Zanim wymienimy przesłanki nakazujące przyznanie prawa do lokalu socjalnego, zaznajommy się z przyczynami umożliwiającymi wysunięcie roszczenia o opróżnienie zajmowanego lokalu. Otóż, w przypadku, gdy lokator w rażący lub uporczywy sposób wykracza przeciwko domowemu porządkowi, powodując korzystanie z innych lokali w budynku uciążliwym, zarówno lokator jak także właściciel innego lokalu w danym budynku może wytoczyć przed sąd powództwo o rozwiązanie stosunku prawnego pozwalającego na używanie lokalu wraz z nakazaniem jego opróżnienia. Z powództwem o nakazanie przez sąd eksmisji małżonka, rozwiedzionego małżonka albo jakiegokolwiek innego współlokatora tego samego lokalu może wystąpić współlokator, który doszedł do wniosku, że z powodu rażąco nagannego postępowania nie jest już w stanie dłużej wspólnie mieszkać. Sąd w wyroku nakazującym opróżnienie lokalu orzeka o uprawnieniu / bądź braku takiego uprawnienia do otrzymania lokalu socjalnego wobec tych osób, których nakaz opróżnienia dotyczy. Obowiązek zapewnienia takiego lokalu ciąży na gminie właściwej ze względu na miejsce położenia lokalu podlegającego opróżnieniu. Sąd rozstrzygając, czy poszczególne osoby mają uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego, bada dotychczasowy sposób korzystania przez nie z lokalu oraz szczególną sytuację materialną i rodzinną.
Zgodnie z artykułem 14 cytowanej ustawy, sąd nie może stwierdzić braku uprawnienia do otrzymania lokalu socjalnego względem:
- Kobiet w ciąży,
- Osoby mającej status bezrobotnego,
- Obłożnie chorych,
- Małoletniego, niepełnosprawnego (według ustawy o pomocy społecznej) albo ubezwłasnowolnionego łącznie z osobą sprawującą nad nią opiekę i wspólnie z nią zamieszkałą,
- Emerytów i rencistów, którzy spełniają kryteria do otrzymania świadczeń z pomocy społecznej,
- Osób spełniających przesłanki opisane przez radę gminy w uchwale – chyba, że osoby takie mogą zamieszkać w innym lokalu aniżeli dotychczas zajmowany.
Jeśli sąd orzeknie prawo do otrzymania lokalu socjalnego, wstrzymuje wykonanie dotychczas zajmowanego lokalu aż do czasu złożenia przez gminę oferty zawarcia umowy najmu lokalu socjalnego, co w dzisiejszych czasach skutkuje pozostaniem takiej osoby w lokalu przez kilka lub kilkanaście miesięcy. Jest to spowodowane faktem dużego zapotrzebowania na lokale socjalne, które przysługiwać mogą zarówno osobom, wobec których orzeczono o opróżnieniu lokalu jak również osobom o bardzo trudnej sytuacji materialnej przy jednoczesnym deficycie takich lokali wywołanym brakiem oddawania do użytku nowych lokali.
Zobacz także: Sprzątanie po psie – kto jest odpowiedzialny za porządek na osiedlu?
Zobacz także: Wywieszanie na klatce informacji o zadłużonych lokalach w Polsce jest zakazane
Zobacz także: Utworzenie wspólnoty mieszkaniowej z mocy prawa