie z jego przeznaczeniem.
Zobacz także: Spółdzielcze prawo lokatorskie – co to takiego?
Prawo lokatorskie a własnościowe
Przede wszystkim warto pamiętać, że prawo lokatorskie nie czyni nas właścicielami danego lokalu. Co za tym idzie nie mamy możliwości sprzedaży tego mieszkania ani przepisania go w spadku – prawo lokatorskie nie jest prawem dziedzicznym, odziedziczyć można wyłącznie wkład mieszkaniowy albo prawo do podpisania nowej umowy ustanawiającej prawo lokatorskie. Wobec tego mieszkanie użytkowane na zasadzie prawa lokatorskiego przez cały czas należy do spółdzielni. Warto pamiętać, że prawo lokatorskie wygasa w momencie śmierci członka spółdzielni, który posiadał to prawo. Ustawa o prawie spółdzielczym zakłada także możliwość wcześniejszego wygaśnięcia prawa lokatorskiego, jednak do takich sytuacji dochodzi w ściśle określonych okolicznościach.
Zobacz także: Spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu po śmierci członka
Przekształcenie prawa lokatorskiego we własnościowe
Posiadanie spółdzielczego prawa lokatorskiego do lokalu gwarantuje możliwość przekształcenia tego prawa w prawo własności. Ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych określa zobowiązanie spółdzielni do zawarcia umowy przeniesienia własności lokalu na członka spółdzielni, który złoży pisemne żądanie takiego przeniesienia. Oczywiście członek ten musi być objęty prawem lokatorskim. Aby przeniesienie własności było możliwe, lokator zobowiązany jest do spłaty części zobowiązań spółdzielni wynikających z budową danego lokalu a także do uregulowania części zadłużenia związanej z kosztami eksploatacji proporcjonalnej do wielkości mieszkania. W związku z tym kwota ta nie jest kwotą stałą, zależy ona przede wszystkim od wysokości wkładu mieszkaniowego uiszczanego w trakcie tworzenia lokatorskiego prawa do lokalu.
Zobacz także: Prawa członków spółdzielni mieszkaniowej
Spółdzielnia ma sześć miesięcy od momentu złożenia wniosku o przeniesienie własności lokalu na zawarcie umowy przeniesienia. Wyjątek stanowią sytuacje, w których dana nieruchomość posiada nieuregulowany stan prawny albo spółdzielnia nie posiada prawa do użytkowania wieczystego lub prawa własności do gruntu pod budynkiem.