Ujmowanie nieruchomości w gminnej ewidencji zabytków bez zapewnienia jej właścicielowi gwarancji ochrony prawnej przed dokonaniem takiego ograniczenia jest niekonstytucyjne - orzekł Trybunał Konstytucyjny.
W ocenie TK jest to nadmierna ingerencja w prawo własności.
Niekonstytucyjny brak gwarancji dla właściciela nieruchomości ujmowanej w ewidencji zabytków
"Ogłoszony wyrok nie jest zaskoczeniem, bo wszyscy uczestnicy postępowania o takie rozstrzygnięcie Trybunału wnosili" - wskazał w uzasadnieniu czwartkowego wyroku sędzia TK Bartłomiej Sochański.
Jak zaznaczył sędzia Sochański "nie ma wątpliwości, że ochrona zabytków jest wartością szczególną". "Jednakże nadrzędny cel, jakim jest ochrona zabytków nie może upoważniać prawodawcy do wprowadzania i utrzymywania takich ograniczeń w wykonywaniu prawa własności, które nie są ani konieczne, ani proporcjonalne" - wskazał.
Tymczasem uznany przez TK za niekonstytucyjny przepis ustawy o ochronie zabytków - jak podkreślił sędzia - "prowadzi do sytuacji, w której właściciel dowiaduje się, że jego nieruchomość ma zostać wpisana do gminnej ewidencji zabytków i nie ma możliwości kwestionowania działań władzy publicznej, musi zaś znosić wynikające stąd istotne ograniczenia".
"Jeżeli zaś przyjrzymy się skutkom prawnym wpisu do gminnej ewidencji zabytków, to trzeba dojść do wniosku, że polegają one na istotnym ograniczeniu prawa własności, w szczególności prawa do korzystania z własności" - wskazał sędzia Sochański.
Pytanie w sprawie przepisu ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami dotyczącego wpisów do gminnej ewidencji zabytków skierował do TK jeszcze w 2018 r. Naczelny Sąd Administracyjny. Czwartkowe orzeczenie TK zapadło jednogłośnie w składzie pięciorga sędziów.