Wspólny najem dla małżonków
Jeżeli umowa najmu została zawarta w trakcie trwania małżeństwa, a dany lokal ma służyć zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych założonej rodziny, to wówczas oboje małżonków automatycznie staje się współnajemcami danego lokalu. Do powstania współnajmu nie jest potrzebny podpis obojga małżonków na umowie, wystarczy podpis jednego z małżonków oraz to, że dane mieszkanie będzie służyło zaspokajaniu ich wspólnych potrzeb mieszkaniowych. Jeżeli natomiast mieszkanie będzie służyło zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych tylko jednego małżonka np. związanych z separacją, to najem taki nie będzie dotyczył całej rodziny i drugi z małżonków nie stanie się współnajemcą.
Dla powstania wspólności najmu nie ma znaczenia to, jaki panuje ustrój majątkowy między małżonkami. Małżeńska wspólność najmu lokalu mieszkaniowego ma charakter łączny i przymusowy. Oznacza to, że korzysta ona ze szczególnie mocnej ochrony prawnej. W przypadku śmierci jednego z małżonków drugi nie musi obawiać się o swoją przyszłość w zakresie prawa najmu, ponieważ od samego początku było on stroną umowy najmu pomimo tego, że nie figurował w umowie najmu.
Co w przypadku rozwodu
W przypadku, gdy między małżonkami dochodzi do rozwodu, wówczas najem mieszkania jest traktowany jako majątek dorobkowy byłych małżonków i podlega podziałowi. Jeśli w sprawie o podział majątku sąd przyznaje prawo najmu jednemu z byłych małżonków, to musi przyznać lokal socjalny drugiemu, gdy ten spełnia ku temu warunki. Możliwa jest również sytuacja, w której sąd przyznaje mieszkanie jednemu z małżonków, a drugi z byłych małżonków otrzymuje spłatę swojego udziału z tytułu prawa najmu lokalu.
Bez znaczenia jest tutaj fakt czy najem mieszkania dotyczy jednego, czy też obojga małżonków, ważne jest to, że umowa była zawarta w trakcie trwania małżeństwa. Z reguły sąd dokonuje podziału najmowanego mieszkania w określonych częściach, oznaczając zakres korzystania przez byłych małżonków z poszczególnych pomieszczeń wchodzących w skład mieszkania. Taki stan rzeczy wynika z tego, że każdy z byłych małżonków zachowuje status współnajemcy z racji tego, iż przysługuje mu udział w majątku wspólnym (którym jest również prawo najmu lokalu). Prawo najmu trwa nadal pomimo rozwodu i oboje eks -małżonkowie pozostają nadal współnajemcami pomimo tego, że nie są już małżeństwem.
Przeciwna regulacja prowadziłaby do sytuacji, w których jeden z małżonków pozostawałby bez mieszkania, co w znacznym stopniu przyczyniłoby do wzrostu eksmisji (a także zjawiska bezdomności), i miałoby dalece niekorzystne skutki społeczne.
Podstawa prawna: art. 680(1) kodeksu cywilnego
art. 32 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego