Podstawowymi kryteriami wyboru fundamentów
• typ domu (piętrowy czy parterowy, podpiwniczony czy nie),
• rodzaj gruntu (mniej lub bardziej spoisty),
• nośność gruntu.
Od czego zacząć?
Wybór fundamentów i posadowienia budynku powinien być poprzedzony analizą dotyczącą panujących warunków geotechnicznych, ukształtowania terenu i rodzaju gruntu, indywidualnych właściwości obiektu budowlanego, a także jego ewentualnym sąsiedztwem z innym budynkiem. Istotną informacją jest również typ posiadanego domu (z piwnicą lub bez).
Typ domu a fundament
Fundamenty domów niepodpiwniczonych umieszczane są poniżej linii przemarzania gruntu. Rzecz wygląda inaczej w domach posiadających piwnice. Wówczas poziom zagłębienia zależny będzie od wysokości piwnicy. W tym przypadku należy również pamiętać o odpowiedniej izolacji fundamentów i ścian piwnicy.
Zobacz także: Jak prawidłowo wykonać fundament w domku jednorodzinnym?
Głębokość przemarzania gruntu różni się w zależności od regionu naszego kraju. Dlatego też na początku należy stwierdzić jaki mamy grunt, aby następnie odpowiednio umiejscowić fundament i instalacje. Podziemne instalacje wodne i kanalizacyjne również należy zakładać głębiej.
Grunt a fundament
Zasadniczą kwestią jest, czy dom będzie budowany na gruntach spoistych, gdyż właśnie one narażone są na powstawanie wysadzin pod wpływem niskiej temperatury.
Kolejną wytyczną, wspomnianą na początku jest nośność gruntu, od której zależy, czy konstrukcja będzie opierać się na fundamentach pośrednich, czy bezpośrednich. Decyzja o budowie na gruntach nienośnych, czyli o obniżonych parametrach nośności obciążeń określonej budowli, wymaga zastosowania specjalnych konstrukcji pośrednich, przenoszących ciężar.
Zobacz także: Fundamenty - jak głęboko należy posadowić budynek?
Fundamenty pośrednie
Ich użycie wiąże się z rodzajem gruntu. Tego typu fundamenty stosowane są awaryjnie, jeżeli teren charakteryzuje grunt nienośny – np. na torfowisku. Wówczas posadowienie budynku wprost na gruncie wiązałoby się z jego zapadaniem, wilgotnieniem, a w efekcie z niszczeniem. Dlatego też stosowane są elementy pośrednie, jak słupy, studnie betonowe czy pale (bardziej znane pod nazwą fundamenty palowe). Metodę studniarską stosuje się przede wszystkim, gdy nienośny grunt zalega bardzo głęboko pod powierzchnią ziemi.
Fundamenty bezpośrednie
Jak sama nazwa wskazuje, fundament ma bezpośredni kontakt z gruntem. Metoda ta wciąż należy do najczęściej stosowanych, jednakże może zostać wyparta przez konkurenta z prostej przyczyny - w końcu może braknąć terenów pod budowę z dobrym gruntem. Póki co, można jednak decydować się na ten typ posadowienia.
Najpopularniejszym rodzajem tego typu fundamentu są ławy fundamentowe, które ze względu na swoją uniwersalność są często wybieraną metodą posadowienia budynku. Można je stosować praktycznie na każdym terenie – równym czy górzystym, w domach niepodpiwniczonych oraz zawierających piwnicę. Nie bez znaczenia jest również fakt, że są dość atrakcyjne cenowo. Oczywiście metoda ta nie jest bez wad. Trzeba liczyć się z koniecznością wykonania drenażu, a także sporym czasem trwania robót – wysychanie zapraw, wiązanie betonu, itp.
Zobacz także: Bezpieczne posadowienie budynku – rodzaje posadowienia
W przypadku fundamentów bezpośrednich typowy fundament budynku składa się z betonowej ławy fundamentowej oraz ścian, które ponadto stanowią ściany piwnic.
Ławy stanowią poszerzenia u spodu ścian fundamentowych, dzięki czemu dochodzi do rozłożenia obciążenia na większą powierzchnię – innymi słowy, zmniejsza się nacisk ścian na grunt. Największą popularnością cieszą się betonowe ławy, wykonywane na placu budowy. Ławy betonowe niezbrojone, wykonuje się gdy mamy do czynienia z dobrze zagęszczonym lub skonsolidowanym gruntem. Jednak w praktyce, zawsze stosuje się zbrojenie niekonstrukcyjne, którego celem jest niedopuszczenie do zniszczenia fundamentu w sytuacjach takich jak powódź czy osunięcie się gruntu.
Można zastosować też ławy żelbetowe (w pełni zbrojone), które stosuje się w przypadku występowania dużych obciążeń. Ściany fundamentowe również mają na celu zmniejszenie nacisku, a ich grubość musi być dostosowana do ścian powyżej poziomu terenu. W zależności od rodzaju domu, stosuje się w nich ocieplenie – w domach niepodpiwniczonych nie ma takiej potrzeby. Ponadto istnieją dwa rodzaje budowy tych ścian: monolityczne oraz murowane z bloczków betonowych, silikonowych, lub pustaków zasypowych.