W Kodeksie Cywilnym znajduje się tylko jeden artykuł odnoszący się do ogrodzenia nieruchomości, a mianowicie art. 154. Wprowadza on domniemanie prawne, iż między innymi mury, płoty i inne urządzenia podobne, znajdują się na granicy gruntów sąsiadujących i służą do wspólnego użytku sąsiadów. Artykuł 154 § 2 Kodeksu Cywilnego nakłada na korzystających z urządzeń znajdujących się na granicy obowiązek wspólnego ponoszenia kosztów ich utrzymania. Obowiązek ten nie obejmuje kosztów wybudowania nowego urządzenia (uchwała SN z dnia 24 stycznia 2002 r., III CZP 75/01, OSN 2002). Warto zaznaczyć, że powyższy przepis odnosi się tylko do „ogrodzenia” znajdującego się w osi granicy nieruchomości.
Rygory art. 154 Kodeksu Cywilnego nie znajdują zastosowania, w przypadku gdy ogrodzenie znajduje się nie na granicy, ale wyłącznie w obrębie danej nieruchomości; jest jej częścią składową. Właściciel nieruchomości korzystając z treści prawa własności jest uprawniony do ogrodzenia na przykład fragmentu swojej nieruchomości, nie jest zobowiązany również do wybudowania ogrodzenia w osi granicy pomiędzy nieruchomościami. W takim przypadku, ogrodzenie działki powinno znajdować się w jej obrębie, tj. żaden element takiego ogrodzenia nie może „wystawać, wychodzić” poza te granice.
Zobacz także: O czym należy pamiętać budując garaż?
Niezależnie od tego czy ogrodzenie zostanie wybudowane w osi granicy dwóch nieruchomości, czy na terenie jednej nieruchomości, zgodnie z art. 29 ust. 23 Ustawy Prawo budowlane, nie jest wymagane uzyskanie pozwolenia na budowę ogrodzenia. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690, z 2003 r. Nr 33, poz. 270 oraz z 2004 r. Nr 109, poz. 1156) – określa bardzo ogólnie wymagania, jakim powinny odpowiadać ogrodzenia nieruchomości, a mianowicie (§ 41−§ 43):
Zobacz także: Ogrodzenie i oświetlenie terenu budowy
- ogrodzenie nie może stwarzać zagrożenia dla bezpieczeństwa ludzi i zwierząt;
- umieszczanie na ogrodzeniach, na wysokości mniejszej niż 1,8 m, ostro zakończonych elementów, drutu kolczastego, tłuczonego szkła oraz innych podobnych wyrobów i materiałów jest zabronione;
- bramy i furtki w ogrodzeniu nie mogą otwierać się na zewnątrz działki i mieć progów utrudniających wjazd osób niepełnosprawnych na wózkach inwalidzkich;
- szerokość bramy powinna wynosić w świetle co najmniej 2,4 m, a w przypadku zastosowania furtki jej szerokość powinna być nie mniejsza niż 0,9 m, przy czym na drodze pożarowej szerokości te regulują przepisy odrębne dotyczące ochrony przeciwpożarowej.
Zobacz także: Przebudowa i rozbudowa budynku
Ustawa Prawo budowlane wymienia enumeratywnie przypadki, w których przed rozpoczęciem budowy ogrodzenia, należy zgłosić właściwemu organowi (zazwyczaj będzie to Wydział Architektury Starostwa Powiatowego), chęć wybudowania ogrodzenia. Do zgłoszenia należy dołączyć szkic ogrodzenia, mapę z jego przebiegiem oraz oświadczenie o prawie dysponowania nieruchomością. Powyższego zgłoszenia wymaga budowa ogrodzenia:
- od strony dróg;
- ulicy;
- placów;
- torów kolejowych;
- innych miejsc publicznych;
- w wysokości powyżej 2,20 m.
W przypadku gdy właściwy organ nie wniesie w formie decyzji sprzeciwu (w ciągu 30 dni od zgłoszenia), wówczas można rozpocząć budowę. W przypadku wydania sprzeciwu w formie decyzji, osobie składającej zgłoszenie przysługuje odwołanie do Samorządowego Kolegium Odwoławczego.
Zobacz także: Jak uzyskać pozwolenie na użytkowanie?
Marcin Zadrożny
Aplikant adwokacki
HILLS LTS S.A.