Tegoroczne lato to czas ważnych zmian legislacyjnych, których wspólnym celem jest umożliwienie dalszego rozwoju energetyki odnawialnej w Polsce niezależnie od występujących problemów sieciowych. Zmiany te powinny skutkować odblokowaniem mocy pozwalającej na powstanie dodatkowych gigawatów instalacji OZE w Polsce.
OZE w Polsce - problemy przyłączeniowe w 2023 roku
Polska to ciągle jeden z najszybciej wzrastających rynków energii odnawialnej w Europie. Poza programem rozwoju morskich farm wiatrowych i biogazowni, głównym motorem tego wzrostu ciągle pozostaje fotowoltaika.
W 2022 roku Polska uplasowała się ponownie na drugim miejscu, za Niemcami, pod względem przyrostu mocy zainstalowanej energetyki słonecznej w Unii Europejskiej. Jednocześnie, jako jedyne państwo Europy Środkowo-Wschodniej, znalazła się w pierwszej szóstce krajów Unii Europejskiej pod względem całkowitej mocy zainstalowanej w fotowoltaice. Struktura sektora energetyki słonecznej nie jest już zdominowana przez mikroinstalacje – coraz większe znaczenie nabierają wielkoskalowe elektrownie fotowoltaiczne, których moc dochodzi do kilkuset megawatów. Zmianie ulega także kształt rynku – pojawiają się na nim coraz bardziej stabilne podmioty, a wyjątkowo aktywną rolę zaczynają odgrywać również duże, państwowe koncerny.
Ten stosunkowo optymistyczny obraz rozwoju polskiego sektora energetyki odnawialnej zaburzany jest przez problemy przyłączeniowe. Według statystyk Urzędu Regulacji Energetyki, rok do roku, skokowo wzrasta ilość odmów wydania warunków przyłączenia, a operatorzy nie realizują w pełni założonych planów inwestycji sieciowych. W związku z tym, o ile w obecnie ciągle możemy mówić o imponującym rozwoju sektora energetyki odnawialnej, o tyle w dalszej perspektywie polska energetyka odnawialna zdawała się nabierać zadyszki.
Zmiany legislacyjne – cable pooling, linia bezpośrednia i inne
Rząd chce odwrócić negatywny trend hamowania inwestycji w OZE ze względu na brak mocy przyłączeniowej w sieci, poprzez wprowadzenie zmian legislacyjnych.
Zmianą, która bardzo pozytywnie przyjmowana jest przez branżę energetyki odnawialnej, jest stworzenie warunków regulacyjnych dla tzw. cable poolingu. Cable pooling to współdzielenie różnych źródeł wytwórczych OZE w tym samym węźle przyłączenia o sumarycznej mocy większej niż moc przyłączeniowa. W ten sposób do jednego punktu przyłączenia można przyłączyć do sieci np. farmy wiatrowe i elektrownie słoneczne, które znajdują się blisko siebie. Według niektórych szacunków, cable pooling w najbliższym czasie odblokuje w Polsce możliwość budowy elektrowni wiatrowych i słonecznych o łącznej mocy od 5 do 7 GW.
Inną ważną zmianą, która ma zostać wprowadzona, jest liberalizacja przepisów dotyczących budowy linii bezpośrednich. Nowe przepisy umożliwią przyłączanie instalacji OZE poza krajowym systemem elektroenergetycznym i dostarczanie energii bezpośrednio do odbiorców końcowych. Wprowadzenie ułatwień w zakresie budowy linii bezpośredniej stanowi więc szansę rozwoju OZE niezależnie od mocy przyłączeniowej w publicznej sieci. Co istotne, nowe regulacje wprowadzają również możliwość odsprzedawania przez odbiorców energii dostarczanej linią bezpośrednią, co wpisuje się w coraz bardziej widoczny trend na polskim rynku, jakim jest aktywizacja odbiorców energii jako uczestników rynku energetycznego.
Powyższe zmiany to nie jedyne instrumenty, które zamierza wykorzystać polski ustawodawca celem podtrzymania rozwoju energetyki odnawialnej. Inwestorzy ciągle mogą liczyć na systemy wsparcia, zapewniające stabilizację ekonomicznych warunków sprzedaży energii. W tym kontekście warto wspomnieć o nowym systemie wsparcia, który dedykowany będzie produkcji biometanu.
Ważnym wydarzeniem jest także rozszerzenie warunków wsparcia morskich farm wiatrowych – nowowprowadzane regulacje umożliwiają rozszerzenie wsparcia z 5 GW do 12 GW instalacji morskich farm wiatrowych. Oczywiście ciągle organizowane są także aukcje na wsparcie dla pozostałych odnawialnych źródeł energii – w tym roku odbędą się między 13 a 22 listopada. Co ciekawe największa pod względem budżetu sesja aukcji dotyczyć ma instalacji biogazowych. Dla instalacji większych niż 1 MW przeznaczono wolumen 45 TWh o maksymalnej wartości ponad 5,54 mld EUR i pod tym względem to największa z zaplanowanych aukcji.
Perspektywa na przyszłość
Omawiane w artykule zmiany realizują ważne postulaty zgłaszane przez polską branżę energetyki odnawialnej i stanowią okno możliwości dla inwestorów. Nowelizacje przepisów powinny umożliwić budowę dodatkowych gigawatów w systemie energetycznym, niezależnie od problemów sieciowych. Jednocześnie pokazują, że polski rząd – mimo medialnych zapowiedzi dotyczących wzmocnienia roli energetyki jądrowej – nie odstępuje od konsekwentnego rozwoju energetyki odnawialnej. Ten trend nie powinien ulec zmianie, nawet w obliczu październikowych wyborów parlamentarnych.
Jakub Plebański, Prawnik, Rödl & Partner
****
Już 19 września 2023 r. zapraszamy na bezpłatne webinarium: „Linia bezpośrednia" i „cable pooling” – nowe rozwiązania mające zwiększyć potencjał OZE w Polsce. Więcej informacji: Wydarzenie| Rödl & Partner (roedl.pl)