Społeczne Inicjatywy Mieszkaniowe (SIM)
Najważniejsze założenia Społecznych Inicjatyw Mieszkaniowych:
- Na realizację inwestycji mieszkaniowej z SIM samorządy otrzymają dofinansowanie wynoszące do 35 proc. jej kosztów.
- Powstanie Społecznych Inicjatyw Mieszkaniowych ma zwiększyć dostępność mieszkań na wynajem dla osób o umiarkowanych dochodach.
- Na tworzenie nowych SIM-ów z udziałem gminy, samorząd będzie mógł otrzymać bezzwrotne wsparcie w wysokości 3 mln zł.
- SIM-y mają być alternatywą dla tych, których nie stać na kredyt mieszkaniowy lub którzy nie chcą się wiązać tak długoletnim zobowiązaniem finansowym.
- Lokatorom, którzy w ramach umowy partycypacji pokryją co najmniej 20% (25% w dużych miastach) kosztów budowy lokalu, SIM-y zapewnią możliwość dojścia do własności po 20-30 latach.
- Społeczny Pakiet Mieszkaniowy jest już po pierwszym czytaniu w Sejmie i na etapie prac w komisjach sejmowych.
— Poprawa dostępu do mieszkań poprzez inwestycje przeznaczone na wynajem, to jeden z priorytetów polityki mieszkaniowej państwa. Szczególną rolę w tym zakresie pełnią inwestycje zwiększające zasoby mieszkań o stosunkowo niskich czynszach, podejmowane z zaangażowaniem gmin – mówi wicepremier, Minister Rozwoju Jadwiga Emilewicz.
— Chcemy dać lokatorom możliwość skorzystania ze stabilnego najmu mieszkania, z możliwością jego zakupu na własność, ale bez wiązania się z bankiem wieloletnim kredytem – wyjaśnia wicepremier.
Jak tłumaczy minister Emilewicz: — Samorząd będzie mógł uzyskać na realizację projektów mieszkaniowych w SIM-ach dofinansowanie do 35 proc. wartości inwestycji. Z kolei klienci, którzy będą wpłacać do 20-25 proc. wartości, będą mogli po 20-30 latach nabyć prawo własności w tych mieszkaniach.
— To nie jest ucieczka od własności, ale zmiana podejścia. Pandemia Covid-19 pokazała, że kredyt na 20-30 lat, który dotychczas był jedyną drogą wyboru, może stać się kamieniem u szyi. To też pytanie, czy chcemy pracować po 12-14 godzin albo wyrzekać się pewnych przyjemności życia za cenę własności mieszkania? Kredyt to często zobowiązanie długoterminowe i nie powinien być jedyną możliwością na posiadanie mieszkania. Alternatywą ma być Społeczna Inicjatywa Mieszkaniowa – mówi wiceminister rozwoju Robert Nowicki.
— Poprawa sytuacji mieszkaniowej Polaków poprzez zwiększanie dostępności przystępnych cenowo mieszkań na długoterminowy, stabilny najem to nasz priorytet. Do tej pory podjęliśmy rozmowy z niemal 90 gminami, a z ponad 30 podpisaliśmy porozumienia o współpracy. Niezmiernie cieszy mnie, że po nowelizacji przepisów, Krajowy Zasób Nieruchomości będzie mógł tworzyć Społeczne Inicjatywy Mieszkaniowe oraz przystępować do istniejących Towarzystw Budownictwa Społecznego. Dotychczasowe regulacje nie przewidywały takiej formy współpracy z samorządami. Głęboko wierzę, że takie rozwiązania zaowocują realizacją wielu nowych inwestycji mieszkaniowych w niedalekiej przyszłości na terenie całego kraju – ocenia prezes Krajowego Zasobu Nieruchomości Bartłomiej Druziński.
Bank Gospodarstwa Krajowego od kilkunastu lat skutecznie wspiera rozwój mieszkalnictwa w Polsce. W sumie, dzięki udzielonemu przez nas finansowaniu, powstało ponad 130 tys. mieszkań. Nasze programy nieustannie się rozwijają. Dziś mogę powiedzieć, że nigdy wcześniej nie dysponowaliśmy tak zróżnicowaną i rozbudowaną ofertą wsparcia budownictwa społecznego i komunalnego. Chodzi m.in. o preferencyjne kredyty, ale także środki bezzwrotne. Zmiany, które wejdą w życie wraz z ustawą, to kolejne ułatwienia dla inwestorów. Liczymy na to, że zwiększy się zainteresowanie gmin finansowaniem inwestycji mieszkaniowych, a co za tym idzie – programy realizowane przez BGK poprawią sytuację dostępu Polaków do mieszkań o umiarkowanych czynszach – mówi Dariusz Stachera, dyrektor Departamentu Kredytowych Programów Mieszkaniowych BGK
- Bardzo trudno jednym zdaniem opisać cały wachlarz propozycji zgromadzonych w pakiecie mieszkaniowym. A jeśli już, to brzmiałoby: stosowane rozwiązania odpowiadają na zróżnicowane potrzeby mieszkaniowe Polek i Polaków oraz zauważają, że w ramach naszego życia potrzebujemy różnych mieszkań, w tym na początku, stabilnego najmu. SIM-y to nowe otwarcie w mieszkalnictwie, które kładzie nacisk na potrzeby osób, które do tej pory były za bogate na mieszkania komunalne i zbyt mało zamożne, aby wziąć kredyt mieszkaniowy – tj. 40% społeczeństwa – zaznacza ekspertka ds. mieszkalnictwa Laboratorium Rynku Najmu Joanna Erbel.
— Społeczny pakiet mieszkaniowy to znaczący projekt zmian w mieszkalnictwie społecznym. Co ważne, prowadzi do zwiększenia finansowego wsparcia ze środków budżetowych i KZN dla przedsięwzięć mieszkaniowych w społecznym sektorze czynszowym. Tak w zakresie kwot wsparcia, a ściślej udziału wsparcia rządowego w kosztach realizacji przedsięwzięć, jak i w zakresie przedmiotowym i podmiotowym. Chodzi tu np. o uznanie remontów i modernizacji za tytuł do wypłat wsparcia ze środków Funduszu Dopłat czy o prawo organizacji pozarządowych do ubiegania się o wsparcie z Funduszu Dopłat w tworzeniu noclegowni – mówi ekspert w dziedzinie gospodarki i polityki mieszkaniowej oraz rewitalizacji dr Alina Muzioł-Węcławowicz.
Jak podkreśla: — Większość zmian proponowanych w projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw wspierających rozwój mieszkalnictwa oceniam pozytywnie i liczę, że przyczynią się one do wzrostu udziału społecznego sektora czynszowego w portfelu nowo budowanych oraz modernizowanych mieszkań.
Społeczne Inicjatywy Mieszkaniowe, czyli mieszkanie z niskim czynszem
Z całego pakietu zmian w ustawach wspierających rozwój mieszkalnictwa przygotowanych w Ministerstwie Rozwoju, część z nich dotyczy przekształcenia obecnych Towarzystw Budownictwa Społecznego (TBS) w Społeczne Inicjatywy Mieszkaniowe, w skrócie nazywane SIM.
SIM-y mają być atrakcyjną formułą dla osób poszukujących mieszkania, ale niechcących lub niemogących się związać wieloletnim i obciążającym kredytem hipotecznym.
Utworzenie Społecznych Inicjatyw Mieszkaniowych przewiduje:
- wybudowanie mieszkań na wynajem z niskim czynszem,
- możliwość dojścia lokatorów do własności wynajmowanego lokalu przy wpłacie odpowiednio wysokiej partycypacji,
- skorzystanie z wakacji w płaceniu czynszu dla tych lokatorów, którzy nie zdecydują się na możliwość wykupu mieszkania (po upływie okresu spłaty przez SIM kredytu),
- lokatorom będą przysługiwać rządowe dopłaty do czynszu w ramach programu Mieszkanie na Start – ich wysokość będzie uzależniona od wielkości gospodarstwa domowego, miesięcznie może wynieść do 300-400 zł; niższy czynsz będzie można płacić przez 15 lat i będzie on średnio o ponad 50% niższy od czynszu rynkowego.
Program Społecznych Inicjatyw Mieszkaniowych zakłada:
- jednostkowe wsparcie w wysokości 3 mln zł udzielane gminom na utworzenie nowego SIM,
- dofinansowanie gmin na dokapitalizowanie działających SIM lub TBS w związku z planowaną inwestycją.
Źródła finansowania SIM
Źródłami finansowania Społecznych Inicjatyw Mieszkaniowych będą:
- bezzwrotne wsparcie samorządów z Funduszu Dopłat, pokrywające 35% kosztów inwestycji,
- od 10 do 30% udziału wniesione przez lokatorów,
- 35-55% preferencyjnego kredytu udzielanego z programu społecznego budownictwa czynszowego przez Bank Gospodarstwa Krajowego – kredyt będzie spłacany przez SIM z wpływów z płatności czynszowych.
Na wsparcie gmin zakładających SIM, w ramach rządowego Funduszu Rozwoju Mieszkalnictwa, przewidziano w sumie 1,5 mld zł. Środki te będą wydatkowane w latach 2020-2022.
Dla rozwoju społecznego budownictwa czynszowego zostanie wykorzystany potencjał Krajowego Zasobu Nieruchomości (KZN) – powstanie Fundusz Społecznych Inicjatyw Mieszkaniowych KZN, zasilany środkami z gospodarowania nieruchomościami KZN.
KZN będzie mógł wnosić grunty do SIM, tworzyć i przystępować do już istniejących SIM lub TBS oraz mieć w nich udziały.
Społeczne Inicjatywy Mieszkaniowe – zasady uzyskiwania własności mieszkania
Warto podkreślić, że obecnie funkcjonujące TBS-y nie dają lokatorom, pomimo wpłacanej partycypacji w kosztach budowy lokalu, żadnych dodatkowym uprawnień. W przypadku SIM ma być inaczej – lokator wynajmowanego w jego ramach mieszkania będzie mógł w przyszłości uzyskać jego własność. W tym celu trzeba będzie spełnić następujące warunki:
- wnieść wkład partycypacyjny na pokrycie co najmniej 20% kosztów budowy (25% w dużych miastach),
- zamiana dotychczasowej umowy najmu na umowę najmu z dojściem do własności nastąpi po spłaceniu przez SIM kredytu zaciągniętego na inwestycję.