Pompa ciepła – sposób na wysokie ceny energii? Drastyczny wzrost kosztów ogrzewania w 2022 roku
Inflacja w czerwcu wyniosła 15,5%, dodając do tego wzrosty cen surowców, a także ich braki na rynku powodują, że Polacy będą musieli zapłacić nawet o 300 procent więcej za ogrzewanie domu i mieszkania w nadchodzącym sezonie grzewczym. Jak uchronić się przed drastycznymi wzrostami cen ogrzewania? Coraz więcej osób stawia na pompy ciepła. Na co zwrócić uwagę i jak wybrać odpowiednią pompę ciepła?
Nie bez powodu mówi się, że ogrzewanie jest sercem domu, jednak w tym roku Polacy obawiają się okresu grzewczego. Cena prądu wzrosła o 24 proc. w porównaniu do analogicznego okresu ub. roku. Osoby, które ogrzewały domy czy lokale użytkowe grzejnikami zapłacą aż o ¼ więcej. Zdecydowanie gorsza sytuacja czeka tych, którzy ogrzewają dom gazem. Będą musieli zapłacić aż o 60 proc. więcej. Od zeszłego roku drastycznie wzrosły także ceny węgla – z 800 do nawet trzech tysięcy złotych za tonę. Czy jest jakiś sposób na oszczędności?
Pompa ciepła – czy można zamontować w każdym domu?
Zarówno nowopowstałe domy, tradycyjne domy z termoizolacją czy bez izolacji cieplnej, można wyposażyć w pompę ciepła – inteligentne, ekonomiczne i ekologiczne rozwiązanie na miarę XXI wieku. Zastanawiając się nad pompą ciepła, należy przede wszystkim spojrzeć na obecną instalację ogrzewania. Istotną kwestią jest jej stan oraz średnice rurociągów w niej zastosowanych.
W przypadku starszych budynków, instalacja pompy ciepła będzie wyposażona w bufor. Jest to zbiornik np. 120 litrów dający odpowiednie warunki pracy dla powietrznej pompy ciepła i niezależnie od tego, jak sterowana oraz wykonana jest instalacja C.O. Dzięki temu gwarantuje to odpowiedni odbiór ciepła oraz jego źródła przy procesach odszraniania parownika. Można powiedzieć, że ten element to swoista granica pomiędzy instalacją pompy ciepła, a zastaną instalacją ogrzewania. „Pompy ciepła od np. Euros Energy, będzie dobrze i ekonomicznie pracować, jeżeli z bufora ciepło będzie odbierane sprawnie. Zależy to m.in. od średnic rurociągów po stronie instalacji C.O. Jeżeli pomiędzy buforem, a np. rozdzielaczami będzie zastosowana rura o zbyt małym przekroju, to mimo, iż pompa ciepła ma odpowiednią moc, to instalacja nie będzie mogła jej przekazać do odbiorników ze względu na zbyt mały przepływ. Co więcej, będą z tym związane dalsze konsekwencje wynikające z niemożności dobrania odpowiednich parametrów sterowania pompą ciepła. W skrajnych przypadkach nawet jej okresowym zamrażaniem.” – komentuje Kierownika Laboratorium B+R Marcin Bugaj z Euros Energy.
Należy pamiętać, że im większy przepływ czynnika w instalacji odbioru ciepła od pompy ciepła, tym większa jej wydajność, żywotność i opłacalność. Dlatego też nie powinniśmy oszczędzać i wybierać mniejszych średnic. To samo dotyczy instalacji nowych. Przewymiarowana rura nie zaszkodzi, zbyt mała natomiast prowadzi do szeregu problemów.
Odbiór ciepła z budynku – im prościej tym lepiej
Kontynuując kwestię odbioru ciepła w nowych budynkach, warto stosować zasadę: „im prościej tym lepiej”. Najefektywniejsze instalacje to te, które mają jednolity system rozbioru ciepła. Jest to na przykład sama instalacja ogrzewania podłogowego. Takie rozwiązanie pozwala na uproszczenie układu sterowania, a w przypadku pomp ciepła, nie wymaga dodatkowej automatyki. Wszystko co potrzebne jest w samym sterowniku. Posiadając taką czystą instalację, możemy pracować na najniższej możliwej temperaturze.
Powietrzna pompa ciepła pracuje najlepiej, gdy nie musi się odstawiać, tylko może modulować swoją moc z wykorzystaniem inwertera. Proces odszraniania jest efektywniejszy, jeżeli nie występuje w okresach częstych wyłączeń i włączeń. Układ podłogowy z pompą ciepła pracuje najlepiej przy stale załączonej pompie odbioru.
Fotowoltaika – wzmacniamy jej efektywność energetyczną
Przy budowie energooszczędnego domu taką formą optymalizacji jest wykorzystanie potencjału odnawialnych źródeł energii. Najlepszym wyborem jest połączenie bazujące na współpracy fotowoltaiki oraz pomp ciepła. „Wskaźniki efektywności energetycznej pomp ciepła i paneli słonecznych w połączeniu z ich przyjaznością dla środowiska dają efekt synergii. Sprawiają, że są one idealnym wyborem dla tych, którzy martwią się wpływem, jaki wywierają na środowisko, a jednocześnie chcą uzyskać najlepszy zwrot z początkowej inwestycji” – komentuje Paweł Poruszek CEO Euros Energy, polskiej firmy będącej propagatorem nowoczesnej energetyki oraz producentem ekologicznych rozwiązań instalacyjnych.
Łącząc źródło ciepła i chłodu – pompa ciepła może bowiem także chłodzić nasz dom latem – ze źródłem energii elektrycznej do jej zasilania, zyskujemy nie tylko świetny stosunek jakości do ceny, jaką musimy przeznaczyć na system grzewczy. Takie rozwiązanie zapewni jednocześnie znacznie lepszy, w porównaniu z tradycyjnymi systemami centralnego ogrzewania, stosunek kosztów do wydajności.
Inteligentne pompy ciepła dostosowują swoje algorytmy do warunków otoczenia. Dlatego w naszych rozwiązaniach postawiliśmy na interakcję z użytkownikiem poprzez wykorzystanie specjalnie zaprojektowanej aplikacji. Telemonitoring, telediagnostyka i automatyczne powiadomienia oraz sugestie dotyczące optymalizacji parametrów – do uzyskania takiego wsparcia, wystarczy jedynie połączenie z internetem. – dodaje Paweł Poruszesz z Euros Energy.
Podsumowując, im prostsza instalacja i im większy w niej przepływ, tym pompa ciepła pracuje taniej, wydajniej i bezawaryjnie. A w zależności od wybranego modelu dopasowanego do zapotrzebowania gospodarstwa domowego, koszt pompy ciepła zwraca się w okresie od kilku do kilkunastu lat. Najważniejszą jednak zaletą tej inwestycji jest zmniejszona podatność na nieustannie rosnące ceny energii.
Pompa ciepła – pytania i odpowiedzi:
Czy pompa ciepła może wspomagać ogrzewanie gazowe lub elektryczne?
Tak, może. Na przykład produkty Euros Energy są wyposażone w automatykę pozwalającą obsługiwać kotły gazowe, olejowe, elektryczne. Ponadto, schematy hydrauliczne, którymi dysponują również handlowcy, obejmują rozwiązania pozwalające w tej samej instalacji na eksploatacje kominków, kotłów na paliwo stałe lub dowolnej kombinacji źródeł.
Pompy ciepła mogą także pracować z kotłami, czy też kolektorami słonecznymi w celu podgrzewania ciepłej wody użytkowej.
Ile kosztuje instalacja pompy ciepła w domu jednorodzinnym (ok. 150-200 m2)?
Koszt podstawowego zestawu z pełnym montażem to wydatek rzędu 40-60 tys zł brutto – w zależności od mocy urządzenia. Warto dodać, że nie musi być to rzeczywisty koszt, jaki poniesie klient. Istnieje obecnie wiele dotacji finansujących zakup i montaż pompy ciepła – nawet do 60% poniesionych kosztów.
W 2022 roku wsparcie finansowe na zakup nowoczesnych i ekologicznych urządzeń grzewczych mogą uzyskać nie tylko osoby wymieniające stare źródło ciepła, ale także właściciele nowych domów. Najpopularniejsze dziś dotacje to Program Czyste Powietrze, który skierowany jest do właścicieli lub współwłaścicieli domów, które wymagają przeprowadzenia termomodernizacji. Tutaj dofinansowanie może wynieść nawet 40 tys. zł. Kolejny to Program Moje Ciepło, który dedykowany jest do właścicieli lub współwłaścicieli nowych budynków mieszkalnych jednorodzinnych – dofinansowanie może wynieść do 21 tys. złotych.
Oprócz programów państwowych jest dostępnych również wiele dotacji gminnych, a wysokość dofinansowania może wynieść nawet 90% inwestycji.
Jakie zmiany techniczne w budynku są konieczne przy instalacji pompy ciepła? Czy trzeba jakoś modyfikować system wentylacyjny?
W przypadku pomp ciepła typu powietrze-woda w wykonaniu tzw. "monoblock", której cały układ chłodniczy stoi na zewnątrz budynku, nie wymaga modyfikacji systemu wentylacyjnego. Oczywiście, pompę ciepła należy podłączyć do istniejącej instalacji hydraulicznej. Jednakże można to wykonać dopiero po jej ocenie i ewentualnym dostosowaniu, tak by umożliwić bezawaryjną i ekonomiczną pracę urządzenia. Modyfikacja systemu wentylacji jest konieczna w przypadku, gdy chcemy mieć w domu pompę propanową. Jest to gaz wybuchowy i pomieszczenia, jak i sama pompa ciepła musi być wyposażona w systemy pozwalające na szybkie ich przewietrzenie i pozbycie się tej substancji.
W przypadku produktów Euros Energy, np. gruntowych pomp ciepła GEO, nie ma takich problemów, gdyż pracują one na czynnikach niepalnych i nietoksycznych.
Po jakim czasie „zwracają się” koszty instalacji pompy ciepła?
Pompa ciepła jeszcze do ubiegłego roku była rozwiązaniem często kojarzonym z ekskluzywnym rozwiązaniem. Głównie ze względu na cenę. Popularnością cieszyły się kotły na paliwa kopalne – węgiel, gaz, olej czy ekogroszek. Rok 2022 zmienił ten rynek, głównie ze względu na drastyczne wzrosty paliw oraz galopujące koszty energii elektrycznej, które wg prognoz dalej będą postępować.
Pompa ciepła dziś jest rozwiązaniem pierwszego wyboru – zarówno dla nowych, jak i modernizowanych budynków, a jej opłacalność znacząco wzrosła. Koszt pompy ciepła zwraca się już nawet po 3 - 4 latach – oczywiście w zależności od dotychczasowych kosztów ogrzewania. W przypadku otrzymania dotacji oraz uwzględniając prognozy dalszych wzrostów cen za tradycyjne paliwa, inwestycja w pompę ciepła może zwrócić się nawet w 2 lata.
Jaka jest różnica w kosztach ogrzewania po zainstalowaniu pompy ciepła? Pompa ciepła we współpracy z ogrzewaniem gazem, paliwem stałym, fotowoltaiką, ogrzewaniem elektrycznym
Przy uwzględnieniu kosztów za energię z II. kwartału 2022 roku możemy przyjąć, iż roczne koszty za ogrzanie nowo powstałego budynku o powierzchni 150-160 m2 (III strefa klimatyczna) i przygotowanie CWU w zależności od technologii wynoszą:
- gruntowa pompa ciepła - od ok. 1750 do 2400 zł rocznie lub 0,27 do 0,37 zł/kWh;
- powietrzna pompa ciepła - od ok. 2000 do 2800 zł rocznie lub 0,31 do 0,44 zł/kWh;
- kocioł na drewno - od ok. 2450 do 3800 zł rocznie lub 0,38 do 0,59 zł/kWh;
- kocioł elektryczny - ok. 5500 zł rocznie lub 0,86 zł/kWh;
- kocioł węglowy - od ok. 3500 do 5300 zł rocznie lub 0,55 do 0,83 zł/kWh;
- kocioł olejowy lub na propan - ok 6000 zł rocznie lub 0,94 zł/kWh;
- kocioł gazowy - od ok. 2500 do 3350 zł rocznie lub 0,39 do 0,52 zł/kWh.
Jeżeli chodzi o układy wieloźródłowe, to w przypadku pompy ciepła powietrznej, mamy już współpracę pompy i grzałek elektrycznych. Jak widać, pomimo takiego rozwiązania, przy obecnych cenach koszt za kWh z pompy ciepła jest niższy niż dla kotła gazowego. Oczywiście, są to koszty uśrednione na cały rok.
W sytuacji, gdy COP pompy ciepła spadnie poniżej 2,8, a gaz będzie kosztował 0,4 zł/kWh to można zakładać, iż jest on bardziej opłacalny. Jednakże, np. dla powietrznej pompy ciepła Euros Atmo 11, jej COP przy ogrzewaniu podłogowym spada poniżej tej wartości, dopiero poniżej -12C temperatury zewnętrznej. Poniżej tej wartości potrzebujemy tylko kilka procent naszego całkowitego zapotrzebowania na energię, gdyż najwięcej godzin zimą występują temperatury w okolicy 2C. Wskazuje to na nieopłacalność inwestycji w dwa różne systemy - dwa źródła.
Natomiast połączenie pompy ciepła z instalacją fotowoltaiczną to duet idealny. Daje rozwiązanie w zasadzie bezkosztowe i bezobsługowe. Bowiem energię elektryczną potrzebną do zasilenia pompy ciepła w całości produkujemy z własnej elektrowni słonecznej, a to zapewnia nam już samowystarczalność energetyczną. Co więcej, pompa ciepła pozwala zwiększyć bieżącą konsumpcję energii elektrycznej z instalacji fotowoltaicznej, co po zmianach przepisów w zakresie prosumenta, daje nam to ostatecznie lepsze rozwiązanie niż system opustów. Ponieważ wytworzony prąd możemy skonsumować w 100%. Co więcej, pompa ciepłą i system fotowoltaiczny ten jest rozwiązaniem korzystnym nie tylko dla naszego portfela, ale i dla środowiska. 100% produkowanej energii pochodzi z OZE. Jako zachętę warto dodać, że inwestycja w odnawialne źródła energii szybciej się zwróci przy jednoczesnym montażu instalacji PV i pompy ciepła.
Na pytania odpowiedzieli:
Łukasz Woźniak, Dyrektor Handlowy Euros Energy,
dr inż. Marcin Bugaj, Kierownik Laboratorium w Euros Energy