Główny Urząd Nadzoru Budowlanego publikuje ważne i ciekawe interpretacje przepisów Prawa budowlanego. W jednym z opisanych kazusów opisana została kwestia zakazu wydania decyzji na niekorzyść strony odwołującej się.
Przepis i jego znaczenie
Przepis art. 139 kodeksu postępowania administracyjnego określa pochodzącą jeszcze z prawa rzymskiego zasadę zakazu reformationis in peius. Przepis ten zawiera jedno zdanie: Organ odwoławczy nie może wydać decyzji na niekorzyść strony odwołującej się, chyba że zaskarżona decyzja rażąco narusza prawo lub rażąco narusza interes społeczny.
Zakaz reformationis in peius w prawie budowlanym. Opis pewnej sprawy
Wojewoda na wniosek wszczął postępowanie nieważnościowe w stosunku do decyzji o pozwoleniu na budowę z 2000 r. Wojewoda wydał decyzję, w której stwierdził w części wydanie z naruszeniem prawa tej decyzji. Jednocześnie, z powodu upływu lat, odmówił w tej części stwierdzenia nieważności pozwolenia na budowę. W pozostałej części również odmówił stwierdzenia nieważności pozwolenia na budowę. To znaczy, że pomimo wydania decyzji o pozwoleniu na budowę częściowo z naruszeniem prawa nie stwierdzono jej nieważności.
Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego uchylił powyższą decyzję w części, w której Wojewoda stwierdził wydanie z naruszeniem prawa pozwolenia na budowę z 2000 r. GINB odmówił w tej części stwierdzenia nieważności pozwolenia na budowę. W pozostałej części utrzymał w mocy decyzję Wojewody. GINB uznał, że w sprawie nie ma w ogóle rażącego naruszenia prawa.
Skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na decyzję GINB wniosła osoba, na której wniosek zostało wszczęte postępowanie nieważnościowe. Jeden z zarzutów dotyczył naruszenia zakazu reformationis in peius.
WSA w Warszawie wydał wyrok 22 września 2023 r., sygn. akt VII SA/Wa 1008/23. Zdaniem Sądu decyzja Wojewody jest decyzją wydaną z rażącym naruszeniem prawa. Organ I instancji czyli Wojewoda dysponując pełnym materiałem dowodowym zobowiązany jest do wszechstronnego wyjaśnienia sprawy. Sytuacja, w której nie dokonał on oceny wystąpienia łącznie wszystkich kluczowych przesłanek rażącego naruszenia prawa, jakie wywoływać musi decyzja dotknięta wadą, jest nie do zaakceptowania w państwie praworządnym. Sąd stwierdził, że to jest naruszenie norm prawa mające charakter rażący. Dlatego w stosunku do decyzji GINB zakaz reformationis in peius nie obowiązuje.
Podstawa prawna: Kodeks postępowania administracyjnego art. 139, art. 156 § 1 pkt 2.