Pomimo, że nowoczesne technologie i materiały teoretycznie pozwalają na prowadzenie robót budowlanych nawet zimą w praktyce ramy prac wyznaczają warunki atmosferyczne. Intensywne opady deszczu i śniegu, silny wiatr czy niskie temperatury wpływają negatywnie na cały proces budowlany. Dlatego też jesienią warto zakończyć wszelkie roboty na takim etapie aby niekorzystna zimowa aura nie uszkodziła dotychczasowych efektów pracy. Zapewnia to stan zero, czyli budynek z zamkniętymi pracami ziemnymi oraz wylanymi fundamentami.
Zobacz także: Bezpieczne posadowienie budynku – rodzaje posadowienia
Wykonywanie fundamentów
Staranne wykonanie fundamentów to kluczowy etap dla dalszych robót, ponieważ wszelkie uchybienia wpłyną niekorzystnie nie tylko na przebieg budowy, ale i na późniejsze użytkowanie obiektu. Jest to jeden z najważniejszych elementów domu, dlatego też nie można zapomnieć o indywidualnym opracowaniu wszystkich aspektów wylewki pod kątem terenu, na którym ma stanąć budynek. Z pewnością pomoże w tym analiza projektu, gdzie znajdziemy informacje np. na temat obciążeń, na jakie narażone będą fundamenty.
Posadowienie domu można wykonać na kilka sposobów, jednak najczęściej spotykane to: na ławach fundamentowych lub płycie. Duża popularność ław wiąże się przede wszystkim z łatwością ich wykonania, niedużym kosztem oraz wysoką trwałością. Ponadto, ławy pozwalają rozłożyć nacisk, który będzie wywierać cały budynek na większą powierzchnię. Dzięki temu naprężenia w gruncie wywołane obciążeniem go budynkiem jest znacznie mniejsze. Należy przy tym pamiętać, że wysokość i szerokość ław wynika z obliczeń przeprowadzonych przez projektanta i nigdy nie wolno samodzielnie ich modyfikować.
Obecnie w Polsce największą popularnością cieszą się ławy betonowe, które wylewa się bezpośrednio na gruncie, a w celu zwiększenia ich odporności na pękanie podczas osiadania gruntu dodatkowo zbroi się je podłużnie. Jeśli nośność gruntu jest niedostateczna lub istnieje ryzyko olbrzymich obciążeń stosuje się ławy żelbetowe. Co ważne, w przypadku szczególnie niekorzystnych warunków gruntowych ściany fundamentowe można oprzeć na żelbetowej płycie, stopach lub ruszcie, które sięgają nośnych warstw gruntu. Natomiast budynki lekkie, np. drewniane mogą być stawiane na fundamentach uproszczonych, wtedy ściany fundamentowe opierają się bezpośrednio na gruncie.
Zobacz także: Jaki beton należy zastosować do wykonywania fundamentów?
Głębokość posadowienia – jest to odległość między powierzchnią terenu a dolną płaszczyzną fundamentów. W Polsce, w zależności od strefy klimatycznej wynosi od 0,8 do 1,4 m.
Wysadzenie – to zjawisko unoszenia budynku, które jest wynikiem zwiększania się objętości i zmarzniętej wody znajdującej się w gruncie. Nie występuje ono w gruntach przepuszczalnych, takich jak piasek i żwir.
Osiadanie – to zjawisko zagęszczania się oraz wypierania ku górze gruntu obciążonego konstrukcją.
Wykonywanie fundamentów krok po kroku
Punktem wyjścia do prac fundamentowych jest zdjęcie wierzchniej warstwy gruntu i przygotowanie wykopu na głębokość oraz szerokość zgodną z wytycznymi zawartymi w projekcie. Należy zawsze pamiętać o sprawdzeniu, czy wszystkie materiały spełniają normy oraz wymagania projektu. Beton wykorzystywany przy wylewaniu fundamentów możemy przygotować sami – zwracając szczególną uwagę na właściwy dobór i proporcje składników – lub zatrudnić firmę, która przywozi gotowy beton na miejsce budowy. Wybierając to drugie rozwiązanie możemy być pewni jakości dostarczanego produktu.
Przed rozpoczęciem wylewki należy jeszcze wyrównać podłoże pod ławy oraz zabezpieczyć zbrojenie przed korozją za pomocą warstwy podkładowej z chudego betonu. W przypadku jednorodnych gruntów piaszczystych można go zastąpić podsypką żwirową. Do zalewania ław stosuje się najczęściej beton klasy C16/20, którego zadaniem jest jak najdokładniejsze wypełnienie deskowań i szalunków. Taki beton wymaga również zagęszczenia oraz wyrównania łatą.
Obecnie na rynku dostępne są innowacyjne betony samozagęszczalne, których specjalne właściwości zapewniają bardzo szczelne otulenie zbrojenia, w wyniku czego cała konstrukcja żelbetowa lepiej pracuje ze zbrojeniem. Cecha ta wpływa również na większą trwałość i wytrzymałość wykonanych fundamentów.
Zobacz także: Jak zbroić ławy fundamentowe?
Ponadto, wysoka klasa wodoszczelności (W8) sprawiają, że beton doskonale radzi sobie w niekorzystnych warunkach środowiska. Ze względu na wysokie parametry wytrzymałościowe minimalizuje ryzyko powstawania rys od osiadania budynku oraz późniejszego pękania ścian. Na tym etapie prac należy pamiętać, że niedopuszczalne jest dolewanie wody do mieszanki betonowej, gdyż w konsekwencji prowadzi to do znacznego osłabienia fundamentów. To samo tyczy się wylewania kiedy dno wykopu jest błotniste lub stoi w nim woda. Warto pamiętać, że zabetonowaną ławę trzeba odpowiednio zabezpieczyć. W tym celu należy ją przykryć folią lub polewać systematycznie wodą przez co najmniej 7 dni, tak aby fundament nabrał optymalnych właściwości.
Wykonywanie ścian fundamentowych
Podczas prac przy ścianach fundamentowych należy pamiętać, że ich grubość musi zostać dostosowana do grubości tych, które znajdują się nad ziemią. Mogą one być jednorodne (z jednego materiału na całej grubości) lub warstwowe (z ociepleniem). Ściany z ociepleniem wykonuje się przede wszystkim w domach podpiwniczonych, w innych typach budynków nie jest to konieczne lub stosowane jedynie w niektórych miejscach. Ściany fundamentowe – ze względu na wymóg odporności na zawilgocenie oraz zamarzanie – wykonuje się w postaci wylewanych betonowych monolitów lub muruje z bloczków czy pustaków zasypowych. Przy czym warto zaznaczyć, że ściany monolityczne wymagają deskowania i mogą być dodatkowo zbrojone. Przy tego typu ścianach musimy być pewni co do najwyższej jakości betonu, w przeciwnym razie bardzo szybko pojawią się problemy z fundamentami. Ściany fundamentowe bardzo często wykonuje się również z bloczków, których różne kształty oraz wymiary pozwalają na budowanie ścian zarówno jednorodnych jak i z ociepleniem. Można je również stawiać z betonowych pustaków zasypowych, które najpierw muruje się lub stawia na sucho, a następnie wypełnia betonem. Tego typu ściany mogą zostać również wcześniej uzbrojone.
Zobacz także: Nietypowe rozwiązania konstrukcji fundamentu