Oszczędność energii od lat jest tematem, którym zajmują się specjaliści z wielu dziedzin nauki. Zagadnienie to nierozerwalnie związane jest ze wzrostem cen nośników energii oraz kurczeniem się zasobów surowców naturalnych. Najważniejszym zadaniem stojącym przed społeczeństwem jest jednak ochrona środowiska poprzez zmniejszenie emisji CO2 do atmosfery. Ograniczenie transmisji spalin, zgodnie z postanowieniami konferencji na temat ochrony środowiska i ograniczeniem efektu cieplarnianego zawartymi w Kwoto, dotyczy każdego z nas.
Termin termomodernizacja to nie tylko izolacja ścian, ale również wymiana stolarki, ocieplenie dachu i wymiana ogrzewania na sprawniejsze sterowane w zależności od pogody. Aspekt ekonomiczny termomodernizacji budynków pojawia się zawsze, gdy rozpoczyna się sezon grzewczy, który w polskim klimacie potrafi trwać dobrych kilka miesięcy.
Zobacz także: Jak kupić dobry styropian – podpowiada Instytut Techniki Budowlanej
Termomodernizacja, choć kojarzona głównie z ogrzewaniem i okresem zimy, ma również zdecydowany wpływ na przytulny klimat we wnętrzu naszych mieszkań. Niejednokrotnie przekonaliśmy się o tym latem przebywając w domach budowanych z wielkiej płyty. Nagrzewające się ściany zewnętrzne o małej pojemności cieplej powodują nagrzewanie się wewnętrznych pomieszczeń, w których trudno jest wytrzymać podczas letnich upałów.
Odwrotnie zjawisko ma miejsce w starych budynkach o grubych murach posiadających dużą pojemność, które nawet podczas wysokich temperatur na zewnątrz, utrzymują w pomieszczeniach stałą, niższa temperaturę. Dlatego też domy współcześnie projektowane zakładają, że ściana zewnętrzna ma dużą pojemność cieplną, aby ograniczyć emisje ciepła na zewnątrz w okresie zimowym i utrzymanie stałej temperatury latem. Jest to bardzo ważne zwłaszcza, że niemal 90% naszego życia spędzamy w zamkniętych pomieszczeniach, a tylko 10% na świeżym powietrzu.
Zobacz także: Dlaczego warto ocieplać budynki?
Nasze samopoczucie, a także zdrowie zależy od wielu czynników. Najważniejszymi aspektami decydującymi o przytulności i klimacie wewnątrz pomieszczeń są wilgotność względna oraz temperatura w pomieszczeniu. Najbardziej optymalna, komfortowa dla człowieka jest wilgotność powietrza w przedziale 40–60% oraz temperatura powietrza 19–22 st. C. Jeszcze większe znaczenie dla dobrego samopoczucia ma jednak temperatura powierzchni ścian i sufitów.
Im wyższa jest temperatura powierzchni ścian, tym bardziej przyjemny wydaje się nam klimat w pomieszczeniach. Im mniejsza jest różnica pomiędzy temperaturą powietrza we wnętrzu, a tą na powierzchni ściany, tym większe jest odczucie komfortu mieszkalnego. Różnica temperatur nie powinna być większa niż 2–3 st. C.
Aby uzyskać takie parametry cieplne ściany oraz obniżyć koszty ogrzewania, nie można liczyć na łagodne zimy, ale wykonać dobrą izolacje cieplną budynku, co zagwarantuje spadek kosztów ogrzewania każdego następnego roku. W ostatnich latach wyraźnie wzrosła świadomość naszego społeczeństwa w kwestii oszczędzania energii i ochrony środowiska. Zrozumiały to także, określane obecnie, jako ciepłe kraje, np.: Egipt, Turcja, Tunezja, gdzie zim praktycznie nie ma, ale ilość prądu zużywana przy schładzaniu - klimatyzacji pomieszczeń, znacznie przekracza koszty dogrzewania mieszkań w zimie np. w krajach Skandynawskich.
Zobacz także: Jak samodzielnie sprawdzić stan izolacji naszego domu?
Ściana o dużej pojemności wewnętrznej utrzymuje stabilne temperatury w pomieszczeniach zimą i latem. Konieczność podgrzania lub schłodzenia powietrza wymaga jedynie niewielkiej ilości energii. Programy termomodernizacyjne oparte o audyty oraz kredyty termomodernizacyjne pozwalają na wykonanie ocieplenia budynku nawet przeciętnemu mieszkańcowi. Zwrot poniesionych kosztów następuje najczęściej już po kilku latach, a korzyści odczuwalne są już podczas pierwszej zimy.
Termomodernizacja, to jednak szersze zagadnienie i poza ewidentnymi korzyściami niesie za sobą także pewne niebezpieczeństwo przy złym wykonaniu, związane ze zwiększeniem zawilgocenia powietrza, a co za tym idzie całych pomieszczeń. Jednym z najczęściej wysuwanych argumentów przeciwników wykonania ocieplenia ścian i wymiany stolarki jest stworzenie z budynku ,,termosu”. Wydzielana przez ludzi oraz w gospodarstwie domowym wilgoć tylko w nieznacznym stopniu przenika przez ściany i odparowuje na zewnątrz. Wymiana powietrza odbywa się głównie podczas wietrzenia pomieszczeń i poprzez wszelkie nieszczelności w drzwiach i oknach. Powstające szkody na skutek kondensacji pary na powierzchni w okolicach mostków cieplnych są spowodowane głównie złym wykonaniem samego ocieplenia i braku wentylacji pomieszczeń. Uwidaczniają się głównie w formie grzybów pleśniowych w narożnikach ścian i nad oknami. Dlatego wykonywane termomodernizacje powinny być poprzedzone obliczeniami nie tylko celem określenia uzyskanych oszczędności, ale także zapobiegania zwiększonego zawilgocenia pomieszczeń. Pomijanie tego problemu pociąga za sobą takie niebezpieczeństwo jak zawilgocone wnętrza, które są nieprzytulne i zdecydowanie zmniejszają komfort przebywania w nim. Co więcej, następuje znaczna utrata ciepła, a przez to wzrost kosztów ogrzewania.
Zobacz także: Czy warto ocieplać dom na własne ryzyko?
Świadomość zagrożeń pozwala uniknąć błędów, które zamiast obniżyć koszty ogrzewania, paradoksalnie mogą je zwiększyć powodując dodatkowo szkody budowlane. Najprostsza i najskuteczniejsza metoda zapobiegająca tym zjawiskom to regularne wietrzenie pomieszczeń. Normą stają się nawiewniki w szczelnych oknach, które automatycznie dostarczają świeżego powietrza. W wielu przypadkach podobnie jak kratki wentylacyjne zaklejane są one przez mieszkańców, którym wieje z nich zimne powietrze. Wiejące z nawiewników powietrze to normalny objaw przy szczelnych oknach i drzwiach. Wiejące powietrze z kratek wentylacyjnych, które prawidłowo powinny je wywiewać z mieszkań i budynku, świadczy o całkowitym braku tego powietrza. Poza problemami zdrowotnymi mieszkańców, takie zjawisko stwarza realne zagrożenie dla życia w przypadku urządzeń gazowych i pieców na paliwa stałe, występujących w wielu mieszkaniach. Brak powietrza może doprowadzić do śmiertelnych zatruć, a nawet do eksplozji ulatniającego się niespalonego gazu. Należy o tym pamiętać podczas prac termomodernizacyjnych związanych z wymianą okien i drzwi. Warto pamiętać, że względy ekonomiczne nigdy nie mogą prowadzić do zagrożenia życia lub śmierci mieszkańców.
Źródło: Maciej Iwaniec, Manager ds. systemów renowacji Baumit