Podwyżka rozłożona na 3 lata
17 grudnia 2021 r. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki zatwierdził taryfę PGNiG Obrót Detaliczny (PGNiG OD) dla odbiorców w gospodarstwach domowych. Jest to jednocześnie pierwsza taryfa zatwierdzona na podstawie szczególnego mechanizmu wprowadzonego w celu minimalizowania podwyżek cen gazu dla odbiorców w gospodarstwach domowych. Pozwala on ograniczyć skalę podwyżki ceny gazu poprzez przeniesienie części kosztów jego zakupu na trzy kolejne lata, a nie jak dotychczas – uwzględnić całość tych kosztów wyłącznie w aktualnie kalkulowanej taryfie.
Wysokie ceny gazu na rynku hurtowym
To szczególne rozwiązanie zostało wprowadzone w celu ograniczenia podwyżki cen paliwa gazowego dla odbiorców w gospodarstwach domowych. Poziom wnioskowanych przez spółki, a następnie zatwierdzanych przez Prezesa URE taryf na sprzedaż paliwa gazowego gospodarstwom domowym, w znacznej części jest pochodną kosztów zakupu gazu ziemnego przez te przedsiębiorstwa, a koszty te od początku bieżącego roku gwałtownie rosną. O dynamicznej i dotychczas nieobserwowanej sytuacji na europejskim rynku gazu, która skutkuje wysokimi cenami tego paliwa, pisaliśmy już w połowie października.
Od początku 2021 r. obserwujemy bowiem znaczny wzrost cen gazu ziemnego w całej Europie. Dla przedsiębiorstw zajmujących się jego sprzedażą na rynku detalicznym przekłada się to na wzrost kosztów pozyskania tego paliwa, co oznacza wzrost cen gazu po jakich oferowany jest gaz odbiorcom. Właśnie utrzymujący się wzrost cen gazu na Towarowej Giełdzie Energii, która stanowi podstawowe źródło pozyskania tego paliwa przez PGNiG OD, jest głównym powodem wzrostu cen dla odbiorców indywidualnych.
Rys. 1. Zmiana cen zakupu gazu na Towarowej Giełdzie Energii w latach 2020 i 2021. Porównanie kosztów zakupu paliwa w kontraktach terminowych
Źródło: TGE - Dane statystyczne
Detaliczne ceny gazu wzrastają mniej niż hurtowe
Regulator dba o równoważenie interesów przedsiębiorstw gazowych i odbiorców gazu i zatwierdza taryfy skalkulowane przez przedsiębiorstwa w oparciu o koszty uzasadnione. Prezes URE w toku prowadzonych postępowań taryfowych bada, czy taryfa spełnia wymogi prawa oraz czy koszty uwzględnione przez przedsiębiorstwo we wniosku taryfowym spełniają kryterium kosztów uzasadnionych. Zgodnie z art. 3 pkt 21 ustawy Prawo energetyczne koszty uzasadnione to koszty niezbędne do wykonania zobowiązań powstałych w związku z prowadzoną przez przedsiębiorstwo działalnością polegającą na wytwarzaniu, przetwarzaniu, magazynowaniu, przesyłaniu i dystrybucji, obrocie paliwami lub energią oraz przyjmowane przez przedsiębiorstwo energetyczne do kalkulacji cen i stawek opłat ustalanych w taryfie w sposób ekonomicznie uzasadniony, z zachowaniem należytej staranności zmierzającej do ochrony interesów odbiorców. Koszty uzasadnione nie są tożsame z kosztami uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów podatkowych.
Tym razem zastosowano również nowe, szczególne rozwiązanie umożliwiające rozłożenie podwyżki cen gazu na trzy kolejne lata, co ograniczyło wzrost cen gazu w taryfie PGNiG OD na 2022 rok.
W nowej taryfie PGNiG OD ceny gazu są wyższe o ok. 83 proc., natomiast stawki opłat abonamentowych pozostały na niezmienionym poziomie. Oznacza to wzrost średnich płatności w części rachunku dotyczącej obrotu (cena za paliwo gazowe oraz opłata abonamentowa) o ok. 77 proc. dla odbiorców używających zarówno gazu wysokometanowego, jak i gazów zaazotowanych Ls i Lw.
Od stycznia 2022 r. za ogrzewanie domu gazem zapłacimy o ok. 174 złotych więcej miesięcznie
Na całkowity koszt rachunku za gaz płaconego przez odbiorców w gospodarstwach domowych składają się: koszty jego zakupu i opłat abonamentowych (które są zawarte w taryfie PGNiG OD) oraz koszty dystrybucji gazu (transportu). Prezes URE zatwierdza taryfy zarówno dla sprzedaży (tylko dla odbiorców używających gazu na potrzeby gospodarstw domowych), jak i usługi jego dystrybucji (dla wszystkich grup odbiorców). Odbiorcy w gospodarstwach domowych obsługiwani przez PGNiG OD ponoszą opłaty za dystrybucję najczęściej - ze względu na skalę działania firmy – według taryfy Polskiej Spółki Gazownictwa (PSG). 17 grudnia br. Prezes URE zatwierdził także taryfę dla usług dystrybucji paliw gazowych ustaloną przez PSG na 2022 r. Wzrost opłat dystrybucyjnych w wyniku wprowadzenia tej taryfy dla wszystkich grup odbiorców wyniesie średnio 3,6 proc.
Rys 2. Zmiana rachunków netto (bez VAT) za gaz odbiorców w gospodarstwach domowych w 2022 r. według nowo zatwierdzonych taryf PGNiG OD oraz PSG.
Wobec zmian obu taryf płatności kompleksowe (łącznie za gaz i jego dostawę) dla odbiorców korzystających z usług PGNiG OD i PSG będą przedstawiały się następująco. Dla statystycznego odbiorcy w grupie W-1.1 zużywającego gaz do przygotowania posiłków, płatność będzie wyższa o 41 proc., co oznacza kwotowy wzrost rachunku o ok. 9 zł miesięcznie netto. Dla odbiorców z grupy W 2.1 płatność wrośnie o 54 proc. czyli o 56 zł netto miesięcznie. Natomiast odbiorcy zużywający największe ilości paliwa, tj. ogrzewających gazem domy (grupa taryfowa W-3.6), zapłacą o ok. 174 zł netto miesięcznie więcej (wzrost płatności o 58 proc.).
Tabela 1. Szacunkowa wartość zmiany średnich poziomów łącznych płatności netto w grupach, do których kwalifikowani są odbiorcy w gospodarstwach domowych, korzystający z gazu ziemnego wysokometanowego zgodnie z nową taryfą PGNiG OD i dystrybutora PSG na 2022r.
UWAGA: wszystkie ceny oraz zmiany płatności podawane przez URE są wyrażone w wielkościach netto.
Procedura zatwierdzania cen gazu dla gospodarstw domowych
Zasady ustalania taryf przez przedsiębiorstwa oraz zasady ich zatwierdzania przez Regulatora są określone w ustawie Prawo Energetyczne (Dz. U. z 2021 r. poz. 1093) oraz w tzw. rozporządzeniu taryfowym (Rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie paliwami gazowymi - Dz.U. z 2021 r. poz. 280).
Przedsiębiorca może wprowadzić nową taryfę już 14 dnia od dnia jej opublikowania przez Prezesa URE. Nowe taryfy zostały opublikowane w Biuletynie Branżowym URE - Paliwa gazowe.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, od 2017 roku Prezes URE zatwierdza taryfy na gaz sprzedawany wyłącznie odbiorcom w gospodarstwach domowych. Ustawodawca ustawą z 30 listopada 2016 r. o zmianie ustawy - Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw, wyłączył od 1 października 2017 r. zatwierdzanie paliw gazowych z kompetencji Prezesa URE. Jedynie na okres przejściowy, trwający do 31 grudnia 2023 r., w gestii Prezesa URE pozostawiono zatwierdzanie taryf wyłącznie dla odbiorców w gospodarstwach domowych (art. 47 ust. 1a i art. 62b ust. 1 ustawy ‒ Prawo energetyczne).
Ostatnie zatwierdzane przez Regulatora taryfy będą obowiązywały w 2023 roku. Od 2024 roku cenniki sprzedaży gazu ustalone przez przedsiębiorców dla odbiorców w gospodarstwach domowych nie będą zatwierdzane przez Prezesa URE.
Regulowana taryfa na sprzedaż paliw gazowych to cena maksymalna. Sprzedawcy mogą oferować gaz odbiorcom końcowym po cenach poniżej taryfy, zależnie od m.in. bieżących cen gazu.
W Polsce sprzedaż gazu do odbiorców końcowych zdominowana jest przez podmioty z grupy kapitałowej PGNiG. Udział tych podmiotów w sprzedaży wynosił niecałe 86 proc. w 2020 r.
W ramach tzw. tarczy antyinflacyjnej ustawodawca przewidział obniżenie w pierwszym kwartale 2022 roku stawki podatku VAT na sprzedaż paliwa gazowego z 23 do 8 proc.
Obniżona stawka podatku VAT przełoży się na końcowy rachunek konsumentów – odbiorców paliw gazowych. Oznacza to, że realna zmiana płatności odbiorców może być inna niż wskazana w niniejszej informacji, ponieważ ceny zatwierdzane i podawane przez Regulatora są cenami netto
Odbiorcy gazu skorzystają nie tylko z obniżonej stawki podatku VAT, ale także z tzw. dodatków osłonowych, które będą mogły zostać przeznaczone na pokrycie płatności za gaz lub ogrzewanie.
Z obniżonej stawki VAT i dodatku osłonowego skorzystają odbiorcy gazu niezależnie od tego, czy korzystają z taryfy regulowanej czy oferty wolnorynkowej swojego sprzedawcy. Więcej na temat dodatków osłonowych na stronie ministerstwa klimatu i środowiska.
Źródło: Urząd Regulacji Energetyki