Uratuj rośliny przed chorobami grzybowymi. Naturalne opryski - biopreparaty (wywary, wyciągi, gnojówki)

• Jak rozpoznać choroby grzybowe na roślinach?
• Naturalne biopreparaty roślinne do profilaktyki i zwalczania chorób grzybowych roślin

Jak rozpoznać choroby grzybowe na roślinach?

Choroby grzybowe takie jak mączniak prawdziwy, mączniak rzekomy, szara pleśń, czarna plamistość, różne rdze i fytoftorozy z reguły wywołują szare lub czarne plamy na liściach, łodygach i owocach. Powodują zamieranie, pleśnienie i gnicie części lub całych roślin.

Co ważne – owoców i warzyw i owoców ze śladami chorób grzybowych (np. pleśni) nie powinno się jeść.  należy spożywać. Eksperci zalecają by taki zainfekowany chorobą grzybową owoc lub warzywo nie odkrajać a wyrzucić w całości.

„Popularna” wśród hodowców pomidorów ale także ziemniaków zaraza ziemniaczana (inaczej zwana: chorobą lub zarazą ziemniaka) należy właśnie do fytoftoroz. Jest wywołana przez grzybopodobny organizm Phytophthora infestans. Organizm ten zimuje w postaci strzępek grzybni w bulwach i tkankach obumarłych części ziemniaków pozostałych na polu po wykopkach oraz w postaci tzw. oospor w bulwach. Na wiosnę na tych strzępkach i oosporach wyrastają tzw. sporangiofory wytwarzające zarodniki. Dokonują one infekcji pierwotnej, wykazując przy tym ogromną skuteczność: jedno źródło infekcji może wywołać epidemię zarazy ziemniaka na powierzchni około 100 ha, a nawet większej. Rozprzestrzeniane są przez wiatr, nawet na odległość 60 km.

Warto wiedzieć, że chorobom grzybowym roślin sprzyjają:
- wysoka wilgotność powietrza i długie okresy opadów,
- zmienna temperatura,
- polewanie liści, 
- zbyt gęsto posadzone rośliny,
- brak wietrzenia lub zła wentylacja w szklarniach i tunelach foliowych,
- złe nawożenie roślin, co może zmniejszać odporność roślin na choroby.

Naturalne biopreparaty roślinne do profilaktyki i zwalczania chorób grzybowych roślin

Ogrodnicy a także naukowcy zauważyli, że niektóre biopreparaty roślinne (gnojówki, wyciągi, odwary, wywary z niektórych ziół i roślin) potrafią dość skutecznie zapobiegać chorobom grzybowym roślin. Ponadto takie naturalne środki są bezpieczne dla środowiska, w tym dla pożytecznych owadów występujących w naszych ogrodach.

Dobrym i publicznie dostępnym źródłem fachowej wiedzy o preparatach roślinnych przeznaczonych do ochrony roślin (w tym także do profilaktyki i zwalczania chorób grzybowych) jest publikacja Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w Radomiu „SPORZĄDZANIE KOMPOSTÓW I BIOPREPARATÓW - Naturalne metody podtrzymywania żyzności gleby i ochrony roślin”, której autorem jest Marek Krysztoforski. Poniżej przedstawiamy wybrane biopreparaty do ochrony roślin przed mszycami z tej publikacji.

Wg tego źródła przeciw chorobom grzybowym, a na pewno do profilaktycznego spryskiwania chronionych roślin sprawdzają się preparaty z cebuli i czosnku. 

Napar z czosnku i cebuli - 80 g rozdrobnionych główek (ząbków) cebuli i czosnku trzeba zalać 10 litrami gorącej wody, taki nierozcieńczony napar (po ostygnięciu) można stosować w formie oprysku, zarówno zapobiegawczo, jak i leczniczo po zauważeniu pierwszych objawów choroby grzybowej.

Gnojówka z czosnku i cebuli - 0,5 kg świeżych ząbków czosnku i cebuli a także ich łupin trzeba zalać 10 litrami wody. Po przefermentowaniu można używać do opryskiwania np. ziemniaków i truskawek w rozcieńczeniu 1:10.

Gnojówka z cebuli, czosnku, czarnej porzeczki i szczawiu - 50 dkg świeżych lub 200 g suszonych roślin cebuli (główki), czosnku (ząbki), szczawiu i liści czarnej porzeczki trzeba zalać 10 litrami wody na okres 2 tygodni. Roztwór w stosunku 1:10 stosować do kilkakrotnych oprysków.

Napar z chrzanu polecany jest na monilozę (czyli brunatną zgniliznę drzew pestkowych) - 300 gram korzeni i liści chrzanu trzeba zalać 10 litrami gorącej wody - po 24 godzinach nierozcieńczony napar można stosować do oprysku 3 razy w odstępie trzech dni.

Wyciąg z krwawnika pospolitego polecany jest zapobiegawczo przeciw moniliozie, mączniakowi prawdziwemu, plamistości drzew pestkowych, kędzierzawości brzoskwini - 1 kg świeżych lub 100 g suszonych roślin (ściętych w całości w czasie kwitnienia) trzeba zalać 10 litrami wody i odstawić na 24 godz., rozcieńczyć 1:10. Stosować do oprysku zapobiegawczego w okresie kwitnienia chronionych roślin.

Wywar ze skrzypu polnego na choroby grzybowe – 30 g sproszkowanego suchego lub 300 g świeżego skrzypu zalać niewielką ilością zimnej wody i gotować 10-20 min. Stopniowo ochładzać. Opryski prowadzić preparatem zmieszanym z  wodą w proporcji 1:20,

Wywar ze skrzypu polnego zapobiegający chorobom grzybowym w wielu roślinach m.in. mączniaki, rdze, kędzierzawość liści brzoskwini - 1 kg świeżego ziela lub 150-200 g suszu (proszek) trzeba zalać 10 litrami wody. Gotować 25 minut. Do wyciągu dodać 0,1 l szkła wodnego (zwiększa przyczepność cieczy). Całość rozcieńczyć w proporcji 1:5. Stosować zapobiegawczo co dwa tygodnie.

Wyciąg z wrotycza przeciw rdzy i mączniakom, plamistości pomidora (zwalcza również roztocza truskawkowe, jeżynowe, kistniaka maliniaka, opuchlaki, kwieciaki, pchełki, mączliki, rośliniarki, mrówki) - 300 g świeżego ziela (zebranego na początku kwitniania) lub 30 g suszu zalać 10 l wody, co pewien czas mieszać roztwór, po 24 godzinach można stosować w roztworach: 
1:2 przeciw rdzy i mączniakom; 
1:5 przeciw plamistości pomidora,
- nierozcieńczony wyciąg używamy przeciw roztoczom truskawkowym, pilarzowatym, roztoczom jeżynowym, kistnikowi maliniakowi.

oprac. Paweł Huczko