Podatek od nieruchomości 2023/2024 – kto płaci podatek od mieszkania i gruntu, ile, kiedy, jakie deklaracje i informacje trzeba składać?

• Podatek od nieruchomości – kto płaci i za co
• Kto nie płaci podatku od nieruchomości
• Podatek od nieruchomości – ile
• Podatek od nieruchomości – kiedy zapłata
• Informacja IN-1 i deklaracja DN-1

Podatek od nieruchomości – kto płaci i za co

Zgodnie z przepisami ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych, która określa zasady płacenia podatku od nieruchomości, opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają:
1) grunty (np. działki budowlane);
2) budynki (np. domy jednorodzinne) lub ich części (np. oddzielne mieszkania w bloku);
3) budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości nie podlegają użytki rolne lub lasy, z wyjątkiem zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej.

Podatek od nieruchomości płaci się od tzw. podstawy opodatkowania, którą stanowi:
1) powierzchnia - w przypadku gruntów;
2) powierzchnia użytkowa - w przypadku budynków lub ich części;
3) w przypadku budowli lub ich części związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - wartość, o której mowa w przepisach o podatkach dochodowych, ustalona na dzień 1 stycznia roku podatkowego, stanowiąca podstawę obliczania amortyzacji w tym roku, niepomniejszona o odpisy amortyzacyjne, a w przypadku budowli całkowicie zamortyzowanych - ich wartość z dnia 1 stycznia roku, w którym dokonano ostatniego odpisu amortyzacyjnego.

Podatnikami podatku od nieruchomości są osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki nieposiadające osobowości prawnej, będące:

1) właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych, 
2) posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych;
3) użytkownikami wieczystymi gruntów;
4) posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, jeżeli posiadanie:
a) wynika z umowy zawartej z właścicielem, Krajowym Ośrodkiem Wsparcia Rolnictwa lub z innego tytułu prawnego, z wyjątkiem posiadania przez osoby fizyczne lokali mieszkalnych niestanowiących odrębnych nieruchomości,
b) jest bez tytułu prawnego, z zastrzeżeniem ust. 2.

Kto nie płaci podatku od nieruchomości

Jeśli dana osoba nie prowadzi działalności gospodarczej, nie płaci podatku od nieruchomości za:

a) budynki gospodarcze lub ich części, które:
- wykorzystuje do działalności leśnej lub rybackiej,
- są położone na gruntach gospodarstw rolnych i służą wyłącznie do działalności rolniczej,
- są przeznaczone na tzw. działy specjalne produkcji rolnej, na przykład uprawę w szklarniach, prowadzenie pasiek, hodowlę i chów zwierząt futerkowych,

b) grunty i budynki, które są wpisane do rejestru zabytków, jeśli są utrzymywane i konserwowane zgodnie z przepisami o ochronie zabytków,

c) nieużytki, użytki ekologiczne, grunty zadrzewione i zakrzewione,

d) działki przyzagrodowe, jeśli właściciel należy do rolniczej spółdzielni produkcyjnej oraz spełnia co najmniej jeden z tych warunków:
- jest w wieku emerytalnym,
- jest inwalidą I albo II grupy,
- jest osobą o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności,
- jest osobą całkowicie niezdolną do pracy w gospodarstwie rolnym albo niezdolną do samodzielnej egzystencji,

e) położone w rodzinnym ogrodzie działkowym:
- grunty,
- altany działkowe i obiekty gospodarcze o powierzchni zabudowy do 35 metrów kwadratowych, na przykład szopa na narzędzia, drewutnia,
- budynki, które są infrastrukturą ogrodową.

Gmina, w której jest położona nieruchomość, może wprowadzić dodatkowe zwolnienia z podatku od nieruchomości. Można to sprawdzić na stronie internetowej danej gminy.

Podatek od nieruchomości – ile

Konkretne stawki podatku od nieruchomości określają dla mieszkańców danych gmin rady tych gmin w stosownych uchwałach, które na dany rok muszą zostać podjęte przed końcem poprzedniego roku. Przy czym gminy są ograniczone tzw. stawkami maksymalnymi, które co roku są określane przez Ministra Finansów.

Maksymalne stawki podatku od nieruchomości na 2023 rok wynikają z obwieszczenia Ministra Finansów z 28 lipca 2022 r. w sprawie górnych granic stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych na rok 2023, opublikowanego w Monitorze Polskim z 1 sierpnia 2022 r., poz. 731 (wydanego na podstawie art. 20 ust. 2 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych). Zgodnie z tym obwieszczeniem w roku 2023 stawki podatku od nieruchomości ustalone w uchwałach gmin nie mogą przekroczyć podanych poniżej stawek maksymalnych:
Od gruntów:
- związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, bez względu na sposób zakwalifikowania w ewidencji gruntów i budynków – 1,16 zł od 1 m² powierzchni,
- pod wodami powierzchniowymi stojącymi lub wodami powierzchniowymi płynącymi jezior i zbiorników sztucznych – 5,79 zł od 1 ha powierzchni,
- pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego – 0,61 zł od 1 m² powierzchni,
- niezabudowanych objętych obszarem rewitalizacji, o którym mowa w ustawie z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji (Dz. U. poz. 1777), i położonych na terenach, dla których miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego przewiduje przeznaczenie pod zabudowę mieszkaniową, usługową albo zabudowę o przeznaczeniu mieszanym obejmującym wyłącznie te rodzaje zabudowy, jeżeli od dnia wejścia w życie tego planu w odniesieniu do tych gruntów upłynął okres 4 lat, a w tym czasie nie zakończono budowy zgodnie z przepisami prawa budowlanego - 3,81 zł od 1 m² powierzchni.

Od budynków lub ich części:
- mieszkalnych – 1,00 zł od 1 m² powierzchni użytkowej, związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz od budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej – 28,78 zł od 1 m² powierzchni użytkowej,
- zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie obrotu kwalifikowanym materiałem siewnym – 13,47 zł od 1 m² powierzchni użytkowej,
- związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej, zajętych przez podmioty udzielające tych świadczeń – 5,87 zł od 1 m² powierzchni użytkowej,
- pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego – 9,71 zł od 1 m² powierzchni użytkowej.

Od budowli jest procentowa stawka - 2% wartości budowli ustalonej zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 3 i ust. 3-7 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

Maksymalne stawki podatku od nieruchomości na 2024 rok

Znane są już maksymalne stawki podatku od nieruchomości na 2024 rok. Zostały określone w obwieszczeniu Ministra Finansów z 21 lipca 2023 r. w sprawie górnych granic stawek kwotowych podatków i opłat lokalnych na rok 2024, opublikowanego w Monitorze Polskim z 1 sierpnia 2023 r., poz. 774. Zgodnie z tymi przepisami w roku 2024 stawki podatku od nieruchomości ustalone w uchwałach gmin nie mogą przekroczyć podanych poniżej stawek maksymalnych::

Od gruntów:

a) związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, bez względu na sposób zakwalifikowania w ewidencji gruntów i budynków – 1,34 zł od 1 m2 powierzchni,

b) pod wodami powierzchniowymi stojącymi lub wodami powierzchniowymi płynącymi jezior i zbiorników sztucznych – 6,66 zł od 1 ha powierzchni, 

c) pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego – 0,71 zł od 1 m2 powierzchni,

d) niezabudowanych objętych obszarem rewitalizacji, o którym mowa w ustawie z dnia 9 października 2015 r. o rewitalizacji, i położonych na terenach, dla których miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego przewiduje przeznaczenie pod zabudowę mieszkaniową, usługową albo zabudowę o przeznaczeniu mieszanym obejmującym wyłącznie te rodzaje zabudowy, jeżeli od dnia wejścia w życie tego planu w odniesieniu do tych gruntów upłynął okres 4 lat, a w tym czasie nie zakończono budowy zgodnie z przepisami prawa budowlanego - 4,39 zł od 1 m2 powierzchni.

Od budynków lub ich części:

a) mieszkalnych – 1,15 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej,

b) związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz od budynków mieszkalnych lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej – 33,10 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej, 

c) zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie obrotu kwalifikowanym materiałem siewnym – 15,50 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej, 

d) związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej, zajętych przez podmioty udzielające tych świadczeń – 6,76 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej,

e) pozostałych, w tym zajętych na prowadzenie odpłatnej statutowej działalności pożytku publicznego przez organizacje pożytku publicznego – 11,17 zł od 1 m2 powierzchni użytkowej. 

Od budowli jest procentowa stawka - 2% wartości budowli ustalonej zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 3 i ust. 3-7 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

Podatek od nieruchomości – kiedy zapłata

Na podstawie art. 6 ust. 7 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych podatek od nieruchomości na rok podatkowy od osób fizycznych ustala w drodze decyzji organ podatkowy (urząd gminy) właściwy ze względu na miejsce położenia przedmiotów opodatkowania. Podatek jest płatny w ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego, w terminach: do dnia 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada roku podatkowego.

Jeśli decyzja została dostarczona osobie fizycznej po terminie płatności raty – ma ona obowiązek zapłacić tę ratę w ciągu 14 dni od odebrania decyzji. Gmina nie może skrócić tego czasu.

Podatek od nieruchomości można zapłacić:
- w kasie gminy,
- przelewem na konto gminy,
- u osoby, którą wyznaczyła gmina jako inkasenta.

Natomiast osoby prawne, jednostki organizacyjne oraz spółki niemające osobowości prawnej, jednostki organizacyjne Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, a także jednostki organizacyjne Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe mają obowiązek wpłacać obliczony w swojej, wcześniej złożonej deklaracji podatek od nieruchomości (DN-1_ - bez wezwania - na rachunek właściwej gminy, w ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego, w terminie do dnia 15. każdego miesiąca, a za styczeń do dnia 31 stycznia.

Informacja IN-1 i deklaracja DN-1

Informacja o nieruchomościach i obiektach budowlanych na druku IN-1 powinna być składana przez osoby fizyczne w terminie 14 dni od dnia wystąpienia okoliczności uzasadniających powstanie albo wygaśnięcie obowiązku podatkowego (np. zakup mieszkania, lub oddanie do użytku nowego domu jednorodzinnego) lub od dnia zaistnienia zdarzenia mającego wpływ na wysokość opodatkowania, o którym mowa w art. 6 ust. 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (np. zmiana sposobu wykorzystywania nieruchomości - przykładowo rozpoczęcie wykorzystywania nieruchomości na cele działalności gospodarczej).

Osoby prawne, jednostki organizacyjne oraz spółki niemające osobowości prawnej, jednostki organizacyjne Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa, a także jednostki organizacyjne Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe będące właścicielami nieruchomości lub obiektów budowlanych, posiadaczami samoistnymi nieruchomości lub obiektów budowlanych, użytkownikami wieczystymi gruntów, posiadaczami nieruchomości lub ich części albo obiektów budowlanych lub ich części, stanowiących własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego oraz osoby fizyczne będące współwłaścicielami lub współposiadaczami nieruchomości lub obiektów budowlanych z osobami prawnymi, jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej lub spółkami nieposiadającymi osobowości prawnej, z wyjątkiem osób tworzących wspólnotę mieszkaniową – mają obowiązek składania deklaracji na podatek od nieruchomości na druku DN-1 w terminie do dnia 31 stycznia danego roku podatkowego lub w terminie 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie obowiązku podatkowego lub od dnia zaistnienia zdarzenia mającego wpływ na wysokość opodatkowania, o którym mowa w art. 6 ust. 3 ustawy.