Dach to jeden z podstawowych elementów konstrukcyjnych domu. Jego głównym zadaniem jest ochrona budynku przed negatywnym wpływem czynników atmosferycznych. Kształt dachu wynika z projektu architektonicznego budynku i rozkładu pomieszczeń. Im bardziej skomplikowana struktura pomieszczeń, tym bardziej skomplikowany tzw. rzut budynku i w konsekwencji kształt (projekt) dachu. Dlatego przed wyborem projektu, rozważmy wszelkie istotne czynniki, a będziemy cieszyć się dachem przez długie lata. Pamiętajmy, że decyzji nie można już zmienić w trakcie budowy, gdyż pociągnie to za sobą poważne konsekwencje.
Dach a lokalizacja
Kształt i typ dachu powinien sprostać nie tylko estetycznym wymogom, ale również być odpowiedni dla lokalizacji działki. Wybierając gotowy projekt domu, trzeba pamiętać, że musi być przystosowany do warunków panujących na danej działce i w jej otoczeniu. Z tego względu w pierwszej kolejności (przed kupnem gotowego projektu) konieczne jest zapoznanie się z obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego gminy. Jeśli gmina nie posiada planu, wówczas należy złożyć wniosek w urzędzie gminy lub miasta o wydanie decyzji o warunkach zabudowy.
Zobacz także: Mapy geodezyjne i formalności przed rozpoczęciem budowy
– Często okazuje się, że kształt dachu, jego pokrycie i kolorystyka są z góry narzucone przez miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Dlatego uważnie go przeanalizujmy już przed zakupem gotowego projektu, aby nie dopuścić do sytuacji, w której okaże się, iż projekt nie spełnia wymogów obowiązujących na konkretnej działce. Przepisy precyzują m.in.: rodzaj i kształt dachu – płaski czy stromy, jaka powinna być wysokość kalenicy w stosunku do poziomu terenu, położenie dachu w stosunku do granicy działki – prostopadłe lub równoległe. Warunki MPZP mogą również determinować wysokość okapu, rodzaj pokrycia, a także jego kolor (może zobowiązywać do tego konserwator zabytków), ilość kondygnacji, zakaz stosowania lukarn oraz to, czy nasz dom może mieć poddasze użytkowe – wylicza Roman Dyduch, finalista II edycji ogólnopolskiego programu branżowego SUPERDEKARZ.
Warunki klimatyczne a dach
Bardzo istotną kwestią są warunki klimatyczne, panujące w bezpośrednim otoczeniu domu. Jeśli działka jest zlokalizowana na otwartej przestrzeni, w pobliżu lasu, liczmy się z występowaniem silnych podmuchów wiatru. W takich warunkach optymalny będzie dach o znacznym nachyleniu, pokryty np. dachówką.
- Może też występować ryzyko uszkodzeń mechanicznych, spowodowanych uderzaniem gałęzi oraz porastanie połaci mchem. Najlepiej wówczas zastosować dachówkę ceramiczną co najmniej angobowaną lub betonową o gładkiej powierzchni np. Braas w technologii Cisar, która jest mniej podatna na zanieczyszczenia. Jej zaletą jest także to, że oczyszcza się po każdych opadach deszczu – mówi Roman Dyduch.
Dach skośny
Planując wygląd domu musimy zdecydować, jaki rodzaj dachu – spadzisty czy płaski, dwuspadowy czy kopertowy - będzie dla nas odpowiedni. W naszym kraju najpopularniejsze są dachy skośne - dwu i czterospadowe oraz kopertowe, przyczółkowe i mansardowe. Od wieków znane są pokrycia o najprostszych kształtach, które są uniwersalne i świetnie się sprawdzają. W przypadku budownictwa jednorodzinnego, dobrym wyborem, zarówno jeśli chodzi o aspekt finansowy, jak i architektoniczny, jest dach skośny dwuspadowy. Dzięki możliwości zaprojektowania poddasza użytkowego, pozwala w znaczący sposób zwiększyć metrażu domu,. Jego konstrukcja jest prosta, składa się z dwóch prostokątnych połaci, które stykają się w biegnącej równolegle do szerokości budynku kalenicy. Taki rodzaj dachu skośnego posiada wiele zalet.
– Doskonale spełnia funkcje ochronne – kąt nachylenia połaci zapewnia szybkie odprowadzanie wody deszczowej oraz zapobiega gromadzeniu się na dachu liści, drobnych gałęzi itp. Ponadto nie posiada koszy, w których zalegałby śnieg. Do jego zalet, trzeba zaliczyć też to, że dzięki nachyleniu połaci, wentylacja przestrzeni między pokryciem dachu, a wiatroizolacją jest łatwiejsza – mówi Superdekarz. Kiedy wybieramy gotowy projekt, zwróćmy uwagę na rodzaj pokrycia, zaplanowany przez architekta. Materiał powinien charakteryzować się wysokimi parametrami wytrzymałościowymi i odpornościowymi, być długowieczny i mrozoodporny. Takie kryteria spełniają dachówki ceramiczne i betonowe, które gwarantują estetyczną powierzchnię dachu stromego.
Zobacz także: W jaki sposób wykonać ocieplenie dachu skośnego?
- Jeśli planujemy poddasze użytkowe, dachówka zapewni w nim odpowiedni mikroklimat. Wybierając materiał stosunkowo ciężki mamy gwarancję, że latem na poddaszu nie będzie gorąco, zimą zaś ciepłe powietrze nie będzie uciekało na zewnątrz, co z kolei zaprocentuje niższymi rachunkami za ogrzewanie. Ponadto dachówka daje dobrą izolacyjność akustyczną. W przeciwieństwie do pokryć z blachy, nie słychać na niej odgłosów padającego deszczu – dodaje Superdekarz.
Dach płaski
W porównaniu do dachów skośnych, dachy płaskie są mniej korzystnym rozwiązaniem w budownictwie jednorodzinnym. Mają prostą i nieskomplikowaną konstrukcją, której podstawą jest strop ostatniej kondygnacji. Na nim zostaje ukształtowany spadek połaci, konieczny do odprowadzania wody opadowej. Spadek ten powinien mieścić się w zakresie 2° a 15°.
Zobacz także: W jaki sposób wykonać odwodnienie dachu płaskiego?
– Istotnym atutem tego rodzaju pokrycia jest możliwość pozyskania dodatkowej powierzchni użytkowej na dachu. Możemy na dachu zaprojektować np. ogród czy taras. Plusem jest także stosunkowo łatwa dostępność do dachu. Niestety wad jest więcej. Trudności nastręcza przede wszystkim prawidłowe zaprojektowanie i wykonanie układu izolacji, odpornej na wahania temperatur. Dlatego do jego ułożenia konieczne jest zatrudnienie wykwalifikowanej i sprawdzonej ekipy. Minusem są również trudności w odprowadzaniu wody opadowej i zanieczyszczeń, a także gromadzenie się śniegu podczas zimy. Decydując się na ten typ dachu, powinniśmy pamiętać o częstym i fachowym przeglądzie stanu połaci. Nierzadko zdarzają się także kosztowne naprawy – mówi Superdekarz. Do najczęściej stosowanych materiałów należą: tradycyjne papy bitumiczne bądź płyty faliste.
Na dachu nie wolno oszczędzać!
Budowa domu to poważna sprawa, dlatego, by cieszyć się nim przez lata, nie można oszczędzać na pewnych elementach konstrukcyjnych. Tak jest w przypadku dachu, który, aby spełniał prawidłowo swoje funkcje, musi być wykonany z solidnych i trwałych materiałów. Pamiętajmy, że im bardziej skomplikowana forma dachu, tym większe nakłady finansowe. Najtańszy jest dach o małej ilości płaszczyzn (np. dwuspadowy), z minimalną ilością załamań połaci oraz bez elementów ozdobnych. Z kolei dach wielopłaszczyznowy będzie nas kosztował więcej, ze względu na większą ilość materiałów potrzebnych do wykończenia kalenicy i koszy. W kosztorysie uwzględnijmy także różnego rodzaju elementy konstrukcyjne: lukarny, wole oko, które wymagają dodatkowych materiałów uszczelniających oraz dużych nakładów pracy.
Źródło: materiały prasowe